Beleidskader ontmoetingsvoorzieningen Waalwijk 'Ontmoeten doe je samen'

Beleidsnota ontmoetingsvoorzieningen gemeente Waalwijk Ontmoeten doe je samen

1 Samenvatting

In 2005 is de nota ‘Hoofdlijnen toekomstvisie buurtwerk’ vastgesteld waarin de buurthuizen een belangrijk onderdeel vormden. Met deze nota is ook de gewenste functiewijziging en ombuiging van € 85.793 gerealiseerd (€ 475.503 (kosten 2005) - € 389.710 (gewenste kosten op basis van het voorstel). Deze nota, is gezien de huidige maatschappelijke opgaven in het kader van transities AWBZ, Jeugdhulp en Participatiewet, aan vervanging toe. Met de transities staan we voor de grote uitdaging om duurdere zorg te voorkomen, om de nieuwe doelgroepen een goede ondersteuning te bieden en de transitie-doelstellingen ‘iedereen is sociaal en economisch zelfredzaam, ieder huishouden heeft minimaal één kostwinner, iedere jongere haalt een startkwalificatie’ te realiseren. Laagdrempelige ontmoetings- en dienstenvoorzieningen in de wijk zijn hierin van grote waarde omdat zij preventief werken. Met deze voorzieningen wordt duurdere zorg en overlast voorkomen. Zij bieden de mogelijkheid om zorg dichtbij huis te organiseren en dragen bij aan een sterke sociale omgeving waardoor onderlinge hulp wordt gestimuleerd.

In de nieuwe nota ‘Ontmoeten doe je samen’ zetten we de volgende stap in de koers van de nota ‘Hoofdlijnen toekomstvisie buurtwerk’ waar onder andere ingezet werd op de diversiteit aan diensten, activiteiten in de wijk en de zogenoemde multifunctionele wijkaccommodaties (MWA) per zone. Ook werden hierin concrete voorstellen gedaan om bijvoorbeeld de ondersteuning aan De Amstel en De Ouwe Toren te beëindigen hetgeen ook is gebeurd. En om kleinere voorzieningen zoals Buurthuis Vrijhoeve, Capelle en ’t Schooltje te blijven ondersteunen omdat er behoefte is aan ontmoetingsvoorzieningen op kleine schaal, dichtbij in de buurt. Met de uitvoering van deze nota is reeds ingezet op ondernemerschap, bijvoorbeeld bij de Ouwe Toren en het Bondsgebouw. Dit is gelukt en deze lijn willen we nu doortrekken.

In de nieuwe nota ‘Ontmoeten doe je samen’ zijn het beter gebruiken van bestaande voorzieningen en in 4 wijken, 4 experimenten WIJ-dienstencentra in sociaal ondernemerschap starten de belangrijkste uitgangspunten. We zetten niet in op nieuwbouw of sluiting van buurthuizen en andere ontmoetingsvoorzieningen maar bieden inwoners en sociaal ondernemers in de gemeente Waalwijk de mogelijkheid om zelf actief bij te dragen aan het behoud van goede voorzieningen in de wijk. Daarbij streven we erna dat deze voorzieningen zoveel mogelijk zelfvoorzienend draaien en dat zij ertoe bijdragen dat meer mensen zelfstandig kunnen blijven wonen en meer (kwetsbare) mensen meedoen in de samenleving. We investeren vooral in functies en functionaliteit van het gebouw in plaats van het gebouw zelf. Hiermee geven we ook invulling aan onze ambitie om meer ruimte te geven aan maatschappelijke initiatieven en deze te stimuleren. Maatschappelijke initiatieven zoeken vaak geschikte en betaalbare ruimte om vanuit te kunnen werken. En zij zijn onze partner in het bieden van ontmoetingen, diensten, activiteiten in de wijk.

2 Aanleiding

Inwoners wonen graag in een wijk waar het prettig wonen is én waar mensen naar elkaar omkijken. Een sterke sociale omgeving is voor de gemeente van belang omdat het preventief werkt. Het voorkomt o.a. duurdere zorg en overlast en draagt bij aan het welbevinden van mensen, onderlinge hulp en leefbare wijken. Dit is ook belangrijk in het kader van de transities AWBZ, Jeugdhulp en Participatiewet. Ouderen en mensen met een beperking blijven steeds vaker zelfstandig en langer thuis in de wijk wonen. Met ingang van 1 januari 2015 heeft de gemeente Waalwijk o.a. de taak om de huidige AWBZ-functies individuele - en groepsbegeleiding, dagbesteding en kort verblijf voor kwetsbare inwoners te organiseren. Dit kan op vele manieren vorm krijgen. Het streven is om deze ondersteuning zo passend en efficiënt mogelijk, dichtbij inwoners én in de wijk te organiseren. De aanwezigheid van goede ontmoetingsvoorzieningen in de wijk is hierbij erg belangrijk. Er zijn vele verschillende ontmoetingsvoorzieningen in de gemeente Waalwijk. Naast de buurthuizen spelen ook andere voorzieningen zoals een supermarkt, een sportvereniging of sportaccommodatie en een bibliotheek een belangrijke rol.

3 Doelstelling

Samen met inwoners, vrijwilligers, maatschappelijke initiatieven en onze partner-organisaties bundelen we de krachten om passende en zoveel mogelijk zelfvoorzienende ontmoetings- en dienstenvoorzieningen in de wijk te creëren die ertoe bijdragen dat meer mensen zelfstandig kunnen blijven wonen en meer (kwetsbare) mensen meedoen in de samenleving. De voorzieningen sluiten aan op de vraag van inwoners, transitie-doelstellingen en bevolkingssamenstelling (nu en in de toekomst).

Hierbij hanteren wij 2 outputdoelstellingen:

• 1.

  Beter gebruik bestaande voorzieningen, in functionaliteit in plaats van gebouw;

• 2.

  In 4 wijken, 4 experimenten WIJ-dienstencentra in sociaal ondernemerschap.

4 Wat gaan we ervoor doen?

In de volgende paragrafen beschrijven wij hoe wij deze doelstellingen willen realiseren. Naast de uitdaging om passende ontmoetings- en dienstenvoorzieningen in de wijk te organiseren, is er ook een uitdaging in het terugbrengen van de kosten. In het coalitieprogramma is opgenomen om in 2016 € 40.000,- minder, en vanaf 2017 € 75.000 minder in te zetten op buurthuizen in het kader van transformatie naar dienstencentra. Ook moet er vanaf 2016 een korting van € 28.000,- worden verwerkt op de ontmoetingsfunctie SWO, Parkpaviljoen en Steunpunt Blyde Incomste.

4.1 Beter gebruik bestaande voorzieningen

In de gemeente Waalwijk zijn er vele ontmoetingsvoorzieningen o.a. in buurthuizen, culturele centra, scholen, verzorgingsinstellingen, sportvoorzieningen, scoutinggebouwen. Wij streven naar een beter gebruik van bestaande ontmoetingsvoorzieningen en passende diensten en activiteiten in deze voorzieningen. Dit betekent dat we inwoners en partners vooral stimuleren gebruik te maken van bestaande voorzieningen. Tot en met 2018 subsidiëren wij geen exploitatiekosten van nieuwe voorzieningen. Wel blijven we diensten en activiteiten subsidiëren die aansluiten bij de doelstellingen van deze nota. Hiermee stimuleren wij dat onze partners en inwoners, vrijwilligers en ondernemers vernieuwende diensten aanbieden die ertoe bijdragen dat meer mensen zelfstandig kunnen blijven wonen en actief kunnen meedoen (= ruimte aan het maatschappelijk initiatief). We investeren dus vooral in de functies en functionaliteit van het gebouw in plaats van het gebouw zelf. Om ervoor te zorgen dat de maatschappelijke initiatieven zoveel mogelijk zelfvoorzienend kunnen zijn en een reële huurprijs betalen, wordt er een scan uitgevoerd die in beeld brengt of de huurprijzen van de ontmoetingsvoorzieningen die in eigendom zijn van de gemeente, reëel en marktconform zijn. Op basis van deze scan kunnen te hoge of te lage huurprijzen worden gecorrigeerd.

4.1.1 Bestaande voorzieningen

In bijlage 1 vindt u een overzicht dat een beeld geeft van de verschillende ontmoetings-voorzieningen in de gemeente Waalwijk op 1 januari 2015. Dit vanuit het brede kader; van jong tot oud, sociaal, cultureel, onderwijs tot sport. Dit overzicht is niet uitputtend.

We kennen o.a. drie gesubsidieerde buurthuizen; Bloemenoord, De Wierd en Zanddonk. Deze buurthuizen worden door Contour De Twern beheerd en via hun subsidie gefinancierd. Verder zijn er diverse stichtingen die een soort van buurthuis-voorziening bieden zoals Buurtwerk Vrijhoeve, Buurtwerk Capelle en ‘t Schooltje. Zij krijgen allen een kleine waarderings-subsidie en draaien volledig op vrijwilligers. De twee sociaal-culturele centra, Den Bolder en Zidewinde zijn zelfstandige rechtspersonen, krijgen subsidie en kennen professioneel beheer. BaLaDe is de grootste Multi Functionele Accommodatie (MFA) en heeft tot en met eind 2014 een financiële bijdrage in de horeca-exploitatie gekregen. Ook zijn er een aantal ontmoetings-voorzieningen voor ouderen zoals het Parkpaviljoen, Steunpunt Blyde Incomste en Steunpunt Achter de Hove. Allen zelfstandige organisaties met subsidie waarbij het Parkpaviljoen als enige volledig op vrijwilligers draait.

4.1.2 Waar is het nodig?

Uit onderzoek blijkt dat de bevolking in Waalwijk de komende jaren groeit en vergrijst (in bijlage 2 vindt u relevante overzichten). De groep 65-plussers blijft groeien, met een sterke nadruk op de 75-plussers. Daarnaast blijven kwetsbare mensen, zoals ouderen en mensen met een beperking, steeds vaker/ langer zelfstandig wonen. De behoefte aan ondersteuning zal daardoor toenemen. Laagdrempelige inloop- en ontmoetingsfuncties en andere maatschappelijke diensten en activiteiten dichtbij dragen ertoe bij dat mensen actief blijven meedoen, niet vereenzamen, onderlinge hulp verlenen en hulp dichtbij huis kunnen krijgen.

De meest kwetsbare inwoners wonen en zullen naar verwachting gaan wonen in Centrum-Besoyen en Baardwijk-Laageinde-De Hoef. Daarbij moet u vooral denken aan de omgeving rondom het nieuwe woon-zorgcomplex Besoyen en BaLaDe. Als we kijken naar het intramuraal aanbod wonen, zien we een sterke concentratie in Baardwijk-Laageinde-De Hoef en Centrum-Besoyen. Antoniusparochie- Bloemenoord, Zanddonk- Meerdijk blijven hierbij achter in de behoefte. Qua verzorgd wonen zien we een sterke concentratie in Centrum-Besoyen en Zanddonk - Meerdijk. In Zanddonk- Meerdijk moet u vooral denken aan Verdisstraat, Rembrandtpark en Cortembergstraat. Hierbij blijven Antoniusparochie-Bloemenoord, Baardwijk- Laageinde- De hoef en Waspik achter in de behoefte. Het aanbod aan geschikt wonen ( met of zonder zorg aan huis) ligt nu vooral in Centrum-Besoyen en Sprang Capelle inclusief Landgoed Driessen. Hierbij blijven Zanddonk-Meerdijk en Waspik achter.

Op basis van de bevindingen dat in Centrum-Besoyen en Baardwijk-Laageinde-De Hoef veel kwetsbare mensen komen te wonen, zetten we in op behoud van BaLaDe en het Parkpaviljoen. BaLaDe omdat deze locatie zich de afgelopen periode goed heeft ontwikkeld en door steeds meer mensen wordt gezien als de ontmoetingsplek in de wijk. BaLaDe heeft de ruimte en de potentie om verschillende diensten en maatschappelijke initiatieven goed te kunnen faciliteren. Het Parkpaviljoen biedt aan de andere kant van het centrum een mooie voorziening tegen minimale kosten. Enkel de huur van het pand wordt gesubsidieerd. In deze omgeving ligt niet direct een andere voorziening omdat buurthuis Besoyen is gesloten. Daarnaast draait het Parkpaviljoen volledig op vrijwilligers en zij bieden steeds vaker diensten en partijen een plek die aansluiten bij de doelstellingen in deze nota. Gezien de toekomstige ontwikkeling waarin er qua intramuraal, verzorgd en geschikt wonen ook een sterke behoefte c.q. concentratie is in Antoniusparochie-Bloemenoord en Zanddonk-Meerdijk zetten we tevens in op behoud van Steunpunt Blyde Incomste en een goed functionerende ontmoetingsvoorziening in Zanddonk. Steunpunt Blyde Incomste omdat zij een specifieke doelgroep met zwaardere zorgbehoeften bereiken die niet snel gebruik zal maken van andere voorzieningen. Het steunpunt is een waardevolle ontmoetingsvoorziening voor de kwetsbare ouderen in de wijk waarbij ouderen ook zelf vrijwillig actief zijn in het organiseren van activiteiten. In Zanddonk is buurthuis Zanddonk gevestigd. Een buurthuis die wordt beheerd door Contour de Twern en goed draait. Er wordt veel georganiseerd en samen met de inwoners in de wijk wordt er gewerkt aan de invulling van een nieuw WIJ-dienstencentrum waarover in paragraaf 4.2 meer.

Voorgestelde aanpassing:

• Ø

  In 2015 wordt met een scan in beeld gebracht of de huurprijzen van de ontmoetings-voorzieningen die in eigendom van de gemeente zijn reëel en marktconform zijn. Op basis daarvan kunnen eventuele te hoge of te lage huurprijzen worden gecorrigeerd;

• Ø

  De voorgestelde korting in 2016-2018 van € 28.000,- op de ontmoetingsfunctie SWO, Parkpaviljoen, Steunpunt Blyde Incomste Maasduinen te verwerken op 1 partij, te weten SWO, in plaats van 3 partijen. Stichting Welzijn Ouderen krijgt in vergelijking met het Parkpaviljoen en Steunpunt Blyde Incomste Maasduinen veel subsidie. Wij zien graag dat Stichting Welzijn Ouderen haar activiteiten voortzet maar ook aan hen vragen wij meer ondernemerschap. Bijvoorbeeld door de kosten te verlagen door meer met vrijwilligers en niet met een professioneel beheerder te werken of door meer inkomsten te verwerven. Wij stellen voor om vanaf 2016 € 28.000 in mindering te brengen op de subsidie van SWO en de personeelskosten/ professioneel beheer niet meer te subsidiëren.

• Ø

  Wij stellen voor de korting niet te realiseren op de exploitatiesubsidie van Steunpunt Blyde Incomste van Stichting Maasduinen. Wel krijgt Stichting Maasduinen in 2016 de opdracht om meer passende en vernieuwende diensten/ activiteiten samen met de inwoners, vrijwilligers te organiseren die bijdragen aan de doelstellingen in deze nota.

• Ø

  Wij stellen voor de korting niet te realiseren op de exploitatiesubsidie van Parkpaviljoen. Voor het behouden van deze voorziening is geringe ondersteuning vanuit de gemeente nodig. Wel blijven wij hun ondernemerschap stimuleren zodat zij nieuwe diensten en partijen binnenhalen.

4.2 In 4 wijken experimenten WIJ-dienstencentra sociaal ondernemerschap

In 4 bestaande voorzieningen in 4 wijken, verdeeld over de gemeente, worden er WIJ-dienstencentra in sociaal ondernemerschap gerealiseerd. De Wij-dienstencentra zijn het hart van de wijk en vormen de plek waar iedereen graag komt, zowel de kwetsbare als de krachtige inwoners in de wijk. De WIJ-dienstencentra zijn zoveel mogelijk zelfvoorzienend, ademen ondernemerschap uit en met hun verschillende diensten zorgen zij ervoor dat mensen langer zelfstandig kunnen blijven wonen en actief mee kunnen doen in de Waalwijkse samenleving. De WIJ-dienstencentra bieden o.a. het volgende:

• ·

  diverse structurele ontmoetingsactiviteiten door vrijwilligers;

• ·

  diverse maatschappelijke diensten die ertoe bijdragen dat mensen actief blijven meedoen en hulp dichtbij huis krijgen (bijv. klussen en gemaksdiensten, oppasservice, maatjescontacten) ;

• ·

  laagdrempelige inloop- dagbestedingsvoorzieningen voor kwetsbare inwoners;

• ·

  een uitvalbasis voor werkers in de wijk; de wijkwerker, mensen vanuit toegangsfunctie, de wijkverpleegkundige, de huisarts enz.;

• ·

  ruimte én faciliteiten aan inwoners, vrijwilligersinitiatieven, sociaal ondernemers die een maatschappelijke bijdrage willen leveren.

De WIJ-dienstencentra slagen erin het zelfsturend vermogen en potenties van mensen en de wijk te benutten en dragen bij aan het vergroten van de sociale samenhang in de wijk. De diensten die worden aangeboden sluiten aan op de vraag van inwoners, transitie-doelstellingen en bevolkingssamenstelling (nu en in de toekomst). Dit betekent concreet dat de volgende voorzieningen voor 2018 transformeren in WIJ-dienstencentra:

• ·

  Waalwijk zuid- Buurthuis de Wierd - 2015-2016

• ·

  Waalwijk noord- BaLaDe- 2016

• ·

  Waspik- Den Bolder- 2017

• ·

  Sprang- Capelle- Zidewinde- 2018

In de keuze voor de voorzieningen is er gekeken naar een goede spreiding in de gemeente en een groter gebouw met potentie om verschillende diensten, activiteiten en maatschappelijke initiatieven te kunnen faciliteren. Voor de ene accommodatie betekent het transformeren naar een WIJ-dienstencentrum een grotere verandering dan voor de andere accommodatie. Ook speelt hierin de mogelijkheid tot sturing vanuit de gemeente mee. Zo kunnen we de transformatie in de buurthuizen meer sturen omdat wij deze activiteiten subsidiëren terwijl onze sturingsmogelijkheden ten aanzien van bijvoorbeeld BaLaDe veel beperkter zijn omdat hier geen sprake is van gemeentelijk vastgoed of exploitatiesubsidie. Om de transformatie goed in te kunnen vullen, gaan we samen met onze partners gefaseerd aan de slag. We starten met ingang van 2015-2016 met het gesubsidieerde buurthuis De Wierd van Contour de Twern. Wij kiezen voor De Wierd omdat de inschatting is dat het gebouw en de wijk voldoende potentie biedt om met sociaal ondernemerschap aan de slag te gaan. Het buurthuis functioneert goed en er vinden veel activiteiten plaats. Daarnaast is de verwachting dat de verandering niet veel weerstand oproept omdat in de nota van 2005 reeds was aangekondigd dat dit buurthuis zou gaan sluiten. In plaats van sluiting bieden wij nu inwoners en sociaal ondernemers de mogelijkheid om zelf actief bij te dragen aan het behoud van goede voorzieningen in de wijk.

Op basis van deze eerste ervaringen zetten we in 2016 het proces ook in voor BaLaDe, Den Bolder en Zidewinde waarbij we erna streven het WIJ-dienstencentrum in Den Bolder in 2017 te hebben gerealiseerd en het WIJ-dienstencentrum in Zidewinde in 2018 te hebben gerealiseerd. De keuze voor BaLaDe is reeds bij paragraaf 3.1.2 toegelicht. Den Bolder biedt in Waspik een waardevolle ontmoetingsvoorziening en ook het gebouw heeft de potentie om verschillende diensten, activiteiten, maatschappelijke initiatieven te faciliteren. Ook Den Bolder zelf heeft de ambitie om een grotere maatschappelijke rol te vervullen voor de inwoners in Waspik. Ditzelfde geldt voor Zidewinde in Sprang-Capelle.

4.2.1 Experiment 1: Waalwijk zuid- de Wierd - 2015-2016

De 3 gesubsidieerde buurthuizen van Contour de Twern hebben voor 2015 reeds de opdracht te transformeren naar een WIJ-dienstencentrum. Deze transformatie wordt samen met de inwoners, vrijwilligers en partners in de wijk (breder dan de huidige gebruikers) vormgegeven. De organisatie en het beheer worden zoveel mogelijk met inzet van vrijwilligers ingericht. En op basis van de behoeften in de wijk worden, samen met de inwoners, vrijwilligers en partners in de wijk, de beschreven functies georganiseerd. We bepalen niet overal vooraf welke functies er precies in desbetreffende WIJ-dienstencentrum moeten komen. Dit kan variëren op basis van de behoeften en de wijk.

In het najaar van 2015 starten we met de voorbereidingen van het experiment ‘Sociaal ondernemerschap in Buurthuis De Wierd 2016’ waarin we aan de hand van een programma van eisen inwoners en sociaal ondernemers (= maatschappelijk initiatieven) uitdagen een zelfvoorzienend WIJ-dienstencentrum te runnen dat zoveel mogelijk op inzet van vrijwilligers draait, qua programmering aansluit bij de transitiedoelstellingen en de wensen, behoeften van de wijk en een belangrijke bijdrage levert in de wijkontwikkeling. Ons voorstel is om deze accommodatie vanuit de gemeente gratis/ om niet beschikbaar te stellen. Dit houdt in dat we geen huur voor gebruik vragen maar het gebruik vastleggen in een bruikleenovereenkomst. De exploitatiekosten van het WIJ-dienstencentrum komen voor eigen rekening. Er is vooraf geen beperking in constructie; het mag een bewonersbedrijf worden, een vereniging van sociaal ondernemers, een combinatie van inwoners met een professioneel beheerder, een corporatie of stichting enzovoort. Zolang de sociale onderneming primair het maatschappelijk belang dient, het WIJ-dienstencentrum vormt geeft zoals in de programma van eisen is opgenomen, innovatieve oplossingen levert en zoveel mogelijk zelfvoorzienend is. Met dit experiment zoeken wij de kansen en grenzen van sociaal ondernemerschap op en leren we wat er nodig is om inwoners en sociaal ondernemers te stimuleren het WIJ- dienstencentrum in de wijk vorm te geven.

Deze werkwijze vraagt in 2015, 2016 extra inzet van de gemeente om het proces goed voor te bereiden en uit te zetten. Het is mogelijk dat er met ingang van 2016 niet direct een sociaal ondernemer gevonden is. In dat geval moeten we als gemeente het (tijdelijk) ongemak durven dragen en gedurende 1 jaar aankijken wat er gebeurt met daarbij een heldere communicatie dat als er zich binnen een jaar geen sociaal ondernemer meldt, dat buurthuis de Wierd in januari 2017 wordt gesloten.

De keuze voor sociaal ondernemerschap in Buurthuis de Wierd houdt in dat Contour de Twern in 2016 de opdracht krijgt om het beheer en schoonmaak in buurthuis de Wierd (in de loop van) 2016 over te dragen aan de nieuwe sociaal ondernemer. Dit betekent dat zij daarna geen opdracht meer krijgen voor beheer en schoonmaak in buurthuis de Wierd. Zij kunnen zich wel als sociaal ondernemer aanmelden voor het experiment. Daarbij zal hun inzet er anders uit moeten zien dan beheer en schoonmaak.

Op basis van de eerste ervaringen ten aanzien van sociaal ondernemerschap in buurthuis De Wierd geven we in 2017 een vervolg aan sociaal ondernemerschap in andere ontmoetingsvoorzieningen. Hierbij blijven wij oog houden voor de realiteit. Sociaal ondernemerschap is niet in alle situaties mogelijk. Als overheid kunnen we sociaal ondernemerschap stimuleren en uitdagen maar vervolgens is het aan de ondernemers in de gemeenschap om de uitdaging aan te gaan. Als panden niet in bruikleen worden genomen dan maakt de gemeente ze beschikbaar voor verkoop of leegstandsbeheer.

4.2.2 Experiment 2: Waalwijk noord- BaLaDe -2016

In 2016 starten we met de transformatie van BaLaDe naar een WIJ-dienstencentrum. BaLaDe is een accommodatie van Casade en functioneert op dit moment al min of meer als een WIJ-dienstencentrum. Het bieden van ruimte aan burger- en vrijwilligersinitiatieven, vrijwillige maatschappelijke diensten en de laagdrempelige inloop en ontmoetingsfunctie voor inwoners behoeven wel verbetering. Ook biedt BaLaDe kansen op het terrein van laagdrempelige en arbeidsmatige dagbesteding. De gemeente kent geen subsidierelatie met BaLaDe. Wel huurt de gemeente 3.433 m2 aan ruimte voor o.a. de basisschool, gymzaal, peuterspeelzaal, kinderopvang en welzijnsruimte. Daarnaast hebben wij voor een periode van 5 jaar (2010-2014) met Casade afgesproken jaarlijks voor € 40.000 garant te staan voor de horeca-exploitatie. De horeca-functie was eerst in beheer van Contour de Twern maar omdat dit niet tot het gewenste resultaat leidde, is de horecafunctie sinds 2013 in beheer van de Brabantse Cultuurgroep. Ook deze horeca-exploitant is er niet in geslaagd om de horeca kostendekkend te krijgen en heeft aangegeven te willen stoppen. Er wordt gezocht naar een nieuwe ondernemer. Onze horecaovereenkomst met Casade liep eind 2014 af. De gemeente moet bepalen of zij de komende jaren blijft investeren in de horeca-exploitatie. Het voorstel is om dit niet te doen en om voor BaLaDe hetzelfde uitgangspunt van zelfvoorzienendheid te hanteren als de andere voorzieningen.

Samen met Casade en Contour de Twern proberen we te realiseren dat er meer structurele ontmoetingsactiviteiten en gemaksdiensten door vrijwilligers een plek krijgen in BaLaDe en dat meer inwoners, vrijwilligers en sociaal ondernemers gebruik maken van de ruimte en faciliteiten die BaLaDe biedt. Hierbij besteden we vooral aandacht aan het promoten van de mogelijkheden, goede ontvangst en passende ondersteuning van nieuwe initiatieven. Ook onderzoeken we de mogelijkheden op laagdrempelige en arbeidsmatige dagbesteding waarbij we kijken welke samenwerkingsverbanden hierin kunnen bijdragen. Bijvoorbeeld met baanbrekers.

4.2.3 Experiment 3: Waspik- Den Bolder- 2017

Den Bolder vervult een waardevolle ontmoetingsfunctie in Waspik, krijgt subsidie en wordt gerund door een zelfstandige vereniging. Zij biedt al een aantal vergelijkbare diensten van een WIJ-dienstencentrum aan. Zo maken diverse vrijwilligersinitiatieven al gebruik van ruimte en faciliteiten van Den Bolder en er worden diverse structurele ontmoetings-activiteiten door vrijwilligers georganiseerd. Het aanbieden van diverse maatschappelijke diensten voor de inwoners van Waspik, laagdrempelige inloop en dagbestedingsactiviteiten en de bijdrage in wijkontwikkeling kan nog verder worden uitgebreid waarbij de aansluiting bij de transitiedoelstellingen voor Den Bolder redelijk nieuw is. Hiermee gaat Den Bolder samen met haar partners aan de slag. Zo zijn zij onlangs een samenwerking gestart met Samen Top die mensen met een beperking een vorm van dagbesteding bieden in Den Bolder. In verband met de grootte van de accommodatie, de hoogte van het subsidiebedrag en het belang van het maken van prestatieafspraken blijven we bij Den Bolder de huur- en subsidie methodiek hanteren. De gewenste ontwikkeling op de verschillende functies van een WIJ-dienstencentrum wordt opgenomen in de prestatieafspraken die in kader van de subsidie met Den Bolder worden gemaakt.

4.2.4 Experiment 4: Sprang- Capelle- Zidewinde- 2018

Zidewinde is in 2014 als pand aangekocht door de gemeente en wordt gerund door een zelfstandige stichting. Zidewinde biedt al vele vrijwilligersinitiatieven een plek voor het organiseren van hun activiteiten. Van structurele ontmoetingsactiviteiten door vrijwilligers, maatschappelijke diensten, laagdrempelige inloop- en dagbestedingsvoorzieningen, bijdrage in wijkontwikkeling en een uitvalbasis voor werkers in de wijk is minder sprake. Voor Zidewinde betekent de transformatie naar een WIJ-dienstencentrum een grote verandering. Zij willen graag deze rol vervullen maar hebben daarbij tijd en ondersteuning nodig. Wij nemen daarom de tijd om deze transformatie vanaf 2016 in te zetten met als einddoel dat er in 2018 een WIJ-dienstencentrum Zidewinde staat. Na vaststelling van deze nota bespreken we samen met het bestuur van Zidewinde wat ervoor nodig is om deze transformatie vorm te geven en helpen wij hen dit de komende periode te realiseren. Bijvoorbeeld door bestaande diensten en nieuwe initiatieven te stimuleren gebruik te maken van Zidewinde als uitvalsbasis. In verband met de grootte van de accommodatie , de hoogte van het subsidiebedrag en het belang van het maken van prestatieafspraken blijven we bij Zidewinde de huur- en subsidie methodiek hanteren. De gewenste ontwikkeling op de verschillende functies van een WIJ-dienstencentrum wordt opgenomen in de prestatieafspraken die in kader van de subsidie met Zidewinde worden gemaakt.

Voorgestelde aanpassing:

• Ø

  Buurthuis de Wierd en BaLaDe transformeren in 2016 naar WIJ-dienstencentra, Den Bolder in 2017 en de transformatie van Zidewinde is in 2018 gerealiseerd;

• Ø

  We stellen Buurthuis De Wierd met ingang van 2016 gratis beschikbaar aan de sociaal ondernemer die aan de hand van een programma van eisen om een zelfvoorzienend WIJ- dienstencentrum te runnen met inwoners is geselecteerd. Op basis van deze ervaringen geven we in 2017 een vervolg aan sociaal ondernemerschap in buurthuis Zanddonk en Bloemenoord;

• Ø

  Als er niet direct een sociaal ondernemer is gevonden, hanteren we 1 overbruggingsjaar om te kijken of er zich alsnog een sociaal ondernemer meldt. Is dat niet het geval dan wordt het buurthuis/ ontmoetingsvoorziening gesloten;

• Ø

  Het experimenteren met sociaal ondernemerschap betekent dat Contour de Twern in 2016 de opdracht krijgt om het beheer en schoonmaak in buurthuis de Wierd (in de loop van) 2016 over te dragen aan de nieuwe sociaal ondernemer. Dit betekent dat zij daarna geen opdracht meer krijgen voor beheer en schoonmaak in buurthuis de Wierd. Hiervoor wordt in 2016 € 40.000,- in mindering gebracht op de opdracht van Contour de Twern. En vanaf 2017 wordt de resterende benodigde kostenbesparing van € 75.000 in mindering wordt gebracht;

• Ø

  Ten aanzien van BaLaDe hanteren we hetzelfde uitgangspunt van zelfvoorzienend-heid als de andere voorzieningen. Dit betekent dat we met ingang van 2015 geen € 40.000,- bijdragen aan de horeca-exploitatie.

4.3 Nieuwe WIJ-dienstencentra en andere ontmoetingsvoorzieningen

Naast de 4 experimenten WIJ-dienstencentra kunnen er ook andere WIJ-dienstencentra ontstaan, afhankelijk van de behoefte. Het streven is om in ieder geval in elk van de 4 wijken 1 WIJ-dienstencentrum te realiseren. Naast de WIJ-dienstencentra is er ook behoefte aan andere ontmoetingsvoorzieningen, diensten en activiteiten, dichtbij in de buurt. Hierbij streven wij er naar zoveel mogelijk ruimte te geven aan maatschappelijke initiatieven. Waar nodig bieden we ondersteuning. Soms hebben mensen een steuntje in de rug nodig om zelfstandig een initiatief te ontwikkelen en draaiende te houden. Het verstrekken van een bijdrage uit het wijkbudget of een subsidie kan net dat steuntje in de rug zijn. Dit blijven we ook in de toekomst doen. Maar de ondersteuning kan ook bestaan uit het beschikbaar stellen van kennis, ervaring, materiaal, gebouw of netwerk.

Waar in de toekomst nieuwe WIJ-dienstencentra en andere ontmoetingsvoorzieningen gewenst zijn, gaan we werken met ‘sociaal ondernemerschap’ en worden inwoners en sociaal ondernemers gevraagd zoveel mogelijk zelfvoorzienend te zijn. De gemeente stelt, indien nodig, het eventueel daartoe beschikbare gemeentelijke vastgoed gratis/ om niet beschikbaar. Verdere exploitatiekosten komen voor rekening van het maatschappelijk initiatief. Bij een WIJ-dienstencentrum zal het programma van eisen er zwaarder uitzien. Een belangrijke voorwaarde die wij aan de WIJ-dienstencentra stellen is bijvoorbeeld dat zij invulling geven aan belangrijke functies in het kader van de transitiedoelstellingen. Als de behoeften aan functies al bekend zijn dan kunnen ze ook worden opgenomen in het programma van eisen. Daarnaast is het belangrijk dat er een aantrekkelijke inloop- en ontmoetingsruimte voor inwoners wordt aangeboden en dat zij tegen een lager tarief ruimte beschikbaar stellen voor burger- en vrijwilligersinitiatieven.

Voorgestelde aanpassing:

ØBij nieuwe WIJ-dienstencentra of andere ontmoetingsvoorzieningen gaan we werken met zelfvoorzienend sociaal ondernemerschap. De gemeente stelt de daartoe beschikbaar gemeentelijk vastgoed gratis/om niet beschikbaar en gaat werken met een bruikleenovereenkomst om het gebruik te regelen;

4.4 Wet Markt en overheid

Op 18 september 2014 heeft de raad het Aanwijzingsbesluit onderwerpen van algemeen belang Wet Markt en Overheid aangenomen. Hierin worden bepaalde economische activiteiten aangewezen als activiteiten in het algemeen belang zodat de Wet Markt en Overheid niet van toepassing is. Omdat ingebruikgeving en verhuur van ontmoetings-voorzieningen en WIJ-dienstencentra ook economische activiteiten van de gemeente zijn, vragen wij de raad deze aan te wijzen als activiteiten in het algemeen belang. Dit kan eenvoudig door de definitie van ‘verhuur van maatschappelijk vastgoed’ aan te passen en uit te breiden naar ‘ingebruikgeving/verhuur’ van maatschappelijk vastgoed. Daarbij kan dezelfde argumentatie worden gehandhaafd met als aanvulling dat wij naast verhuur ook soms maatschappelijk vastgoed gebouwen ‘gratis’ in gebruik geven. Het doorberekenen van de volledige kostprijs bij dit soort maatschappelijke voorzieningen zou betekenen dat deze voorzieningen niet kunnen (voort) bestaan wat ten koste gaat van de leefbaarheid in de gemeente. De exploitatiekosten van deze voorzieningen komen voor rekening voor de maatschappelijk initiatieven zelf.

Voorgestelde aanpassing:

ØAanwijzingsbesluit onderwerpen van algemeen belang Wet Markt en Overheid aanpassen door definitie ‘Verhuur van maatschappelijk vastgoed’ uitbreiden naar ‘ingebruikgeving/ verhuur’ van maatschappelijk vastgoed.

4.5 Vervolgtraject en communicatie

Er worden diverse individuele gesprekken gevoerd met Contour de Twern, Stichting Welzijn Ouderen, Den Bolder, Zidewinde, Casade inzake BaLaDe, Stichting het Parkpaviljoen en Stichting Maasduinen waarin de lijnen en de consequenties voortvloeiend uit deze nota met hen worden besproken. Na akkoord van de raad zal de nota en het effect van de nota bekend worden gemaakt via de lokale en sociale media. Daaraan koppelen we tevens een eerste oproep aan sociaal ondernemers in de gemeente Waalwijk om zich bij ons te melden indien zij interesse hebben om deel te nemen aan het experiment sociaal ondernemerschap in buurthuis de Wierd. Begin september 2015 wordt er een bijeenkomst in buurthuis de Wierd gepland waarin we inwoners en ondernemers uitnodigen om met ons mee te denken over het uitzetten van sociaal ondernemerschap in buurthuis de Wierd. Samen met hen bepalen we:

• Ø

  De uitvraag op waardenniveau ‘waarin moet het nieuwe WIJ-dienstencentrum in de Wierd en de sociaal ondernemer voorzien?’ Waar willen we naartoe, met wie en hoe?

• Ø

  Wat de relevante gunningsfactoren zijn?

• Ø

  Wie er namens de inwoners in de selectiecommissie/ stuurgroep zit?

Vervolgens zullen we ook de bekendmaking van het programma van eisen en oproep tot inschrijvingen (oktober 2015) en verdere procedure en uitkomsten (november en december 2015) via lokale media bekend maken. Hiermee doorlopen we het proces en de principes van maatschappelijk aanbesteden.

5 Financiële consequenties

Met dit plan worden de benodigde ombuigingen zoals vermeld in het coalitieprogramma gerealiseerd : in 2016 € 40.000,- en vanaf 2017 € 75.000 in mindering op de kosten buurthuizen in het kader van transformatie naar dienstencentra. Ook wordt vanaf 2016 de korting van € 28.000,- op de ontmoetingsfunctie SWO, Parkpaviljoen, Steunpunt Blyde Incomste Maasduinen verwerkt door € 28.000 in mindering te brengen op de subsidie van Stichting Welzijn Ouderen. Dit zijn de personeelskosten van de professioneel beheerder waarbij wij voorstellen deze niet meer subsidiëren.

Bijlage 1: Overzicht van ontmoetingsvoorzieningen in de gemeente Waalwijk

Waalwijk Noord en Waalwijk Zuid:

Zie voor tekening www.waalwijk.nl/regelgeving/maatschappelijke zorg en welzijn

Waspik en Sprang-Capelle

Zie voor tekening www.waalwijk.nl/regelgeving/maatschappelijke zorg en welzijn

Bijlage 2: Overzicht van relevante tabellen bevolkingsprognose en huisvesting.

Figuur 1: Bevolkingsprognose 2011 tot 2030 naar leeftijdsklassen

Voor figuur zie www.waalwijk.nl/regelgeving/maatschappelijke zorg en welzijn

Figuur 2: Gemeente Waalwijk. Aanbod wonen met zorg naar wijk per 1 januari 2013

Figuur 3: Gemeente Waalwijk, behoeften, aanbod, ambities in 2022