Notitie Legionellapreventie

Inleiding

Mede naar aanleiding van de legionella besmetting in Bovenkarspel is in 2000 de “Tijdelijke regeling legionellapreventie” in werking getreden. Deze regeling had een werkingsduur van maximaal 2 jaar. Ter bescherming van de volksgezondheid is na de werkingsduur van de tijdelijke regeling onlangs een hoofdstuk “Legionellapreventie in leidingwater” toegevoegd aan het Waterleidingbesluit.

Nieuwe regelgeving

De tijdelijke regeling had een zeer brede reikwijdte. Vrijwel alle gebouwen beschikken over een collectieve leidinginstallaties en vielen derhalve onder de tijdelijke regeling.

Op grond van de nieuwe AmvB gelden de nieuwe preventieve voorschriften slechts voor een beperkt aantal situaties. Hiertoe is besloten vanwege kosteneffectiviteit en beperking van de administratieve lasten.

De locaties die onder de nieuwe legionella regelgeving in het nieuwe Waterleidingbesluit vallen zijn:

• •

  Ziekenhuisvoorzieningen en daarmee vergelijkbare inrichtingen;

• •

  Gebouwen met een logiesfunctie;

• •

  Opvangcentra voor asielzoekers;

• •

  Gebouwen met een celfunctie;

• •

  Badinrichtingen;

• •

  Kampeerterreinen;

• •

  Jachthavens.

De gemeente Beesel heeft geen van bovenstaande gebouwen in eigendom waardoor wij in formele zin niet hoeven te voldoen aan de wettelijke voorschriften met betrekking tot Legionella preventie.

Voor de locaties die niet onder de AmvB vallen blijft op grond van de Waterleidingwet en het Waterleidingbesluit gelden dat zij de plicht hebben deugdelijk leidingwater beschikbaar te stellen (zorgplicht).

Zorgplicht

Er bestaan geen regels hoe aangetoond dient te worden dat aan de zorgplicht met betrekking tot Legionella wordt voldaan. Om enige duidelijkheid te verschaffen over de invulling van de zorgplicht heeft het ISSO een handleiding uitgebracht.

De handleiding samenvattend kan worden gesteld dat wanneer er veel aerosolvormende tappunten aanwezig zijn, een uitgebreide risico analyse uitgevoerd dient te worden.

Bij een beperkt aantal aerosolvormende tappunten kan volgens de handleiding worden volstaan met een aanpak die zich uitsluitend richt tot die tappunten en niet tot de gehele installatie zoals bij de uitgebreide risico analyse het geval is. Onder een beperkt aantal aerosolvormende tappunten wordt verstaan bijvoorbeeld een kantoorgebouw met twee douches; een restaurant met twee knijpdouches of een garage met een hogedrukreiniger op een tappunt en een douche.

Indien er geen aerosolvormende tappunten aanwezig zijn dan dient men dit vast te leggen en hoeft er verder geen actie te worden ondernomen.

Legionella preventie in de gemeente Beesel

Op grond van de tijdelijke regeling heeft de gemeente Beesel als juridisch eigenaar door PB International reeds risico analyses laten uitvoeren voor de volgende gebouwen:

• •

  School Den Roover (oud);

• •

  School Den Roover (nieuw);

• •

  Willem Limburghuis;

• •

  Overslagstation;

• •

  School De Triolier;

• •

  Meander (afd. Welzijn);

• •

  Meander (basisschool);

• •

  Gymzaal Leeuwerveltweg;

• •

  Gymzaal Beesel;

• •

  Gymzaal Offenbeek;

• •

  Brandweerkazerne;

• •

  Sporthal De Schans;

• •

  Gemeentehuis;

• •

  Gemeenteloods;

• •

  Kringloopwinkel;

Uit de uitgevoerde risico analyses is gebleken dat in de volgende gebouwen geen tappunten aanwezig zijn welke onder normale omstandigheden geen relevante hoeveelheden aerosolen leveren:

• •

  Willem Limburghuis;

• •

  Kringloopwinkel;

Volgens de handleiding hoeven in deze gebouwen derhalve géén maatregelen te worden genomen ten aanzien van legionella preventie en is voldaan aan de zorgplicht.

In de navolgende gebouwen is in de geest van de handleiding een beperkt aantal aerosolvormende tappunten waargenomen:

• •

  Basisschool De Triolier = 5 brandslanghaspels;

• •

  Gemeentehuis = 1 douche en 6 brandslanghaspels;

• •

  Meander (afd. Welzijn) = 2 handdouches en 2 brandslanghaspels;

• •

  Meander (basisschool) = 1 douche en 1 brandslanghaspel;

• •

  Brandweerkazerne = 3 douches en 2 brandslanghaspels;

• •

  Overslagstation = ogendouche.

Voor deze situaties kan volstaan worden met desinfectie aan het tappunt door een thermisch- of fysisch beheersconcept. Hiervoor dient een goedgekeurde legionella filter te worden geplaatst aan het tappunt of in de toevoerleiding naar het tappunt of de tappunten.

Volledigheidshalve dient opgemerkt te worden dat wanneer een brandslanghaspel in gesloten toestand wordt verzegeld, er geen bron is voor aerosolen. Deze haspels dienen wel te worden voorzien van een waarschuwingsbordje dat deze niet mogen worden gebruikt, anders dan voor brandbestrijding. De verzegeling dient bovendien jaarlijks te worden gecontroleerd (beheersmaatregel) en bijgehouden te worden in een logboek.

Gelet op het aantal douches in de gymzalen en sporthal kan niet meer worden gesteld dat in deze gebouwen slechts een beperkt aantal aerosolvormende tappunten aanwezig is. In deze gebouwen dienen derhalve de maatregelen volgens de uitgevoerde risico analyse alsnog uitgevoerd te worden.

Doordat zowel het oude als ook het nieuwe gebouw van basisschool Den Roover, gymzaal Leeuwerveltweg en de gemeenteloods op relatief korte termijn zullen verdwijnen c.q. verbouwd zullen worden en/of een andere functie zullen krijgen, adviseer ik om in deze gebouwen vooralsnog geen maatregelen te treffen met betrekking tot legionella preventie.

Voorgestelde werkwijze

Bij gebouwen waar aerosolvormende tappunten zijn aangetroffen wordt geadviseerd om een beheersinstructie te schrijven. Deze beheersinstructie omvat een overzicht van de naar frequentie gesorteerde beheersmaatregelen, uitgevoerd als registratielijsten. Deze registratielijsten worden gebruikt om de uitgevoerde maatregelen af te vinken en worden opgenomen in een logboek.

Dit logboek dient toegevoegd te worden aan de door PB International uitgevoerde risicoanalyses. In deze riscoanalyses zijn ondermeer aanwezig de tekeningen/beschrijvingen van de installaties en een lijst met aangesloten toestellen en hun beveiligingen.

In de beheersinstructie voor gebouwen waar slechts een beperkt aantal aerosolvormende tappunten zijn aangetroffen, word geadviseerd om de volgende beheersmaatregelen (registratielijsten) op te nemen:

• •

  Watermonster nemen voor- en na werkzaamheden aan installatie;

• •

  Werkzaamheden aan installatie;

• •

  Legionellafilter(s) plaatsen in overleg met PB International;

• •

  Jaarlijks onderhoud filter (regelen via een service contract);

• •

  Jaarlijkse controle verzegeling brandslanghaspels.

Zoals reeds eerder aangegeven dienen in de gebouwen waar veel aerosolvormende tappunten zijn aangetroffen (gymzaal Beesel, gymzaal Offenbeek en (oudbouw) sporthal De Schans) alsnog de maatregelen volgens de uitgevoerde risico analyses uitgevoerd te worden.

Deze maatregelen hebben voornamelijk betrekking op het verwijderen van doodlopende leidingen, het plaatsen van keerkleppen, het aanbrengen van temperatuurmeters en het beperken van mengwaterleidingen met een lengte van meer dan 5 meter.

Wanneer onderhavige maatregelen zijn uitgevoerd in de sportgebouwen dient ook voor deze gebouwen een beheersinstructie te worden geschreven overeenkomstig de werkwijze zoals bij de gebouwen met een beperkt aantal aerosolvormende tappunten is weergegeven.

Gelet op het gegeven dat het in deze sportgebouwen regelmatig voorkomt dat de douches gedurende langere tijd niet worden gebruikt, ontstaat door deze lange periodes van stilstaand water een verhoogde kans op legionella besmetting. Het is dan ook aan te bevelen om de installatie zodanig aan te passen dat de installatie zich zelf na een korte stilstandperiode van enkele dagen in bedrijf stelt zodat door voldoende doorstroming de kans op legionella in de leidingen wordt verkleind. Hierdoor worden bovendien extra beheersmaatregelen zoals handmatig spoelen en/of thermisch desinfecteren voorkomen.

(Ver)nieuwbouw gemeentelijke gebouwen

Bij (ver)nieuwbouw van gemeentelijke gebouwen dient bij het ontwerp van het gebouw en installatie rekening te worden gehouden met de geldende legionella regelgeving.

Dit betekent dat wanneer er sprake is van een beperkt aantal aerosolvormende tappunten, de aanpak beperkt kan blijven tot desinfectie aan de tappunten of in de toevoer naar (alle) aerosolvormende tappunten door middel van het toepassen van goedgekeurde legionella filters.

Voor deze gebouwen dient een beheersinstructie te worden geschreven met de beheersmaatregelen zoals deze in deze notitie zijn vermeld.

Wanneer bij (ver)nieuwbouw van gemeentelijke gebouwen veel aerosolvormende tappunten aanwezig zijn, dient de installateur een volledige risicoanalyse uit te voeren en de resultaten vast te leggen. Aan de hand van de resultaten van de uitgevoerde risicoanalyse dient de installateur een beheersplan op te stellen waarin de beheersmaatregelen ook in een beheersinstructie worden opgenomen.

Het vorenstaande is alleen van toepassing wanneer het betreffende gebouw / inrichting niet is genoemd in hoofdstuk IIIc “Legionellapreventie in leidingwater” van het Waterleidingbesluit en derhalve de zorgplicht van toepassing is.

Indien het gebouw wel is genoemd in dit hoofdstuk dan dient het gebouw te voldoen aan de wettelijke eisen zoals deze in dit hoofdstuk zijn vastgelegd.