Aangevuld bekostigingsbesluit De Voorwaarts 2006

Het uitgangspunt bij de realisatie van het vast te stellen bestemmingsplan ‘De Voorwaarts’ is het voeren van een actieve grondpolitiek. Dit betekent dat in principe gestreefd wordt naar een volledige verwerving van de benodigde gronden, welke vervolgens bouwrijp worden gemaakt en tenslotte worden uitgegeven aan derden en dat voor de grond die in particulier eigendom zal blijven zondermeer het kostenverhaal zal gelden.

In het betreffende bestemmingsplangebied is op het moment dat van gemeentewege gestart wordt met het treffen van de voorzieningen van openbaar nut (infrastructurele werken zoals wegen, straten, riolering etc.) de grondverwerving nog niet volledig afgerond.

In een situatie, waarin de verwerving nog niet is afgerond en rekening moet worden gehouden met de mogelijkheid dat zowel gemeentelijke als particuliere grondexploitatie plaatsvindt, is de gemeente verantwoordelijk voor de aanleg van de benodigde infrastructurele werken, zoals wegen, straten, riolering etc.

Indien initiatieven worden ontplooid door particuliere grondexploitanten, is een doorberekening via de uitgifte prijzen niet mogelijk.

Het verhaal van kosten van de eerder genoemde voorzieningen vindt in gevallen van particuliere grondexploitatie primair plaats op basis van een overeenkomst, die is gebaseerd op de gemeentelijke exploitatieverordening.

De mogelijkheid tot het sluiten van een exploitatieovereenkomst wordt in de regel bepaald door het toevallig ontwikkelen van bouwinitiatieven door de betrokken particuliere eigenaar. De exploitatieverordening gaat er dan ook vanuit, dat het sluiten van een overeenkomst, waarin de gemeente zich verbindt tot het aanleggen van bepaalde werken en de particuliere eigenaar daarvoor als contraprestatie een bijdrage levert, gebeurt op verzoek van deze particuliere eigenaar. De mogelijkheden van kostenverhaal via een exploitatie-overeenkomst zijn daarmee afhankelijk geworden van het al dan niet ontwikkelen van bouwinitiatieven door particuliere grondeigenaren.

Het verkrijgen van profijt van voorzieningen van openbaar nut wordt echter niet bepaald door de toevallige ontwikkelingen van bouwinitiatieven, maar ontstaat reeds op het moment dat de voorzieningen zijn of worden getroffen.

Daarnaast is het van belang, dat het profijtbeginsel voor een bepaalde onroerend zaak wordt bepaald op basis van objectieve criteria zoals ligging, bestemming, etcetera. Elementen zoals de feitelijke wijze van gebruik of bebouwing zijn daarbij niet aan de orde.

Via het instrument van de baatbelasting kan worden bereikt, dat tot kostenverhaal kan worden gekomen op basis van eerder genoemde objectieve criteria.

Deze belasting moet worden beschouwd als een aanvullende maatregel, indien onverhoopt niet zou kunnen worden gekomen tot afrondende grondverwerving door de gemeente dan wel, het sluiten van de eerder genoemde exploitatie-overeenkomst.

De vaststelling van een belastingverordening diende aanvankelijk te geschieden binnen één jaar, nadat het geheel van voorzieningen gereed was gekomen. In de praktijk is gebleken dat deze eenjaarstermijnen in vele gevallen tekort werden geacht voor het vaststellen van een belastingverordening.

Bij wijziging van de Gemeentewet (Wet van 22 mei 1991, Stb 394) is deze termijn dan ook verlengd naar twee jaar. In de praktijk zal dit betekenen dat bij een bestemmingsplan met een looptijd van 5 jaar, het geheel van voorzieningen na ongeveer 4 tot 6 jaar gereed zal zijn.

Hieruit volgt, dat de uiterste datum van vaststelling van een baatbelasting 6 tot 8 jaar na de datum van aanvang zal kunnen liggen. In het belang van de rechtszekerheid voor de toekomstige belastingplichtigen is, naast de verlenging van de vaststellingstermijn, de verplichting opgenomen, dat de gemeenteraad voorafgaande aan het treffen van de voorzieningen van het openbaar nut, een bekostigingsbesluit moet nemen. Hierdoor worden de toekomstig belastingplichtigen geïnformeerd over de vraag of zij in de toekomst mogelijk zullen worden betrokken in de heffing van een baatbelasting.

De verplichting tot het nemen van een bekostigingsbesluit moet worden gezien als een voorwaarde voor de latere invoering van baatbelasting. Indien het bekostigingsbesluit niet of niet tijdig wordt genomen, is een latere uitvoering van baatbelasting niet meer mogelijk.

Opgemerkt moet worden dat het bekostigingsbesluit moet worden vastgesteld op het moment dat het nog niet duidelijk is of in de toekomst tot invoering van baatbelasting zal worden gekomen. Deze beslissing is steeds afhankelijk van de volgende factoren:

• a.

  is de gemeente in staat om alle benodigde gronden voor de realisering van het bestemmingsplan te verwerven? Indien dit het geval is, is het kostenverhaal niet aan de orde;

• b.

  indien verwerving van alle gronden niet mogelijk is en/of sprake is van profijt van onroerende zaken, die in eigendom zijn van derden, zal in eerste instantie worden getracht te komen tot kostenverhaal op basis van een exploitatie-overeenkomst.

Pas indien de onder a en b genoemde mogelijkheden geen succes hebben, zal er de noodzaak bestaan om te komen tot invoering van baatbelasting.

Onder 1 van het besluit wordt een aanduiding gegeven van het gebied waarin de onroerende zaken zijn gelegen die als gevolg van het treffen van voorzieningen geschikt of beter geschikt worden voor bebouwing of in een voordeliger positie komen te verkeren. Op de bij dit besluit behorende kaart is dit gebied nader aangeduid.

Er wordt op gewezen dat de thans aangegeven gebiedsaanduiding niet mag worden beschouwd als de specifieke aanduiding van de gebate onroerende zaken, zoals deze te zijner tijd in een eventuele verordening op de baatbelasting zal worden opgenomen.

Het bekostigingsbesluit moet reeds in een zeer vroeg stadium, voorafgaand aan het treffen van de voorzieningen worden genomen. Op dat moment zijn vaak nog lang niet altijd alle details van het plan uitgewerkt en is het moeilijk om aan te geven welk gebied gebaat zal zijn. Daarbij moet ook in dat vroege stadium rekening worden gehouden met mogelijke toekomstige veranderingen na de uitwerking van de nog prille plannen, waardoor het gebate gebied zou kunnen wijzigen. Een te krappe afbakening van het gebied kan tot gevolg hebben dat de latere verordening baatbelasting onverbindend wordt verklaard. Om deze reden is een veilige marge aangehouden bij de gebiedsafbakening. Als het gebied te ruim genomen is, kan in de verordening een correctie plaatsvinden.

Uit de gebiedsaanduiding kunnen geen rechten worden ontleend omtrent de vaststelling van het individuele profijt voor een specifieke onroerende zaak.

Het uiteindelijke profijt wordt bij de uiteindelijke vaststelling van de baatbelastingverordening, op basis van objectieve maatstaven (zoals ligging, bestemming etc.) per individuele onroerende zaak bepaald.

Ook zal op dat moment duidelijkheid ontstaan over de grondslag van heffing.

Onder 10 van het besluit wordt een aanduiding gegeven van de omvang van het toe te passen kostenverhaal via een baatbelasting. De omvang van de in te voeren baatbelasting is uitgedrukt in een percentage van de totale kosten.

Benadrukt moet worden dat het gaat om een indicatieve raming van de te verhalen kosten. De uiteindelijke vaststelling van een baatbelastingverordening zal worden gebaseerd op de werkelijke kosten en/of ramingscijfers op het moment dat voldoende duidelijkheid bestaat omtrent o.m. het tempo van fasering van uitvoering, kostenstijgingen etc. Ook dient er rekening mee te worden gehouden dat de uiteindelijke vaststelling van een baatbelasting plaatsvindt naar de situatie op een nader te bepalen peildatum. De vaststelling van deze peildatum zal gevolgen hebben voor de uiteindelijke hoogte van het kostenverhaal, zulks in verband met rentekosten etc. Aan de bijbehorende indicatieve kostenbegroting kunnen derhalve geen rechten worden ontleend met betrekking tot de uiteindelijke definitieve omvang en verdeling van de via baatbelasting te verhalen kosten.