Gedragscode Integriteit raad en raadsleden Geldrop-Mierlo 2016

Bijlage 1 Afwegingskader belangenverstrengeling

Dit afwegingskader is van overeenkomstige toepassing op het individuele collegelid en het college. Daar waar in het afwegingskader raadslid of raad vermeld staat moet in dat geval worden gelezen collegelid of college.

Afwegingskader voor het individuele raadslid

Artikel 2:4 Algemene wet bestuursrecht:

• 1.

  Het bestuursorgaan vervult zijn taak zonder vooringenomenheid.

• 2.

  Het bestuursorgaan waakt ertegen dat tot het bestuursorgaan behorende of daarvoor werkzame personen die een persoonlijk belang bij een besluit hebben, de besluitvorming beïnvloeden.

Artikel 28 Gemeentewet:

1. Een lid van de raad neemt niet deel aan de stemming over:

a. een aangelegenheid die hem rechtstreeks of middellijk persoonlijk aangaat of waarbij hij als vertegenwoordiger is betrokken;

[…..]

Artikel 58 Gemeentewet:

De artikelen 28, eerste tot en met derde lid, 29 en 30 zijn ten aanzien van de vergaderingen van het college van overeenkomstige toepassing.

1.wees alert op belangenverstrengeling:

onderscheid ik mij als raadslid in dit specifieke geval ten opzichte van mijn mederaadsleden omdat ik

• .

  een concreet persoonlijk belang heb omdat

  • o

    ik belanghebbende ben bij het besluit (bijv. vergunningverlening aan mijzelf of mijn buren)

  • o

    ik een financieel belang heb bij het besluit (bijv. een monumentensubsidie, een recht op planschade)

  • o

    het besluit mijn woon- en leefklimaat kan aantasten (bijv. een bouwvergunning, bestemmingsplanwijziging)

  • o

    ik een ondernemersbelang heb bij het besluit (bijv. een APV-vergunning of ontheffing)

  • o

    ik een functie bekleed waarbij zich eenzelfde (deel)belang voordoet (bijv. werkzaam bij een organisatie of adviesbureau dat bij hetzelfde besluit is betrokken)

• .

  een indirect persoonlijk belang heb omdat

  • o

    het besluit familieleden, vrienden of partijgenoten betreft

  • o

    ik lid ben van het bestuur van een vereniging of stichting of instelling, die een belang bij het besluit hebben

  • o

    er een maatschappelijk belang in het geding is dat ik uit andere hoofde behartig (beheerder van een accommodatie, vrijwilligerswerk, mantelzorg)

  • 2.

    als zich mogelijk belangenverstrengeling voordoet dan

• .

  kom ik op geen enkele manier in actie door

  • o

    hierover met de wethouder te gaan praten of te mailen

  • o

    hierover de ambtelijke organisatie te benaderen

  • o

    de kwestie ter bespreking op te voeren in de raad

  • o

    hierover in de raad het woord te voeren

  • o

    hierover voorstellen te formuleren

  • o

    niet deel te nemen aan werkgroepen waarin besluitvorming wordt voorbereid voor de raad

  • 3.

    ik neem niet deel aan de stemming in de raadsvergadering over een bepaald besluit als

    • o

      ik een (indirect of direct) persoonlijk belang bij een raadsbesluit heb

    • o

      ik bij de voorbereiding van dat raadsbesluit een rol heb gespeeld

    • o

      er om stemming wordt gevraagd omdat het besluit niet op unanimiteit kan rekenen?

  • 4.

    artikel 28 van de Gemeentewet verbiedt mij deel te nemen aan de stemming in een raadsvergadering over een bepaald besluit als

    • o

      ik een (indirect of direct) persoonlijk belang heb bij dat raadsbesluit

    • o

      of ik ben als vertegenwoordiger betrokken geweest bij die aangelegenheid

Afwegingskader belangenverstrengeling voor de raad

• 1.

  Heeft één van de raadsleden een (indirect) persoonlijk belang bij een besluit? Het kan daarbij gaan om een door het college, de burgemeester of de raad te nemen besluit.

• o

  Is dat het geval dan wordt afgesproken dat het raadslid op geen enkele wijze die besluitvorming mag beïnvloeden, ook niet in de adviserende sfeer.

• 2.

  Als het om besluitvorming in de raad gaat: heeft het betreffende raadslid zelf al gesignaleerd dat zich belangenverstrengeling kan voordoen?

• 3.

  Welke acties onderneemt de raad om te voorkomen dat zich beïnvloeding van de besluitvorming kan voordoen in het concrete geval?

• o

  Afgesproken wordt dat de raad duidelijk aangeeft welke raadsleden i.c. buiten de totstandkoming van een besluit moeten blijven en wat er van het raadslid wordt verlangd.

• 4.

  Welke acties dienen te worden ondernomen wanneer zich toch m.b.t. een individueel raadslid de schijn van belangenverstrengeling voordoet?

• o

  Afgesproken wordt dat de burgemeester in de vergadering hierop attendeert en zonodig het raadslid adviseert niet aan het debat of de stemming deel te nemen

• o

  Afgesproken wordt dat de raad het raadslid adviseert niet aan het debat of de stemming deel te nemen.

• 5.

  Welke acties moeten nog worden ondernomen als het raadslid niettemin deelneemt aan het debat of de stemming?

• o

  De burgemeester dient een vernietigingsprocedure ex art. 273 Gemwet te overwegen.

Een voorbeeld voor de check:

In een gemeente wordt een bestemmingsplan Bedrijventerrein ter vaststelling aangeboden aan de raad.

In die raad zit een raadslid dat op dat bedrijventerrein woont en werkt.

Voorafgaande aan de raadsvergadering heeft over dit raadsbesluit een werkvergadering plaats gevonden waarbij het raadslid aanwezig is geweest.

Tijdens de raadsvergadering voert het raadslid een aantal malen het woord.

Tijdens de raadsvergadering dient het raadslid namens zijn fractie een aantal amendementen in, welke hij voorleest.

Deze amendementen zijn erop gericht voor een bepaald gedeelte van het bedrijventerrein andere voorschriften te hanteren die het woon- en leefklimaat van die omgeving gunstig beïnvloeden. Ook het woon- en leefklimaat voor het betreffende raadslid wordt hierdoor verbeterd.

Over de amendementen heeft stemming plaats gevonden. Bij een aantal van deze stemmingen was zijn stem doorslaggevend.

Was hier sprake van belangenverstrengeling?

Ja, het raadslid had een persoonlijk belang omdat hij op dit terrein woonde en werkte. Zijn persoonlijke belang werd vermengd met het bestuurlijke belang dat hij als raadslid behartigt.

Heeft het raadslid de schijn van belangenverstrengeling opgeroepen tegenover derden?

Ja, als gevolg van de gewijzigde vaststelling ontstond een gunstiger woon- en leefklimaat ter hoogte van zijn perceel. Voor derden hadden de wijzigingen nadelige gevolgen. Niet van belang is of het raadslid het oogmerk heeft gehad zijn eigen belang te dienen.

Wat had het raadslid moeten doen?

Hij had de voorbereiding van de besluitvorming niet mogen beïnvloeden omdat zich de schijn van belangenverstrengeling voordoet. Dat heeft hij gedaan door deel te nemen aan de werkvergadering, het woord te voeren, amendementen in te dienen en deel te nemen aan de stemmingen.

Wat had de raad moeten doen?

Op de raad rust ingevolge artikel 2:4 Awb de zorgplicht om te voorkomen dat, tengevolge van vermenging van persoonlijke en bestuurlijke belangen, de publieke taak niet meer zonder vooringenomenheid wordt vervuld.

Welke middelen staan de raad daartoe ter beschikking?

• -

  uitsluiten van het betreffende raadslid van de besluitvorming

• -

  het raadslid niet het woord te laten voeren tijdens de raadsvergadering

• -

  het raadslid niet actief te laten participeren in een werkgroep

• -

  het raadslid geen amendementen te laten indienen

• -

  te voorkomen dat een besluit wordt genomen met de kleinst mogelijke meerderheid, waarbij de stem van ieder lid die besluitvorming beslissend beïnvloedt.

Kan de raad het raadslid uitsluiten van de stemming in de raadsvergadering?

Nee, dit verbod richt zich niet tot de raad maar tot het raadslid zelf. Als het raadslid ondanks waarschuwing van (de voorzitter van) de raad toch deelneemt aan de stemming, is die stem geldig maar het besluit kan door de Kroon spontaan worden vernietigd (art. 268 Gem. wet) of moet door de burgemeester worden voorgedragen voor vernietiging (art. 273 Gem.wet).

ToelichtingArtikel 5.1

Artikel 5.1Aan raadsleden worden rechtspositionele voorzieningen, vergoedingen en andere verstrekkingen geboden die een goed functioneren van de volksvertegenwoordigers mogelijk maken. Wat betreft de uitwerking van de principes van dit stelsel zou kunnen worden aangesloten bij de werkwijze in het Voorzieningenbesluit dat geldt voor ministers en staatssecretarissen:

• a.

  In beginsel worden voorzieningen en verstrekkingen in bruikleen ter beschikking gesteld;

• b.

  Indien een voorziening of verstrekking niet in bruikleen ter beschikking kan worden gesteld, wordt de factuur direct ten laste van de begroting van het bestuursorgaan betaald;

• c.

  Het vergoeden van voorzieningen en verstrekkingen achteraf door het indienen van declaraties, wordt tot een minimum beperkt;

• d.

  Voorzieningen, verstrekkingen en declaraties worden maandelijks openbaar gemaakt op internet.

Uitgangspunt is hier dat zo weinig mogelijk uitgaven door de volksvertegenwoordiger zelf worden gedaan via zijn of haar privérekening. Geldstromen tussen de rekening van het bestuursorgaan en de persoonlijke rekening van de volksvertegenwoordiger maken een zwaardere controle op de uitgaven noodzakelijk. Het raadslid zal zich uiteraard nauwgezet moeten houden aan de regels en procedures die er met het oog hierop voor hem of haar gelden.

Artikel 5.3

Stelregel is dat privégebruik van gemeentelijke voorzieningen niet is toegestaan. Wel hebben organisaties mogelijk een specifieke regeling die privégebruik van bedrijfsmiddelen reguleert, zoals privégebruik van een mobiele telefoon.

Paragraaf 6 Uitvoering Gedragscode

Artikel 6.1

De gemeenteraad bevordert de eenduidige interpretatie van deze Gedragscode. Ingeval van leemtes en onduidelijkheden in de Gedragscode voorzien zij daarin.

Artikel 6.2

• 1.

  Op voorstel van de burgemeester maakt de gemeenteraad in ieder geval afspraken over:

  • a.

    de periodieke bespreking van het onderwerp integriteit in het algemeen en van de Gedragscode in het bijzonder;

  • b.

    de aanwijzing van contactpersonen of aanspreekpunten integriteit;

  • c.

    de processtappen die worden gevolgd ingeval van een vermoeden van een integriteitschending door een politieke ambtsdrager van de gemeente.

• 2.

  De afspraken, bedoeld in het eerste lid, maken deel uit van deze Gedragscode.

Toelichting Artikel 6.1 De gemeenteraad is het hoogste bestuursorgaan en als zodanig verantwoordelijk voor de inhoud van de Gedragscode, voor een eenduidige interpretatie daarvan en voor wijziging/aanvulling daarvan bij onduidelijkheden of leemtes.

Artikel 6.2 De Gemeentewet verplicht de gemeenteraad om voor zichzelf en voor de bestuurders een Gedragscode vast te stellen. Aanvullend op de wettelijke regels die gelden voor politieke ambtsdragers, bevat de Gedragscode een aantal materiële normen waaraan de politieke ambtsdragers zich committeren. De burgemeester krijgt de wettelijke taak om de bestuurlijke integriteit van zijn of haar gemeente te bevorderen. Hiermee is de verantwoordelijkheid voor de portefeuille ‘integriteit’ duidelijk belegd. De wettelijke bepalingen bieden de ruimte om naar gelang de situatie handelend op te treden, waarbij niet alleen gedacht moet worden aan het optreden bij incidenten.

Belangrijk onderdeel is ook de preventie: ervoor te zorgen dat integriteit en integriteitsbewustzijn in de bestuurlijke gremia een plek krijgen en daarbij afspraken te maken over een regelmatige bespreking van het thema integriteit, zowel in de volksvertegenwoordiging als met het bestuur. De burgemeester hoeft hier niet alleen voor te staan. Een daartoe aangewezen contactpersoon of vertrouwenspersoon (bijvoorbeeld de griffier) kan hier in relatie tot de gemeenteraad eveneens een belangrijke rol in spelen. Goed denkbaar is ook dat de gemeenteraad met de burgemeester nadere afspraken maakt over de werkwijze die wordt gevolgd ingeval zich een incident of een vermoeden van een integriteitsschending voordoet. Dat geeft houvast en rust op het moment dat er gehandeld dient te worden.

Al deze processuele en procedurele afspraken kunnen onderdeel uitmaken van de Gedragscode. De onderwerpen, genoemd in artikel 6.2, eerste lid, zijn niet uitputtend.

Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad der gemeente Geldrop-Mierlo d.d. 19 december 2016

De raad voornoemd,

G.A.A. van Luijn B.H.M. Link

griffier voorzitter