Nijmeegse Kaderverordening Subsidieverstrekking

Ondertekening

Bijlage 1 Overzicht organisaties

Toelichting

Artikel 1 en 1a Definities en Reikwijdte

a. Subsidie

Wat is een subsidie?

De definitie van subsidie is overgenomen van de wet (art. 4:21):

“de aanspraak op financiële middelen, door het bestuursorgaan verstrekt met het oog op bepaalde activiteiten van de aanvrager, anders dan als betaling voor aan het bestuursorgaan geleverde goederen of diensten".

In artikel 4:21 van de Awb staat tevens vermeld wat niet onder het subsidiebegrip valt. De subsidietitel van de Awb en de NKS zijn niet van toepassing op geldelijke overdrachten tussen publiekrechtelijke personen. Dit betekent dat rijksbijdragen aan gemeenten niet als subsidie worden beschouwd, maar dat bijdragen die de gemeente met gebruikmaking van deze rijksbijdragen aan derden verstrekt weer wel als subsidie worden gekenmerkt. In het algemeen ontstaat een aanspraak op financiële middelen door een besluit van het gemeentebestuur inhoudende dat een activiteit wordt gesubsidieerd. Als dat besluit genomen is is de gemeente verplicht subsidie te betalen na de uitvoering van de betreffende subsidiabele activiteiten en indien aan de verplichtingen die aan de subsidiering zijn verbonden, is voldaan. Daarop vooruitlopend kan een voorschot worden verstrekt. Door een beschikking tot subsidieverlening ontstaat de aanspraak op subsidie en door de beschikking tot subsidievaststelling ontstaat de aanspraak op uitbetaling van de financiële middelen.

Ook een directe vaststelling van de subsidie is mogelijk. In de uitvoeringsregels wordt een en ander uitgewerkt. De levering van goederen en diensten (als activiteiten)zijn uitgezonderd van het subsidiebegrip omdat deze op commerciële basis én in het directe belang van de gemeente als privaatrechtelijke rechtspersoon worden geleverd. Commerciële activiteiten van de gemeente, zoals huur van gebouwen, koop van inventaris of een opdracht voor onderzoek vallen derhalve niet onder het subsidiebegrip. Het burgerlijk wetboek is hierop van toepassing en niet de Awb.

b. Subsidieverlening

Een subsidie wordt verleend voor een bepaalde activiteit. De aanvrager krijgt hierdoor aanspraak op de financiële middelen voor de te verrichten activiteiten, mits hij zich ook overigens houdt aan de andere verplichtingen. Het bestuursorgaan kan dan in beginsel niet meer op de subsidieverlening terugkomen. De grootte van het bedrag kan van nog onzekere factoren afhangen (bijv. het aantal verrichte activiteiten). Afdeling 4.2.3 Awb is helemaal aan de subsidieverlening gewijd. Er zij op gewezen, dat louter het feit dat een subsidiebedrag voor een bepaalde instelling in de gemeentebegroting kan staan, nog geen recht op subsidiëring geeft. Daartoe is ook een beschikking tot subsidieverlening noodzakelijk. Bij een subsidieverlening volgt na afloop van het subsidietijdvak altijd een subsidievaststelling (zie hierna onder c).

c. Subsidievaststelling

Er wordt definitief beslist dat de subsidieaanvrager een subsidie krijgt en de hoogte van het bedrag wordt definitief bepaald (men noemt het daarom ook wel: de subsidie 'afrekenen'). De activiteiten zijn dan verricht. Voorafgaand aan de vaststelling zal de subsidieaanvrager meestal een aanvraag daartoe indienen, waarbij gegevens overlegd worden over de verrichte activiteiten en dergelijke. Volgens art. 4:47 Awb kan de vaststelling echter ook ambtshalve geschieden, bijvoorbeeld wanneer aan de vaststelling een termijn is gesteld. De vaststelling verplicht het bestuursorgaan om tot betaling over te gaan. In afdeling 4.2.5 Awb zijn de regels voor subsidievaststelling neergelegd.

d. Directe subsidievaststelling

Het hoeft niet zo te zijn, dat er altijd een subsidieverlening vooraf hoort te gaan aan de vaststelling. Soms is dat niet nodig. De Awb 'kiest zelf dan ook niet voor het systeem mèt of het systeem zonder afzonderlijke subsidieverlening. Met beide systemen is rekening gehouden' (Memorie van Toelichting bij de Awb, p. 22). In plaats van door een subsidieverlening (met vaststelling achteraf) kan subsidiëring ook plaatsvinden door een directe subsidievaststelling, voorafgaand aan het subsidietijdvak; er vindt dan geen aparte vaststelling na het subsidietijdvak meer plaats. Materieel gezien vallen de subsidieverlening en de vaststelling dan samen.

e. Subsidieverstrekking

De Awb hanteert de term 'verstrekken' indien zowel verlening als vaststelling kan zijn bedoeld.

f. Uitvoeringsregelingen

De verzamelterm voor alle nadere besluiten die worden genomen ter invulling van de beleidsruimte. Dus uitvoeringsvoorschriften die per directie of per programma kunnen worden vastgesteld, beleidsregels en ook bijzondere subsidieverordening vallen onder dit begrip.

Artikel 2 Bevoegd orgaan

Voor zover in deze verordening niet anders is bepaald, is het college het bevoegde bestuursorgaan voor de toepassing van deze verordening en van titel 4.2. van de Algemene wet bestuursrecht. Een afwijking hierop is gegeven voor de grote subsidies die in de bijlage (I) genoemd worden.Verder vormt een uitzondering: artikel 6 van deze verordening. Dit artikel bepaalt dat de gemeenteraad voor subsidies op door hem te bepalen beleidsterrein en of onderdelen van beleidsterreinen jaarlijks een subsidieplafond kan vaststellen. Voor het overige is het college dus bevoegd.

Artikel 3 Grondslag subsidieverstrekking

Het college (of de raad) kunnnen slechts subsidie verstrekken voor activiteiten op het terrein van zorg en welzijn, onderwijs, sport, cultuur, woonklimaat, leefklimaat, werk en economie, bereikbaarheid en mobiliteit, beheer van de openbare ruimte, milieu, werkloosheidsbestrijding, inburgering, bijstand, veiligheid, internationale samenwerking en algemene bestuurlijke aangelegenheden. Dit artikel is nodig gelet op art. 4:23 Awb. Deze bepaling eist dat bij verordening wordt geregeld waarvoor subsidie kan worden verstrekt. Volgens de Memorie van Toelichting wordt met het oog op de doelmatigheid en rechtszekerheid een omschrijving verlangd van de activiteiten waarvoor subsidie kan worden verleend. In de verordening kan worden volstaan met een “globale omschrijving of aanduiding”, mits deze in een nadere regeling wordt gepreciseerd. Dat kan in een (meerjaren)programma of een beleidsnota. In Nijmegen wordt zoveel mogelijk aangesloten bij de bestaande (programma-)structuur. De Awb staat in uitzonderingssituaties toe dat subsidieverstrekking zonder wettelijke grondslag plaatsvindt. Het gaat hierbij om spoedeisende, incidentele en geïndividualiseerde subsidies of om subsidies die steunen op Europese subsidieprogramma’s. Het college (of de raad) zullen vooral bij deze laatste subsidies gebruik kunnen maken van de bevoegdheid om deze verordening buiten toepassing te laten. De Europese regelgeving en het opgelegde subsidiekader van rijkswege bieden, samen met de Awb, voor een zorgvuldige verstrekking immers voldoende houvast. Belang van het buiten toepassing verklaren van deze verordening kan bijvoorbeeld zijn dat projecten en activiteiten die gedeeltelijk uit Europese en gedeeltelijk uit gemeentelijke subsidies worden bekostigd niet volgens meerdere regimes hoeven te worden verantwoord. Het college of de raad kunnen in deze situatie besluiten dat het Europese beheers- en verantwoordingsregime van toepassing is op het gehele budget voor bedoelde projecten en activiteiten, ook al is dit mede uit gemeentelijke geldbronnen afkomstig. Een besluit om deze verordening buiten toepassing te verklaren wordt genomen bij verleningsbeschikking.

Lid 3.

Deze bepaling maakt het mogelijk om nadere regels te stellen over de inhoudelijke invulling van de in het eerste lid opgesomde subsidieterreinen. Ook kunnen in deze regels inhoudelijk criteria worden gegeven.

Artikel 4 Subsidie-ontvanger

Subsidies worden verstrekt aan privaatrechtelijke of publiekrechtelijke rechtspersonen. Het verstrekken van subsidie aan natuurlijke personen kan alleen geschieden, indien de uitvoeringsregeling hiertoe de mogelijkheid biedt. De gemeente moet weten met wie zij van doen heeft. Rechtspersoonlijkheid moet worden aangetoond door een notariële akte en inschrijving in het handelsregister. Subsidiëring aan een natuurlijke persoon of aan een losse groep natuurlijke personen is alleen dan toegestaan, indien dat op een bepaald beleidsterrein gewenst is en indien dit in een uitvoeringsregeling mogelijk is gemaakt (lid 2).

Bij subsidieverstrekking van relatief geringe bedragen, voor activiteiten die al hebben plaatsgevonden of zonder twijfel zullen plaatsvinden, moet verstrekking aan natuurlijke personen tot de mogelijkheden behoren. Het vereiste van rechtspersoonlijkheid zou hier zelfs contraproductief kunnen werken. Men denke bijvoorbeeld aan de relatief geringe bedragen voor buurt- en straatfeesten. Subsidieverstrekking aan een natuurlijke persoon kan ook voortvloeien uit de aard van de activiteit waarvoor de subsidie wordt verstrekt. Daarbij kan het -bijvoorbeeld-gaan om subsidies aan huiseigenaren voor sanering van ondergrondse tanks of subsidies aan beeldende kunstenaars.

Het derde lid is toegevoegd met name met het oog op stadvernieuwingssubsidies. Hier is geen sprake van een uitvoeringsbesluit waarin geregeld is dat de subsidie aan een natuurlijk persoon verstrekt kan worden. Het gaat hier om het doorsubsidiëren van een rijkssubsidie.

Artikel 5 Beslistermijn

Ingevolge artikel 4:13 Awb geldt een beslistermijn van acht weken. Bij verordening kan daarvan worden afgeweken. Gezien de bestaande praktijk, waarbij de besluitvorming vaak langer vergt, is voor een langere termijn gekozen. Deze termijn kan ook nog eens tweemaal verlengd worden. Op 1 januari 2008 zal de wet dwangsom bij niet tijdig beslissen door een bestuursorgaan in werking treden. Na in gebrekestelling wordt de gemeente een dwangsom verschuldigd. het is dan ook van het grootste belang de beslistermijn niet te beperken. Of de rechter in een individueel geval de beslistermijn als ‘redelijk’ zal bestempelen hangt af van de omstandigheden.

Artikel 6 Subsidieplafond

• 1.

  De gemeenteraad kan voor subsidies op door hem te bepalen beleidsterreinen of onderdelen van beleidsterreinen jaarlijks een subsidieplafond vaststellen. Ook de inhoudelijke kaders voor de subsidieverstrekking worden door de raad vastgesteld.

• 2.

  Het college stelt voor de bekendmaking van dit besluit vast volgens welke verdeelsleutel het beschikbare bedrag wordt verdeeld. Het is volgens artikel 4:25 Awb alleen mogelijk om met subsidieplafonds te werken, als de verordening daartoe de mogelijkheid biedt. Met name bij subsidies op terreinen met een onbekend aantal aanvragen, kunnen hiervoor uit een oogpunt van subsidiebeheer goede redenen bestaan. Met “criteria” in het tweede lid wordt gedoeld op de selectiecriteria, waaraan de aanvragen zullen worden getoetst.

Artikel 7 Regels aanvraag subsidieverlening

Artikel 7 is nodig omdat bij verordening een grondslag moet worden geboden voor het stellen van nadere regels betreffende de aanvraag van subsidie, in de vorm van door het college vast te stellen algemeen verbindende (uitvoerings) voorschriften (regels) . Bij het indienen van de aanvraag dient de aanvrager de informatie over te leggen die volgens het college noodzakelijk is om het recht op subsidie, de hoogte van de te verlenen subsidie en de meest geëigende subsidievorm vast te stellen. Anders dan beleidsregels laten algemeen verbindende voorschriften geen uitzondering toe. Aanvragen die niet aan de vereisten voldoen worden buiten behandeling gelaten.

Artikel 8 Begrotingsvoorbehoud

De verordening maakt subsidieverlening over meerdere jaren mogelijk. Aan zo’n meerjarenverlening is altijd het voorbehoud verbonden dat de gemeenteraad jaarlijks voldoende gelden ter beschikking stelt. De Awb zelf voorziet erin, dat een dergelijke verlening kan worden ingetrokken als majeure ontwikkelingen daartoe aanleiding geven.

Artikel 9 Weigerings- en intrekkingsgronden

De artikelen 4:25 en 4:35 van de Awb bieden een wettelijke grondslag om subsidie te weigeren. Krachtens dit laatste artikel kan subsidie worden geweigerd, indien er gegronde redenen zijn om aan te nemen dat de activiteiten niet of niet geheel zullen plaatsvinden en/of de ontvanger niet aan zijn verplichtingen zal voldoen. Deze gronden kunnen ook gelegen zijn in de samenstelling van het bestuur of de kwaliteit van de bestuursleden van een instelling. De samenstelling moet een waarborg bieden tegen belangenverstrengeling, terwijl het bestuur in relatie met de beoogde activiteiten uiteraard ook over de benodigde kennis en bekwaamheid moet beschikken. Uit de formulering “kan…in ieder geval” blijkt dat de opsomming van weigeringsgronden in artikel 4:35 Awb niet limitatief is. Artikel 9 van deze verordening is aanvullend op de weigeringsgronden van de Awb. Naast de weigeringsgronden die in de Awb en in dit artikel zijn genoemd kunnen in specifieke situaties in de beschikking nog andere weigeringsgronden worden geformuleerd. Naast de in artikel 4:50 van de Algemene wet bestuursrecht bedoelde gevallen kan de subsidieverlening ook worden ingetrokken of ten nadele van de ontvanger worden gewijzigd op grond van de in het eerste lid onder a tot en met d genoemde gevallen.

Artikel 9 sub d strekt ertoe een mogelijkheid te scheppen om subsidie te weigeren aan een instelling die naast de activiteiten waarvoor subsidie wordt gevraagd andere activiteiten ontwikkelt die strijdig zijn met het gemeentelijk beleid. Het tweede lid van dit artikel biedt een instrument om eenmaal verleende subsidie in te trekken of te verlagen, indien de in het eerste bedoelde omstandigheden pas blijken nadat de subsidierelatie is aangegaan. Met name moet men hier ook denken aan instellingen, die kans zien alsnog extra inkomsten te genereren uit bijv. sponsoring. Ook hier betreft het een aanvulling op de Awb, in dit geval op artikel 4:50.

Artikel 10 Voldoende middelen

Dit artikel is opgenomen om het mogelijk te maken een subsidie te weigeren, in te trekken of lager vast te stellen als de subsidieaanvrager over voldoende financiële middelen kan beschikken. De aanvrager heeft de subsidie dan immers niet nodig. Het begrip ‘voldoende gelden’ wordt nader uitgewerkt in uitvoeringsvoorschriften. Dit artikel zal uiteraard niet worden ingeroepen als het subsidies betreft waarbij de financiële positie van de aanvrager niet relevant is voor het recht op subsidie.

Artikel 11 Verplichtingen van de subsidie-ontvanger

De subsidie-ontvanger is verplicht mee te werken aan een rekenkameronderzoek. Verder wordt in dit artikel geregeld dat er aanvullende verplichtingen kunnen worden gesteld over de overdracht van subsidie aan derden (dat is in beginsel niet mogelijk) en over het bevorderen van emancipatie, democratisch functioneren en non-discriminatie. Het gemeentebestuur acht het van belang dat deze principes ook bij de subsidieverstrekking doorklinken. De andere verplichtingen hebben betrekking op het verwezenlijken van het doel van de subsidie en de invulling van de gesubsidieerde activiteit zelf.

Artikel 12 Voorschotten

Artikel 4:54 Abw bepaalt dat de gemeente slechts voorschotten kan verlenen indien hiervoor een wettelijk voorschrift bestaat. Daarom is dit artikel 12 in de NKS opgenomen.

Bevoorschotting vindt slechts plaats indien hiervoor een noodzaak aanwezig is. In principe wordt in de beschikking tot subsidieverlening aangegeven hoe hoog het voorschotbedrag is en op welke wijze de uitbetaling van voorschotten zal plaatsvinden. In geval van een afzonderlijke beschikking tot voorschotverlening is deze beschikking ook afzonderlijk vatbaar voor bezwaar en beroep.

Artikel 13 Regels subsidievaststelling

Met de in dit artikel genoemde regels kan worden vastgesteld of de subsidie rechtmatig, doelmatig en doeltreffend is besteed. De in het tweede lid genoemde termijn is een maximumtermijn. Uiteraard streeft het college naar een kortere afdoeningstermijn.

Artikel 14 Accountantscontrole

1. Het college kan bepalen dat bij de aanvraag om subsidievaststelling een accountantsverklaring of een beoordelingsverklaring moet worden overgelegd. In welke gevallen dat gebeurt kan worden geregeld in de uitvoeringsvoorschriften. De beoordelingsopdracht is slechts bedoeld voor kleine organisaties, deze zijn niet altijd in staat om aan de randvoorwaarden te voldoen die noodzakelijk zijn om de accountantsverklaringen te kunnen opleveren. Daarom is specifiek voor deze organisaties de mogelijkheid geschapen om een beoordelingsverklaring (n.a.v. een beoordelingsopdracht) te overleggen. Deze accountantsverklaring is alleen toegestaan als niet aan de minimale randvoorwaarden kan worden voldaan om een accountantsverklaringop te leveren. In de subsidiebeschikking wordt aangegeven welke accountantsverklaring de organisatie dient aan te leveren, aangezien dit maatwerk is.

Indien een organisatie van rechtswege een accountantsverklaring naar aanleiding van een algemene controleopdracht dient op te leveren, kan deze nooit worden vervangen door een beoordelingsverklaring naar aanleiding van een beoordelingsopdracht. Wel is het mogelijk dat naast een accountantsverklaring naar aanleiding van een algemene controleopdracht een accountantsverklaring naar aanleiding van een specifieke / bijzondere controleopdracht dient te worden opgeleverd.

Indien de gemeente Nijmegen een subsidie van het Rijk ontvangt (en deze “doorsluist” naar een aantal organisaties) en hierover achteraf een accountantsverklaring aan het Rijk dient te verstrekken, dienen ook de betreffende organisaties een accountantsverklaring aan te leveren. Een beoordelingsverklaring is in dit geval onvoldoende.

2. De door het college aangewezen accountant heeft de bevoegdheid tot review op de verrichte werkzaamheden van de controlerend accountant van de subsidie-ontvanger. De subsidie-ontvanger draagt er zorg voor dat haar accountant hiermee instemt.

De bevoegdheid tot review is een al bestaande bevoegdheid, die voor de huisaccountant van de gemeente de mogelijkheid schept om steekproefsgewijs het werk van de accountant te controleren. Ook onder deze verordening is het met het oog op een beter subsidiebeheer wenselijk dat deze bevoegdheid blijft voortbestaan.

Artikel 15 Nadere regels met betrekking tot overschotten en tekorten

De tekorten over het ene jaar kunnen worden opgevangen met de overschotten van het andere jaar. De reserve vormt een stimulans voor de subsidieontvanger om de subsidiegelden doelmatig te beheren. Bepalingen over de maximale totale omvang van de reserve kunnen worden opgenomen in de uitvoeringsregelingen.

Artikel 16 Vergoeding vermogensvorming

Dit artikel is noodzakelijk omdat de regeling van de Awb (art.4:41) slechts geldt als daarover een bepaling in de verordening is opgenomen. In art.4:41 Awb gaat het om situaties waarbij de subsidie-ontvanger goederen vervreemdt, de activiteiten heeft beëindigd, de subsidieverlening of -vaststelling wordt ingetrokken of de rechtspersoon wordt ontbonden. In de meeste gevallen zal het gaan om een meerjarige subsidierelatie.

Artikel 17 Staatssteun

Bij subsidies op grond van deze verordening en de daarop gebaseerde uitvoeringsbesluit zal alleen in uitzonderlijke gevallen sprake zijn van staatssteun in de zin van het EG-verdrag. Daarvan is sprake als een subsidie gevolgen heeft of kan hebben voor de concurrentiepositie van ondernemingen in Europa. Kort gezegd bepaalt het verdrag dat steunmaatregelen zonder goedkeuring van de Europese Commissie niet mogen worden uitgevoerd. De commissie beoordeelt of de maatregel een effect heeft op de tussenstatelijke handel. Zo ja, dan is de maatregel in beginsel verboden. Niet alle steunmaatregelen hoeven vooraf in Brussel te worden gemeld. Een belangrijke uitzondering is de zogenaamde ‘de minimis’-steun: steun aan een onderneming die een waarde van € 100.000,-- in drie jaar niet overstijgt hoeft niet te worden gemeld bij de commissie. De commissie neemt dan op voorhand aan dat er geen effect is op de tussenstatelijke handel. Subsidieverstrekkingen op grond van deze verordening en de daarop gebaseerde uitvoeringsbesluit vallen vrijwel altijd onder die drempel. Deze regelingen zijn (zullen) daarom niet ter goedkeuring (worden) voorgelegd in Brussel. Indien de vrijstelling voor ‘de minimis’-steun (of een andere vrijstellingsmogelijkheid op grond van een EG-verordening) echter niet van toepassing is, moet het concrete subsidiebesluit aan de commissie worden voorgelegd. Hoe de commissie een steunmaatregel beoordeelt – wanneer is de subsidie wel toegestaan en wanneer niet – is door de commissie aangegeven in tal van kaderregelingen en richtsnoeren. Maar ook het verdrag zelf biedt aanknopingspunten. Zo is steun verenigbaar met het EG-verdrag als die gericht is op behoud van cultureel erfgoed. Om subsidieverlening mogelijk te maken kan het nodig zijn dat de subsidieverlening wordt aangepast aan de inhoud van de kaderregelingen of richtsnoeren van de commissie. Artikel 21 bepaalt dat onze gemeentelijke regels daarvoor wijken. Deze ‘hardheidsclausule’ moet voorkomen dat een situatie ontstaat waarin de samenloop van EG-regels en onze eigen verordening ertoe leidt dat helemaal geen subsidie kan worden verleend. Dat kan betekenen dat onze regels ruimer worden uitgelegd ten gunste van de aanvrager, maar ook dat bijvoorbeeld minder subsidie wordt verleend of zwaardere rapportageverplichtingen worden opgelegd.

Artikel 18 Hardheidsclausule

Om onvoorziene situaties te regelen, of om onbedoelde situaties van kennelijke hardheid op te lossen, is gekozen voor een hardheidsclausule. Onwenselijke situaties kunnen op deze manier via maatwerk worden opgelost. Uiteraard geeft deze mogelijkheid tevens de verplichting om per geval na te gaan of er zich een situatie voordoet waarbij de hardheidsclausule zou moeten worden toegepast. De hardheidsclausule zal uitsluitend in bijzondere situaties kunnen worden toegepast.

Artikel 19 Strijdigheid met bijzondere subsidieverordeningen

Op het moment van inwerkingtreding van deze kaderverordening gelden nog een aantal deelverordeningen op subsidiegebied. De deelverordeningen zullen worden aangepast op deze verordening. Tot die tijd blijven de bepalingen van de deelverordeningen (indien in strijd met deze verordening) van kracht.

Artikel 20 Inwerkingtreding

De verordening werkt, conform de algemene regeling daarover, vanaf de dag na bekendmaking in het Gemeenteblad. Voor subsidieaanvragen die betrekking hebben op de jaren 2009 en verder geldt de NKS.

Artikel 21 Overgangsrecht

Hier is het overgangsrecht geregeld. Voor de subsidieaanvragen die betrekking hebben op 2008 geldt nog het oude (Asv) regime. Als verlening onder het regime van de Asv plaatsvond, geldt dat ook voor de vaststelling van de subsidie. Ook het beslissen op bezwaarschriften gebeurt op basis van het oude recht.

Artikel 22 Naam

Spreekt voor zich.