Nota Het maatschappelijk hart van Bloemendaal Vrijwilligerswerkbeleid Bloemendaal 2005-2010

§ 1. Vrijwilligersbeleid 2002 t/m 2004

Het vrijwilligerswerk is in de gemeente Bloemendaal goed vertegenwoordigd. Particulier initiatief wordt in deze gemeente zeer gewaardeerd. De gemeente draagt via subsidieverlening soms bij, maar over het algemeen worden de activiteiten gefinancierd met geldstromen vanuit andere bronnen. Het behoud van vrijwilligerswerk is voor het instandhouden van culturele, welzijns- en sportvoorzieningen in onze gemeente van groot belang.

De gemeente subsidieert een aantal organisaties waarmee indirect ook een bijdrage wordt geleverd aan vrijwilligerswerk. Bij subsidiëring van organisaties staat echter de activiteit van de organisatie centraal. Vrijwilligerswerkbeleid richt zich direct op de vrijwilliger.

Het doel van het beleid is het structureel ondersteunen en stimuleren van vrijwilligerswerk in Bloemendaal. De volgende subdoelen kunnen hieruit worden afgeleid:

• 1.

  Tonen van waardering

• 2.

  Facilitering vrijwilligerswerk

• 3.

  Ondersteunen

De onderstaande instrumenten zijn ingezet

1. Tonen van waardering: bestuurlijke aandacht

Sinds 2001 wordt er jaarlijks in het voorjaar in Theater Caprera een speciale voorstelling voor vrijwilligers georganiseerd. De burgemeester spreekt de vrijwilligers toe en muziek en cabaret zorgen voor het vermaak. De bezoekersaantallen voor deze avond vertonen een stijgende lijn. In mei 2004 bezochten maar liefst 700 vrijwilligers de avond. Over het algemeen wordt de avond positief gewaardeerd. Echter, het blijft moeilijk om een programma samen te stellen dat iedereen aanspreekt.

2. Facilitering vrijwilligerswerk: onkostenvergoedingen, scholing en computers

De groep vrijwilligerswerkorganisaties kan qua inkomsten verdeeld worden in de volgende categorieën:

• a)

  organisaties met eigen inkomsten

• b)

  organisaties met subsidie

• c)

  organisaties met subsidie en eigen inkomsten

Met name de organisaties genoemd bij b. en c. hebben onvoldoende middelen voor een eigen vrijwilligerswerkbeleid. De organisaties die aan de onderstaande voorwaarden voldeden konden in 2002 een beroep doen op de subsidieregeling voor onkostenvergoedingen en deskundigheidsbevordering:

• I)

  volledig afhankelijk van subsidie

• II)

  activiteiten direct gericht op de Bloemendaalse gemeenschap.

• III)

  geen beroepskrachten in dienst.

Omdat het subsidiebudget werd onderschreden zijn de bij I en III genoemde voorwaarden in 2003 en 2004 geschrapt. In onderstaande tabel is het aantal organisaties vermeld dat een beroep heeft gedaan op de subsidieregelingen:

Bij 2004 dient vermeld te worden dat het subsidieplafond lager lag dan voorgaande jaren en dat een aanzienlijk aantal subsidie-aanvragen is afgewezen.

Opvallend is het hoge aantal aanvragen van sportclubs. Maar liefst 30% van de aanvragen zijn door sportclubs ingediend, terwijl zij ‘maar’ 15% van het totaal aantal vrijwilligersorganisaties uitmaken.

3. Ondersteunen: aanspreekpunt

Meerdere organisaties gaven in een enquête in 2002 aan behoefte te hebben aan een aanspreekpunt voor financiële, juridische en arbovragen. Gelet op deze behoefte is sinds april 2003 het Steunpunt voor Vrijwilligers bij het Welzijn Ouderen Bloemendaal ondergebracht.

Het steunpunt heeft zich via mailings en een website gepresenteerd aan de organisaties. Tot nu toe is het beroep op het steunpunt minimaal. Totaal zijn er vijf verzoeken voor ondersteuning bij het steunpunt binnengekomen.

Het steunpunt heeft in september 2004 een enquête uitgevoerd onder vrijwilligersorganisaties. De respons op deze enquête was 30%. De conclusies luiden:

• ·

  de respons is mager

• ·

  de bekendheid van het steunpunt is redelijk goed

• ·

  de behoefte om gebruik te maken van de diensten is minimaal

• ·

  de organisaties die gebruik hebben gemaakt van de diensten zijn tevreden.

Op basis van de resultaten uit de enquête alsmede het aantal ondersteuningsverzoeken beveelt het steunpunt aan de ondersteuning in een afgeslankte vorm aan te bieden. Men denkt aan een vorm waarbij het Loket Bloemendaal de toegang tot informatie, advies, begeleiding en ondersteuning verricht. De uitvoering van de diensten wordt door de Vrijwilligerscentrale Haarlem gedaan. Voor 10 aanvragen per jaar komen de kosten op € 2.000.

§ 2. Knelpunten en visie vrijwilligersorganisaties op beleid

Ter voorbereiding op deze notitie is via internet met hulp van PRIMO nh drie weken lang gediscussieerd. Het verslag van deze discussie is als bijlage bij deze notitie gevoegd. Hoewel, met name in vergelijking tot andere gemeenten het aantal en niveau van de reacties zeker niet slecht was, is naast deze communicatiemethode gekozen voor een ouderwetse bijeenkomst in het gemeentehuis. Door gebruik te maken van moderne en oude communicatietechnieken zijn alle organisaties in de gelegenheid geweest hun mening kenbaar te maken.

Centraal tijdens de discussie stond het huidige beleid en de noodzaak om voor de toekomst te bezuinigen op dit beleid (i.v.m. het vervallen van de rijkssubsidie).

Het volgende is uit de consultatie van de organisaties gebleken.

De financiële nood onder de organisaties is hoog. Men heeft nauwelijks genoeg middelen om de reguliere activiteiten uit te voeren. Brandweer- en arbo-eisen jagen de organisaties op kosten maar vragen ook specifieke deskundigheid van de organisaties. Men ontbeert tijd, deskundigheid en geld om voldoende aandacht te schenken aan de regelgeving. Het Steunpunt voor vrijwilligers is als adviseur onvoldoende bekend. Men heeft wel gehoord van het steunpunt maar associeert het niet met de eigen vragen. Ook het feit dat het steunpunt bij het Welzijn Ouderen Bloemendaal is ondergebracht leidt ertoe dat men het steunpunt associeert met ouderen.

Ondanks het feit dat er geen groot beroep wordt gedaan op het steunpunt achten de organisatie het bestaan van een steunpunt een goede zaak. Men vindt dat het steunpunt de kans moet krijgen om zich waar te maken.

Gegeven het feit dat het geld vaak een knelpunt vormt bij de uitoefening van de activiteiten, hechten de organisaties zeer aan de subsidieregelingen. Men pleit dan ook voor voortzetting van deze regelingen.

De vrijwilligersavond wordt gewaardeerd. Men mist alleen de mogelijkheid om tijdens deze avond contact te kunnen leggen met collega-organisaties en vrijwilligers. Ook de kosten van een vrijwilligersavond is voor de organisaties aanleiding om te pleiten voor een andere invulling van de vrijwilligersavond. Niet onvermeld mag blijven dat de organisaties de werkbezoeken van de burgemeester nog meer waarderen dan een jaarlijkse voorstelling in Caprera!

De organisaties pleiten ook voor nieuw beleid in de vorm van een welwillender oor bij de gemeente voor de positie van vrijwilligersorganisaties. De zakelijke opstelling van de gemeente bij de uitoefening van hun activiteiten ervaart men als een probleem. Voor veel activiteiten zijn tegenwoordig vergunningen nodig en legeskosten verschuldigd. Men refereert aan de gemeente Haarlem waar men een ontheffing kan krijgen voor de legeskosten.

§ 3. Vrijwilligersbeleid 2005 t/m 2010

“Vrijwilligerswerk, vrijwillig maar niet vanzelfsprekend “, was het motto van de vorige beleidsnotitie. Vrijwilligerswerk kan nooit afgedwongen worden. Toch wordt de roep om vrijwilligerswerk de komende jaren sterker. De Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO) die vanaf 2006 in werking treedt, gaat uit van een krachtige, sociale structuur waar zelforganisatie, maatschappelijke binding en eigen verantwoordelijkheid een belangrijke plaats innemen. Het aandachtsgebied van de WMO is breed. Het gaat om welzijn, zorg en sport. De doelgroep is ook breed: van jong tot oud. Het wetsvoorstel voor de WMO is nog niet bij de Tweede Kamer ingediend. De politieke discussie over de WMO is dan ook nog niet afgerond. Desondanks moet er vanuit worden gegaan dat de basisfilosofie van de WMO, zoals hierboven verwoord overeind blijft. Ondersteuning van het vrijwilligerswerk zal dan ook één van de pijlers van de WMO vormen. Over de WMO zal in 2005 een aparte nota verschijnen. Vrijwilligerswerk en mantelzorg komen uitgebreid aan de orde in deze nota. Het doel van het vrijwilligerswerkbeleid voor de komende jaren is:

Het structureel ondersteunen en stimuleren van vrijwilligerswerk in Bloemendaal.

De volgende subdoelen kunnen hieruit worden afgeleid:

• 1.

  Tonen van waardering

• 2.

  Facilitering vrijwilligerswerk

  Ad 1. Tonen van waardering

  Bestuurlijke aandacht en waardering van het gemeentebestuur voor het vrijwilligerswerk zijn belangrijk. Met het oog op de noodzaak te bezuinigen dienen de uitgaven voor dit subdoel binnen de perken te worden gehouden. Eén of twee bijeenkomsten in het gemeentehuis met enig entertainment en een hapje en drankje (misschien geserveerd door het gemeentebestuur?) geven invulling aan deze doelstelling. Voor de organisaties is de aanwezigheid van het voltallige college en de raad een mooie gelegenheid om contact te hebben met bestuurders en volksvertegenwoordigers. Tweede voordeel van een bijeenkomst in het gemeentehuis is de mogelijkheid om onderling contact te leggen.

  Ad 2. Facilitering vrijwilligerswerk

  Vrijwilligersorganisaties stellen financiële ondersteuning zeer op prijs. Deze ondersteuning is niet alleen nodig voor het vrijwilligersbeleid maar ook vaak voor de activiteiten van de organisaties. Hoewel die behoefte zeer legitiem is, is het niet juist om vanuit het vrijwilligersbeleid in deze behoefte te voorzien. Voor het vrijwilligersbeleid is het van belang dat de middelen worden besteed aan versterking van de organisatie en het vrijwilligerswerk. De volgende zaken vallen hieronder:

  • ·

    aanschaf computers

  • ·

    kantoorhulpmiddelen

  • ·

    kantoormeubilair

  • ·

    kosten pr

  • ·

    verzekeringen

  • ·

    scholing

  • ·

    literatuur

  • ·

    software

  Omdat de druk op de beschikbare middelen groot is, wordt voorgesteld de bestaande subsidieregelingen tot één subsidieregeling samen te voegen. Tevens wordt alleen subsidie verleend aan organisaties uit de sectoren zorg, welzijn en sport. De keuze voor deze sectoren heeft te maken met het feit dat het welzijns- en zorgbeleid aanzienlijk is gedecentraliseerd. De inzet van vrijwilligers is zeer belangrijk op deze terreinen. In de toekomst neemt de decentralisatie nog meer toe met de komst van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning. In de amateursportsector is het grootste aantal vrijwilligers actief. Door privatisering van sportaccommodaties, een tekort aan bestuurlijk kader en de toegenomen concurrentie op de vrijetijdsmarkt is de positie van de georganiseerde sport de laatste jaren verzwakt. Omdat subsidiëring op zijn plaats is daar waar het nodig is, is het voorstel om alleen de sectoren zorg, welzijn en sport in aanmerking te laten komen voor subsidie. Dit is overeenkomstig het landelijke beleidskader. Dit betekent dat de volgende sectoren geen beroep kunnen doen op de subsidieregeling (tussen haakjes is het aantal Bloemendaalse organisaties vermeld):

  • ·

    onderwijs (18 scholen)

  • ·

    cultuur (5 instellingen)

  • ·

    religie (14 kerken)

  • ·

    belangenverenigingen (11 organisaties)

  • ·

    overige (13 organisaties)

  Van de 119 organisaties kunnen derhalve 58 organisaties in aanmerking komen voor subsidie.

  Jaarlijks kunnen organisaties uit de sport-, welzijns- en zorgsector een subsidieaanvraag voor bovengenoemde activiteiten indienen voor maximaal € 450 per aanvraag tot het subsidieplafond van

  € 8.000 is bereikt. Aanvragen die vanwege het subsidieplafond worden afgewezen komen het jaar daarop als eerste in aanmerking voor subsidieverlening. Overigens stellen wij voor eenmalig voor 2005 het subsidieplafond te verhogen met € 5.000.

  Steunpunt voor Vrijwilligers

  Gelet op het feit dat het beroep op het Steunpunt minimaal is, wordt dit onderdeel van het beleid niet voortgezet.

§ 4. Financiële aspecten

In de begroting 2005 alsmede de meerjarenbegroting is een bedrag opgenomen van € 13.032 voor vrijwilligerswerk. De financiële vertaling van de voorstellen uit deze notitie is als volgt:

€ 8.000,-- Subsidieregeling

€ 5.000,-- Eenmalig in 2005 extra voor subsidieregeling

€ 3.500,-- Vrijwilligersavond

€ 1.532,-- Subsidie Vrijwilligerscentrale Haarlem*

€ 18.032 TOTAAL

* Subsidie wordt reeds sinds lange tijd verstrekt en is bedoeld voor de individuele bemiddeling van vrijwilligers.

Vastgesteld door de raad op 9 juni 2005.

Gepubliceerd in het Bloemendaals Weekblad d.d. 16 juni 2005.

In werking op 24 juni 2005.