Keur Delfland

Inleiding

Het Hoogheemraadschap van Delfland (hierna: Delfland) zorgt voor het waterbeheer in zijn beheergebied. Het beheergebied wordt begrensd door de duinkust langs de Noordzee, de noordoever van de Nieuwe Waterweg en Nieuwe Maas, de lijn Rotterdam-Zoetermeer-Wassenaar en de grenzen met de beheergebieden van de hoogheemraadschappen van Rijnland in het noorden en Schieland en de Krimpenerwaard in het oosten.

Een van de taken van Delfland is om in het beheergebied te zorgen voor een veilig en gezond watersysteem. De Waterwet geeft aan dat bij de invulling van die taak drie doelstellingen worden nagestreefd:

• 1.

  het voorkomen of beperken van overstroming, wateroverlast en waterschaarste, in samenhang met

• 2.

  het beschermen en verbeteren van de chemische en ecologische kwaliteit van watersystemen,

• 3.

  het vervullen van maatschappelijke functies door watersystemen.

Om deze doelen te kunnen realiseren beschikt Delfland over een eigen verordening, die van oudsher de keur heet. De keur is een belangrijk instrument voor Delfland om activiteiten in en rond het watersysteem in goede banen te leiden en het watersysteem daarbij te beschermen.

Delfland stelt daarin kaders die maatschappelijk gewenste initiatieven van burgers en bedrijven mogelijk maken en de kwaliteit van het watersysteem waarborgen.

De keur is één van de instrumenten die Delfland ter beschikking staat om de doelstellingen van waterbeheer te behalen, naast andere instrumenten zoals leggers, het watertoetsproces en projectplannen.

Grondslag van de keur

De keur is een verordening die de Verenigde Vergadering vaststelt op basis van artikel 78 van de Waterschapswet. De keur bevat bepalingen die nodig zijn voor de behartiging van de opgedragen taak om zorg te dragen voor het watersysteem.

Bij het opstellen van de keur is rekening gehouden met en invulling gegeven aan in ieder geval de volgende (hogere) regelgeving: de Waterschapswet, de Waterwet, de op de Waterwet gebaseerde regelgeving, de provinciale Waterverordening en het Reglement van bestuur.

De keur, beleidsregels, algemene regels en maatwerkvoorschriften

De keur heeft een beschermend karakter en bevat gebods- en verbodsbepalingen om het watersysteem te beheren. De bepalingen hebben betrekking op het onderhoud, de aanleg en gebruik van oppervlaktewaterlichamen, bergingsgebieden, waterkeringen en ondersteunende kunstwerken.

De keur bevat het gebod om oppervlaktewaterlichamen, bergingsgebieden, waterkeringen en ondersteunende kunstwerken te onderhouden. In de keur is bepaald dat onderhoudsplichtigen in beginsel zijn aangewezen in de legger. Ook is in de keur bepaald wat de onderhoudsverplichtingen omvatten.

Daarnaast zijn geboden opgenomen met betrekking tot het plaatsen van veekerende voorzieningen, het sluiten van coupures en sluizen en het instellen van peilregulerende kunstwerken.

In de keur zijn de geboden algemeen omschreven. Vervolgens is in de keur de bevoegdheid opgenomen voor het bestuur vrijstelling van de geboden te regelen met algemene regels of nadere regels te stellen om nadere invulling te geven aan de geboden.

De keur bevat ook verboden om zonder watervergunning van het college van dijkgraaf en hoogheemraden (hierna: het bestuur) bepaalde handelingen in het watersysteem te verrichten. Daar waar de risico’s voor het watersysteem en de omgeving het grootst zijn, is de watervergunning een effectief instrument om nadelige gevolgen voor de waterkwaliteit, de waterkwantiteit en de veiligheid van de omgeving te voorkomen. Zo mag niet zonder watervergunning een waterstaatswerk zoals een waterkering of een oppervlaktewaterlichaam worden aangelegd of gewijzigd. Ook geldt er een vergunningverbod om handelingen in waterstaatswerken te verrichten, voor het onttrekken van grondwater en het infiltreren van water. Het brengen van water in of het onttrekken van water aan een oppervlaktewaterlichaam is ook verboden zonder watervergunning.

Aanvragen om een watervergunning worden getoetst aan Delflands beleid en in het bijzonder aan beleidsregels. De beleidsregels worden door het bestuur vastgesteld. Daarin is beschreven hoe de afweging van het algemene belang van het watersysteem tegenover het particuliere belang van de aanvrager van de watervergunning plaatsvindt. Daarmee is helder en inzichtelijk hoe door Delfland wordt beoordeeld of een watervergunning kan worden verleend.

In het proces om te komen tot een watervergunning speelt het vooroverleg een steeds belangrijkere rol. Tijdens het vooroverleg worden niet alleen de wettelijke kaders aangegeven, maar wordt vooral gekeken naar oplossingen die zowel voor de initiatiefnemer als voor Delfland goed werken en die niet leiden tot extra kosten in beheer in de toekomst of tot afbraak van investeringen. Hierbij wordt ook gekeken naar kansen voor Delfland om knelpunten of opgaven samen op te lossen met werken van derden. Ook de toename van projecten waarin gebruik wordt gemaakt van innovatieve oplossingen of nieuwe contractvormen zoals design en construct vergt veel maatwerk en afstemming. Vroegtijdig overleg tussen aanvrager en Delfland is hier noodzakelijk om goede randvoorwaarden te kunnen stellen.

In de keur zijn de vergunningverboden algemeen omschreven. Vervolgens is in de keur de bevoegdheid opgenomen voor het bestuur om voor bepaalde handelingen vrijstelling van de vergunningplicht te regelen en algemene regels te geven die bij de handeling in acht moeten worden genomen.

Algemene regels zijn een effectief instrument voor eenvoudige ingrepen en handelingen die geen of nauwelijks risico’s met zich meebrengen voor het watersysteem. Belangrijk voordeel van algemene regels is dat zij leiden tot minder regeldruk en administratieve lasten voor burgers en bedrijven.

Het bestuur heeft van de bevoegdheid in de keur gebruik gemaakt en de Algemene regels behorende bij de Keur Delfland vastgesteld. Hierin zijn vrijstellingen van de watervergunningplicht geregeld voor het verrichten van handelingen in en om waterstaatswerken en het onttrekken van grondwater. In sommige gevallen geldt daarbij een meldplicht.

Het bestuur kan op grond van deze keur in individuele gevallen, in aanvulling op de algemene regels, maatwerkvoorschriften stellen in een beschikking met het oog op de bescherming van het watersysteem.

De keur en de leggers

Om te bepalen waar de verschillende keurbepalingen en algemene regels gelden is de legger van belang. In de legger worden de waterstaatswerken en de daaraan grenzende zones zoals de beschermingszone en het profiel van vrije ruimte aangegeven. Binnen de in de legger aangegeven zones zijn de bepalingen uit de keur van toepassing. Daarbij wordt in de legger de ligging, vorm, afmeting en constructie van de waterstaatswerken aangegeven en is aangewezen wie onderhoudsplichtige van een waterstaatswerk is.

Bij Delfland gelden thans de volgende leggers:

• 1.

  de legger Wateren (oppervlaktewaterlichamen, bergingsgebieden, bepaalde ondersteunende kunstwerken en bijbehorende zones);

• 2.

  de legger Zeewering (primaire waterkering en bijbehorende zones);

• 3.

  de legger Delflandse dijk, Zeedijk, en Rivierdijk (primaire waterkering en bijbehorende zones);

• 4.

  de legger Regionale Waterkeringen (regionale waterkeringen en bijbehorende zones);

• 5.

  de legger van de Binnenwaterkeringen, Landscheidingen, Boezemkaden, Polderkaden en Waterscheidingen (overige waterkeringen en bijbehorende zones).

De actuele leggers staan op de website van Delfland: www.hhdelfland.nl.

De leggers zijn gebaseerd op zowel de Waterschapswet als de Waterwet. De leggers op grond van de Waterschapswet bevatten de onderhoudsplichtigen en worden ook wel de onderhoudsleggers genoemd. De leggers op grond van de Waterwet bevatten de ligging van de waterstaatswerken en van de daaraan grenzende zones en daarin is omschreven waaraan de waterstaatswerken naar ligging, vorm, afmeting en constructie minimaal moeten voldoen om te voldoen aan veiligheidsnormen. De leggers op grond van de Waterwet worden ook wel normatieve leggers genoemd. Bij Delfland zijn beide soorten legger gecombineerd in één legger.

Chemische waterkwaliteit

Voor de bescherming van de chemische waterkwaliteit tegen lozingen of uitloging van schadelijke of verontreinigende stoffen op of in een oppervlaktewaterlichaam is in deze keur niets geregeld. De Waterwet, de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht en de Wet milieubeheer en de daarop gebaseerde regelgeving, regelen dit nagenoeg uitputtend en laten daarom bijna geen ruimte voor aanvullende regeling op decentraal niveau.

De meeste lozingen worden geregeld met algemene regels op grond van drie besluiten: het Activiteitenbesluit, het Besluit lozen buiten inrichtingen en het Besluit lozing afvalwater huishoudens. Delfland ontvangt en beoordeelt meldingen op grond van de algemene regels en ziet toe op de naleving daarvan. Ook is Delfland bevoegd gezag voor het stellen van maatwerkvoorschriften. Voor de meest risicovolle lozingen op oppervlaktewaterlichamen bijvoorbeeld een lozing vanuit een IPPC inrichting is een watervergunning op grond van artikel 6.2 van de Waterwet nodig. Delfland is bevoegd gezag voor de vergunningplichtige lozingen in oppervlaktewaterlichamen in Delflands beheergebied.

Ecologische kwaliteit

In de keur en de daarop gebaseerde algemene regels en beleidsregels zijn ook bepalingen ter bevordering en bescherming van de ecologische kwaliteit opgenomen. Een goede ecologische kwaliteit betekent dat water, oever en waterbodem voldoende leefmogelijkheden bieden aan de daar van nature thuis horende planten en dieren.

Voor een goede ecologische kwaliteit is de inrichting van het watersysteem belangrijk. Daarom wordt gestreefd naar een inrichting van watersystemen die ook voldoende ruimte biedt voor natuurlijke processen en voor gezonde populaties van flora en fauna. Dit gebeurt door de realisatie van natte ecologische zones, bijvoorbeeld via de aanleg van natuurvriendelijke oevers en vispaaiplaatsen. In de vergunningverlening wordt rekening gehouden met de effecten van de handeling op de ecologische kwaliteit van het watersysteem. De bescherming van natte ecologische zones neemt daarbij een belangrijke plaats in. Deze zones worden beschermd tegen handelingen die de (ontwikkeling van de) ecologische toestand kunnen verstoren.

De wijze waarop uitvoering wordt gegeven aan de onderhoudsverplichtingen uit deze keur, moet ook gericht zijn op de bescherming van de ecologische kwaliteit. Vooral in natte ecologische zones is het onderhoud specifiek gericht op het waarborgen en ontwikkelen van een goede ecologische kwaliteit.

De bescherming van de (natte) flora en fauna zelf is geregeld in de Flora - en faunawet en de Natuurbeschermingswet. Onderhoudsplichtigen zijn ervoor verantwoordelijk dat zij bij het uitvoeren van de onderhoudsverplichtingen ook voldoen aan deze regelgeving. Zo gelden bijvoorbeeld tijdens het broedseizoen (ook wel gesloten seizoen genoemd) eisen voor de manier waarop het onderhoud moet worden uitgevoerd. Dit betekent bijvoorbeeld dat het maaien van watergangen alleen plaats vindt buiten het broedseizoen, waarbij de flora en fauna zo veel mogelijk met rust wordt gelaten. Eveneens zijn bij de uitvoering eventueel aanvullende maatregelen nodig om de fauna te beschermen zoals afscherming van vogelnesten. Voor de wijze van uitvoeren van de onderhoudsverplichtingen is een speciale Gedragscode Flora- en faunawet voor waterschappen opgesteld.

Opbouw van de keur

De opbouw van de keur is vergelijkbaar met de opbouw van de Waterwet en de daarop gebaseerde regelgeving en is als volgt:

Hoofdstuk 1 Algemene bepalingen 

Hoofdstuk 2 Beheer en onderhoud van waterstaatswerken

Hoofdstuk 3 Handelingen in het watersysteem

Hoofdstuk 4 Toezicht en handhaving

Hoofdstuk 5 Overgangs- en slotbepalingen.

Artikel 2.12 Onderhoudsplichtigen

In dit artikel wordt de verbinding gelegd tussen de keur en de legger (zie voor meer uitleg in het algemeen deel van deze toelichting).

De legger geeft aan wie onderhoudsplichtig zijn van waterstaatswerken en de gebodsbepalingen in paragraaf 2 van hoofdstuk 2 geven aan wat de onderhoudsverplichtingen omvatten.

In het tweede en derde lid van dit artikel is een vangnet opgenomen voor de situatie dat er (nog) geen onderhoudsplichtige in de legger is aangewezen. Voor die situaties is geregeld dat bijvoorbeeld de vergunninghouder of de eigenaar onderhoudsplichtige is.

Indien door of namens Delfland een waterstaatswerk is aangelegd op grond van een projectplan, dan is Delfland zelf onderhoudsplichtig totdat de legger op de nieuwe situatie is aangepast.

Artikel 2.2 Gewoon onderhoud waterkeringen

Het gewoon onderhoud is gericht op het waterkerend houden van de waterkering.

De concrete verplichtingen zijn vooral bedoeld om de bekleding in stand te houden, kleine schade te voorkomen of te herstellen, en de waterkering toegankelijk te houden voor onderhoudsmaterieel en inspecties.

Onder het instandhouden van begroeiingen dienstig aan de waterkering wordt bijvoorbeeld verstaan het periodiek maaien, om kale plekken en de vestiging van ongewenste plantensoorten met diepe wortels te voorkomen en om de waterkering te kunnen inspecteren op gaten en scheuren.

Onder materialen dienstig aan de waterkering worden bijvoorbeeld dijkbekledingen anders dan begroeiing verstaan, zoals een asfalt- of steenbekleding. Het in stand houden van deze materialen houdt onder andere in dat ervoor gezorgd wordt dat er geen gaten ontstaan, die de erosiebestendigheid van de waterkering aantasten.

Denk bij het bestrijden van dieren die schade toebrengen aan het bestrijden van mollen en konijnen en van andere dieren die aantoonbaar schade toebrengen aan het waterkerend vermogen van de waterkering.

De bestrijding van muskus- en beverratten is een taak van Delfland (zie artikel 1, derde lid, van de Waterschapswet en artikel 3.2a van de Waterwet) en is dan ook uitgezonderd van de onderhoudsverplichting.

Denk bij het verwijderen van schadelijke begroeiing voor de waterkering aan diep wortelende planten en begroeiing die door schaduwwerking ervoor zorgt dat er kale plekken in de bekleding ontstaan. Begroeiing met grote of diepe wortels kan zorgen voor ongewenste gangen of ruimtes in de waterkering, terwijl kale plekken de erosiebestendigheid van een waterkering aantasten. Onder schadelijke begroeiing rekenen we ook invasieve uitheemse plantensoorten. Deze moeten worden verwijderd om te voorkomen dat zij zich gaan verspreiden.

Denk bij het herstellen van schade aan bijvoorbeeld het dichten van mollengangen en konijnengangen en andere kleine schade.

In de schouw wordt in de zomer en het najaar systematisch gecontroleerd of onderhoudsplichtigen zich aan de onderhoudsplicht hebben gehouden.

Artikel 2.3 Buitengewoon onderhoud waterkeringen

Het buitengewoon onderhoud is gericht op het waterkerend houden van de waterkering, zodat die voldoet aan veiligheidsnormen. Het gaat dan bijvoorbeeld om het in stand houden van het leggerprofiel of het doorgaand grensprofiel van een waterkering.

Artikel 2.4 Gewoon onderhoud oppervlakte-waterlichamen

Het gewoon onderhoud is gericht op het waarborgen van de doorstroming en van de berging van water, het beschermen van de waterkwaliteit en op het bereikbaar houden van het oppervlaktewaterlichaam voor onderhoudsmaterieel en inspectie.

Bij het onderhoud van het oppervlaktewaterlichaam wordt onderscheid gemaakt in onderhoud van het watervoerende deel, het bovenwatertalud en de beschermingszone, en natte ecologische zones.

Watervoerende deel:

Het gewoon onderhoud van het watervoerende deel is primair gericht op het waarborgen van de doorstroming en het bergend vermogen van de betreffende watergang.

Het watervoerende deel moet vrij gehouden worden van schadelijke begroeiing. Onder schadelijke begroeiing wordt verstaan begroeiing die een ontoelaatbare beperking voor de doorstroming van het water betekent of die bij verlanding het bergend vermogen van het oppervlaktewaterlichaam beperkt. Onder schadelijke begroeiing rekenen we ook invasieve uitheemse plantensoorten. Deze moeten worden verwijderd om te voorkomen dat zij zich gaan verspreiden.

Onder gewoon onderhoud van het watervoerend deel valt tevens de verplichting om schadelijk afval te verwijderen. Hierbij gaat het zowel om anorganisch afval zoals zwerf- en drijfvuil, als om organisch afval zoals dode vissen, kadavers en plantenrestanten. Dit afval moet worden verwijderd als dit de doorstroming belemmert of een negatief effect heeft voor de waterkwaliteit. In andere gevallen valt verwijderen van het afval niet onder de verantwoordelijkheid van de waterbeheerder en wordt de verplichting voor het verwijderen van afval vanuit andere (gemeentelijke) verantwoordelijkheden bepaald zoals het schoonhouden van de openbare ruimte, of het milieu. In de praktijk vindt in het watervoerende deel ook vaak kroosvorming plaats of is sprake van bladval van bomen. Het verwijderen van kroos en bladval die geen belemmering vormen voor de doorstroming, de berging of geen risico vormen voor de waterkwaliteit, vallen niet onder het gewoon onderhoud van een oppervlaktewaterlichaam.

Bovenwatertalud en de beschermingszone:

Onder het gewoon onderhoud van het bovenwatertalud valt de verplichting tot instandhouding van aanwezige oeverconstructies zoals kademuren en beschoeiingen. Het gaat om oeverconstructies die niet (als onderdeel van) een waterkering zijn aangewezen. De oeverconstructies zijn bedoeld om te voorkomen dat door afkalving of inzakking de doorstroming van het water wordt belemmerd of aangelegde onderhoudsstroken inzakken. Zolang afkalving van de oever geen belemmering vormt voor het doorstroomprofiel, voor het uitvoeren van het onderhoud, of voor een natte ecologische zone, is er voor Delfland geen probleem. Ook moeten de beschermingszones worden gemaaid en vrijgehouden zodat deze voor het onderhoudsmaterieel bereikbaar zijn en inspectie kan worden uitgevoerd.

Als onderdeel van het gewoon onderhoud van het bovenwatertalud dienen overhangende takken van bomen of struiken in het talud, die het onderhoud van het watervoerende deel of een natte ecologische zone of de inspectie of schouw belemmeren of die door schaduwwerking een negatief effect hebben op de (ecologische) waterkwaliteit, te worden verwijderd.

Natte ecologische zones:

In natte ecologische zones (o.a. natuurvriendelijke oevers, vispaaiplaatsen) is het onderhoud specifiek gericht op het waarborgen en ontwikkelen van een goede ecologische toestand waarbij het menselijk ingrijpen tot een minimum wordt beperkt. In afwijking van het gewoon onderhoud van het watervoerende deel en het bovenwatertalud, worden natte ecologische zones in algemene zin zo extensief mogelijk onderhouden en hoeft niet standaard een of twee keer per jaar de begroeiing te worden gemaaid. Per natte ecologische zone is bij het gewoon onderhoud meer maatwerk nodig en mogelijk. Het maatwerk is afhankelijk van het type natte ecologische zone en de betreffende omgevingsfactoren. Dit type is vastgelegd in de legger. Het gewenste onderhoud per type is vastgelegd in beleid en beheerplannen.

Artikel 2.5 Buitengewoon onderhoud oppervlakte-waterlichamen

Het buitengewoon onderhoud is gericht op het in stand houden van de afvoercapaciteit van het watersysteem. Daarnaast kan het een bijdrage leveren aan de waterkwaliteit.

 Bij het buitengewoon onderhoud van een natte ecologische zone dient het specifieke profiel van de natte ecologische zone in stand te worden gehouden. Het kan daarvoor bijvoorbeeld nodig zijn dat de zone hiertoe periodiek wordt uitgekrabd.

Artikel 2.8 Afwijkende onderhoudsverplichtingen

Er zijn uitzonderlijke situaties waarin het niet wenselijk is de onderhoudsverplichtingen uit de keur toe te passen. Voor die gevallen kan op grond van dit artikel maatwerk worden geleverd in een watervergunning. De onderhoudsverplichtingen kunnen dan worden afgestemd op bijvoorbeeld specifieke kenmerken en doelstellingen in het gebied.

Artikel 2.9 Onderhoud werken

De eigenaren van werken bij waterstaatswerken moeten ervoor zorgen dat door die werken geen nadelige gevolgen ontstaan voor waterstaatswerken. Zo moet bijvoorbeeld een brug geen belemmering gaan vormen voor de doorstroming doordat er delen van in de onderliggende watergang terecht komen. 

Artikel 2.10 Veekerende voorzieningen

varkens en die in de buurt van natte ecologische zones of waterkeringen liggen moet een voorziening worden geplaats om deze dieren tegen te houden. Dit met de bedoeling te voorkomen dat deze dieren de waterstaatswerken beschadigen of de werking ervan belemmeren bijvoorbeeld door vraat of vertrapping. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot vermindering van de stabiliteit van een waterkering of de doorstroming en schade toebrengen aan natte ecologische zones en de chemische en ecologische kwaliteit van het water. Het plaatsen van een voorziening is niet verplicht op het moment dat de gronden niet gebruikt worden door vee. Op grond van artikel 2.13 kan het bestuur algemene of nadere regels stellen over deze verplichting, bijvoorbeeld over constructies en wijze van plaatsing.

Artikel 2.11 Coupures en sluizen

Bij hoog water of bij oefeningen kan het nodig zijn coupures en sluizen te sluiten met het oog op het voorkomen van overstroming van achter de waterkering gelegen gronden. De eigenaren zijn verplicht op eerste aanzegging van of namens het bestuur deze te sluiten.

Artikel 2.12 Peilregulerende kunstwerken

Delfland heeft het beheer over alle peilregulerende kunstwerken in het beheersgebied. Maar dat houdt niet in dat ook het eigendom of de bediening bij Delfland rusten. In het geval dat eigendom of bediening van een peilregulerend kunstwerk bij een particulier berust en deze bediening leidt tot een situatie die voor het peilbeheer van Delfland nadelig is, is het nodig dat Delfland de particulier kan verplichten een bepaald peil in te stellen en in stand te houden.

Dit gebeurt met een schriftelijke beschikking. Titel 4.1 van de Algemene wet bestuursrecht is van toepassing op de voorbereiding van de beschikking. Tegen een dergelijk besluit staan alle gebruikelijke rechtsmiddelen uit de Algemene wet bestuursrecht open.

Artikel 2.13 Algemene regels of nadere regels

Op grond van dit artikel kan het bestuur in een verordening algemene en nadere regels stellen ten aanzien van de gebodsbepalingen in hoofdstuk 2. Nadere regels zijn een nadere uitwerking van de gebodsbepalingen uit deze keur. Het bestuur kan bijvoorbeeld vrijstelling verlenen van het gebod een veekerende voorziening te plaatsen in een bepaald soort gebied of kan nadere eisen stellen aan de onderhoudsverplichtingen zoals het onderhoud aan coupures en sluizen.

Deze paragraaf bevat de verbodsbepalingen

Watervergunning

In de Waterwet is bepaald dat alle bepalingen uit hoofdstuk 6, paragraaf 2, van de Waterwet ook van toepassing zijn voor watervergunningen op basis van de keur (artikel 6.13). De vergunningen op grond van de keur integreren daarmee in het vergunningstelsel van de Waterwet. Het gevolg is dat voor alle handelingen in een watersysteem steeds één vergunning nodig is: de watervergunning. Hiermee wordt gewaarborgd dat een integrale afweging van de bij het waterbeheer betrokken belangen kan plaatsvinden.

De bepalingen in hoofdstuk 6, paragraaf 2, van de Waterwet hebben onder meer betrekking op de aanvraag van een vergunning, de voorbereidingsprocedures en een samenloop regeling. Ook zijn bepalingen opgenomen over voorschriften en beperkingen die aan de vergunning zijn te verbinden en wijziging- intrekkings-, en weigeringsgronden. 

Het initiatief en de verantwoordelijkheid om toestemming te verkrijgen ligt bij degene die de handelingen wenst te verrichten. Hiervoor moet hij een aanvraag indienen die voldoet aan de indieningsvereisten van de Waterregeling. Afhankelijk van het onderwerp geldt een langere of een kortere proceduretijd (voorbereidingsprocedure conform Titel 4.1 of Afdeling 3.4 van de Awb).

Het bestuur zal op basis van de aanvraag voor een watervergunning een afweging maken over de toelaatbaarheid van de handeling voor het watersysteem waarvoor vergunning wordt gevraagd. In veel gevallen zal die toelaatbaarheid mede afhangen van de manier waarop de handeling wordt uitgevoerd. Daarom kunnen aan een watervergunning voorschriften worden verbonden. Ook kan het nodig zijn de (afwikkeling van de) gevolgen van die handeling te reguleren, nadat de handeling is beëindigd.

Naast voorschriften kunnen aan een vergunning ook beperkingen worden verbonden. Bij beperkingen gaat het om de reikwijdte van de vergunning. Daarbij kan worden gedacht aan beperkingen naar plaats en tijd. Ook de omvang van de vergunde handeling kan worden beperkt. Denk bijvoorbeeld aan maximum hoeveelheden voor het onttrekken van grondwater aan een grondwaterlichaam.

De bevoegdheid om voorschriften of beperkingen aan een vergunning te verbinden is niet beperkt tot de belangen van het waterbeheer en kan ook worden gebruikt voor de bescherming van de belangen van derden. Dit volgt uit artikel 3:4 van de Algemene wet bestuursrecht. Dit artikel schrijft voor dat een afweging van de rechtstreeks bij een besluit betrokken belangen moet plaatsvinden. Een vergunning mag niet worden geweigerd vanwege de belangen van derden, maar met deze belangen moet wel rekening worden gehouden bij de aan de vergunning te verbinden voorschriften. Denk hierbij aan het verbinden van voorschriften aan een vergunning voor een grondwateronttrekking om nabij gelegen zettingsgevoelige bebouwing te beschermen, of aan een voorschrift aan de hoogte van een brug om ervoor te zorgen dat er onder door gevaren kan worden.

Een watervergunning wordt geweigerd indien de doelstellingen of belangen van het waterbeheer, bedoeld in artikel 2.1, of artikel 6.11 van de Waterwet zich tegen vergunningverlening verzetten (artikel 6.21).

Leges

Voor het in behandeling nemen van de vergunningaanvraag kunnen kosten in de vorm van Leges zijn verbonden op grond van de Legesverordening Delfland.

Lex Silencio Positivo

De lex silencio positivo is niet van toepassing voor de vergunningverlening op grond van deze Keur. De lex silencio positivo, ofwel de positieve fictieve beschikking bij niet tijdig beslissen, is het beginsel dat een vergunning geacht wordt te zijn verleend wanneer op de aanvraag daartoe niet binnen de wettelijke termijn is beslist. Toepassing van dit beginsel is op grond van de Algemene wet bestuursrecht facultatief (art. 4.20a, eerste lid, Awb), tenzij sprake is van vergunningen die vallen onder de Dienstenwet. Watervergunningen als bedoeld in deze keur vallen niet onder de Dienstenwet. Een specifieke bepaling in de keur om deze vergunningen uit te sluiten van de werking van de lex silencio positivo is dan ook niet nodig.

Artikel 3.1 Watervergunning waterstaatswerken en bijbehorende zones

Lid 1

Over het algemeen zal Delfland waterstaatswerken aanleggen en wijzigen. Hiervoor stelt Delfland een projectplan vast op grond van de Waterwet (artikel 5.4).

In de praktijk kan echter ook sprake zijn van aanleg of wijziging van een waterstaatswerk door een derde. Het gaat dan meestal om gebruik van waterstaatswerken met aanleg of wijziging van (al dan niet andere) waterstaatswerken tot gevolg. Op grond van dit artikel is daarvoor een watervergunning van het bestuur nodig.

Lid 2

De formulering en reikwijdte van deze algemene en ruime verbodsbepaling sluiten aan bij de verbodsbepaling in het Waterbesluit ten aanzien van rijkswaterstaatswerken, waarvoor het Rijk beheerder is.

Bij de zinsnede ‘handelingen te verrichten, werken te behouden, of vaste of vloeibare substanties of voorwerpen te laten staan of te laten liggen‘ moet worden gedacht aan activiteiten die een oppervlaktewaterlichaam, de waterkering, het bergingsgebied, of de ondersteunende kunstwerken raken.

Denk aan handelingen die de stabiliteit en waterkerend vermogen van een waterkering kunnen aantasten zoals ophogingen, ontgravingen, het aanbrengen en hebben van beplantingen, werken, wegen, kabels en leidingen en onderhoudswerkzaamheden. Ook mag een waterkering niet worden gebruikt voor de (tijdelijke) opslag van materialen of het houden van paarden, koeien, of andere dieren die schade kunnen toebrengen aan de waterkering.

Ook kan worden gedacht aan handelingen die de doorstroming veranderen of belemmeren en de bergingscapaciteit verminderen zoals dempingen, het aanleggen van drijvende objecten, of plaatsen van vistuigen in de buurt van gemalen.

Ook de handelingen waarmee de waterstand op een ander peil wordt gebracht of gehouden dan het peil dat voor het betreffende oppervlaktewaterlichaam in het peilbesluit is vastgesteld, is vergunningplichting.

Naast lozingen die worden gereguleerd ingevolge de Waterwet, zijn er handelingen die een vermindering van de waterkwaliteit tot gevolg kunnen hebben. Een voorbeeld daarvan kan zijn het uitzetten of onttrekken van vis anders dan in overeenstemming met afspraken in een visstandbeheerplan. Het uitzetten of onttrekken van vis kan dan negatieve gevolgen hebben voor de waterkwaliteit en kan dan vergunningplichtig zijn. Een ander voorbeeld hiervan is werkzaamheden in waterstaatswerken die verzilting tot gevolg hebben. Deze vallen ook onder de vergunningplicht.

Het gaat hier telkens om handelingen die niet ”in overeenstemming met de functie” zijn. Handelingen die evident geen gevolgen hebben voor een waterstaatswerk zijn niet vergunningplichting. Denk aan zwemmen of kanoën. Ook het wandelen op een waterkering is niet vergunningplichtig. Net zo min als het aanbrengen van een dakkapel op een woning die is gebouwd nabij een waterstaatswerk. Recreëren op het strand, fietsen of hardlopen op paden door de duinen zijn ook voorbeelden van handelingen die niet vergunningplichtig zijn.

Soms is niet gelijk evident of een handeling geen gevolgen heeft voor een waterstaatswerk. Denk aan het vervangen van het asfalt op een weg op een waterkering, of het uitvoeren van buitengewoon onderhoud aan een waterkering door derden. Ook het rijden met zwaar materieel zoals een hijskraan op een waterkering is een voorbeeld daarvan. Afhankelijk van het te gebruiken materieel en de uitvoeringswijze zijn deze handelingen vergunningplichtig. In deze gevallen kan van te voren contact worden opgenomen met Delfland om de afweging te maken of een vergunning nodig is.

Lid 3

Het derde lid verbiedt het plaatsen, wijzigen of behouden van werken in het profiel van vrije ruimte zonder vergunning van het bestuur. Dit is belangrijk om bijvoorbeeld in de toekomst noodzakelijke aanpassingen aan waterstaatwerken, zoals het ophogen van een waterkering, te kunnen realiseren.

Lid 4

Dit artikel is opgenomen voor de situatie dat met een watervergunning of een projectplan een waterstaatswerk is aangelegd of gewijzigd, maar de legger nog niet is aangepast op deze nieuwe situatie.

In de praktijk is een geheel actuele legger niet altijd mogelijk. Pas als het nieuwe waterstaatswerk conform watervergunning of projectplan is aangelegd of gewijzigd, treedt de leggerwijziging in werking. Er zit dus een beperkte periode tussen vaststelling van het besluit tot wijziging van de legger en de inwerkingtreding van de leggerwijziging, waarin het nieuwe of gewijzigde waterstaatswerk niet wordt beschermd door de keur.

In de periode waarin de legger nog niet de nieuwe situatie aangeeft, dan voorziet dit artikel in duidelijkheid omtrent maten, afmetingen en onderhoudsplichten en bepaalt het dat de keur vooruitlopend op vastlegging in de legger van toepassing is op het nieuwe of gewijzigde waterstaatswerk.

Artikel 3.2 Watervergunning water brengen in en onttrekken aan oppervlaktewaterlichamen

Dit artikel bevat het verbod om zonder vergunning van het bestuur water te brengen in of onttrekken aan oppervlaktewaterlichamen.

Het met behulp van een werk of op natuurlijke wijze water in een oppervlaktewater brengen omvat zowel het aanvoeren van water uit het ene oppervlaktewaterlichaam naar het andere oppervlaktewaterlichaam als het lozen van water dat niet afkomstig is uit een oppervlaktewaterlichaam.

Met het onttrekken van water wordt bedoeld het met behulp van een werk, of op natuurlijke wijze water uit een oppervlaktewaterlichaam halen. Het water kan daarbij uit het watersysteem worden gehaald of worden afgevoerd naar een ander of hetzelfde oppervlaktewaterlichaam.

Artikel 3.3 Watervergunning onttrekken van grondwater en infiltreren van water

Dit artikel bevat het algemene verbod om zonder vergunning van het bestuur grondwater te onttrekken of water te infiltreren. Van onttrekken van grondwater is sprake als gebruik wordt gemaakt van een inrichting of werk, bestemd voor het onttrekken van grondwater. Het ontwateren van gronden met drainagemiddelen, anders dan met een bemaling, valt hier niet onder.

Voor drie specifieke categorieën van onttrekkingen en infiltraties zijn op grond van artikel 6.4 van de Waterwet Gedeputeerde Staten bevoegd. Dit artikel is dan ook niet van toepassing op deze drie categorieën. Het gaat om de onttrekkingen van grondwater of infiltreren van water:

• 1.

  als de onttrokken hoeveelheid water ten behoeve van industriële toepassingen meer dan 150.000 m3 per jaar bedraagt;

• 2.

  onttrekkingen plaatsvinden voor de openbare drinkwatervoorziening, of

• 3.

  onttrekkingen die plaatsvinden ten behoeve van een bodemenergiesysteem (koude-warmte-opslag).

Met betrekking tot infiltraties gaat het hier om waterkwantiteit, en niet om waterkwaliteit. Voor wat betreft de waterkwaliteit bij infiltraties moet worden voldaan aan de Waterwet, de Wet bodembescherming en de Wet milieubeheer.

Artikel 3.4 Algeheel verbod bij calamiteiten

Dit artikel is een aanvulling op, en uitbreiding van de bevoegdheden op grond van de Waterwet. Op grond van de artikelen 5.28 tot en met 5.30 van de Waterwet is Delfland bevoegd bij gevaar de benodigde maatregelen te treffen, zo nodig in afwijking van wettelijke voorschriften. De artikelen in de Waterwet gelden alleen bij acute situaties en alleen voor zover de goede staat van één of meer waterstaatswerken in het geding is.

Dit artikel biedt het bestuur ook de mogelijkheid maatregelen te treffen als er (nog) geen acute situatie is en als er niet direct gevaar is voor waterstaatswerken, maar meer voor de omgeving. Daarnaast biedt dit artikel het bestuur niet alleen de mogelijkheid om af te wijken van wettelijke voorschriften maar ook om af te wijken van vergunningvoorschriften en peilbesluiten. Het bestuur kan daarmee met een algemeen geldend besluit individuele rechten en verplichtingen op grond van een onder andere een vergunning inperken of uitbreiden.

Artikel 3.5 Zorgplicht

Dit artikel is een aanvulling op, en uitbreiding van de specifieke zorgplichten die in de Waterwet en de daarop gebaseerde regelgeving zijn opgenomen. Zo bevat artikel 6.8 van de Waterwet een zorgplicht voor iedereen die handelingen verricht die de bodem of oever van een oppervlaktewaterlichaam kunnen verontreinigen en aantasten. In artikel 7 van het Besluit bodemkwaliteit is een zorgplicht opgenomen ter bescherming van oppervlaktewaterlichamen, die van toepassing is voor iedereen die bouwstoffen, grond of baggerspecie toepast. En in de lozingenbesluiten op grond van de Waterwet zit een zorgplicht voor iedereen die loost, om verontreiniging van het oppervlaktewaterlichaam of het grondwater te voorkomen.

In dit artikel is een algemene zorgplicht opgenomen. Deze zorgplicht drukt de zorg uit die iedereen heeft ten aanzien van het behoud van de kwaliteit en het functioneren van het watersysteem. De zorgplicht heeft als doel het watersysteem te beschermen en dient ook als een juridisch vangnet in die gevallen waarin niet uitdrukkelijk is voorzien. Denk hierbij aan activiteiten die plaatsvinden buiten waterstaatswerken en de daarbij behorende zones, maar die daar wel gevolgen voor kunnen hebben. Voorbeelden zijn handelingen die leiden tot aanzienlijke verzilting of diepe boringen die gevolgen kunnen hebben op de stabiliteit van een waterkering.

Artikel 3.6 Algemene regels en maatwerkvoorschriften

Het eerste lid van dit artikel biedt het bestuur de grondslag om algemene regels te stellen, die een vrijstelling van de verbodsbepalingen uit de artikelen 3.2 tot en met 3.3 in kunnen houden. Een vrijstelling van een verbodsbepaling kan aan de orde zijn als aan bepaalde voorwaarden (toepassingscriteria) is voldaan. Daarbij moet worden voldaan aan de algemene voorwaarden die voor de activiteit zijn opgenomen (algemene criteria).

Het bestuur heeft ook de mogelijkheid een algeheel verbod in te stellen, waarbij geen vergunningverlening mogelijk is.

In uitzonderlijke gevallen kan behoefte aan maatwerk bestaan, zo nodig in afwijking van de algemene regels. Het derde lid biedt het bestuur de mogelijkheid om voor die handelingen, die zijn vrijgesteld van de vergunningplicht, maatwerkvoorschriften te stellen. Deze voorschriften kunnen zowel een verzwaring als een versoepeling van de algemene voorwaarden betreffen. 

Dit gebeurt met een schriftelijke beschikking. Titel 4.1 van de Algemene wet bestuursrecht is van toepassing op de voorbereiding van deze beschikking. Het stellen van deze maatwerkvoorschriften is een besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht, waartegen de gebruikelijke rechtsmiddelen uit die wet beschikbaar zijn.

Artikel 3.7 Vrijstelling watervergunningplicht

Handelingen die dienen voor het onderhoud van waterstaatswerken zijn in beginsel niet vergunningplichtig. Het verrichten van werkzaamheden ter uitvoering van het onderhoud aan waterstaatswerken is toegestaan, of dit nu door of in opdracht van Delfland zelf, of door een andere onderhoudsplichtige wordt uitgevoerd. Uitzondering geldt voor buitengewoon onderhoud aan waterkeringen dat door derden wordt uitgevoerd. Hiervoor is wel een watervergunning nodig.

Voor zover bij verrichten van werkzaamheden ter uitvoering van het onderhoud aan waterstaatswerken afvalstoffen, verontreinigende of schadelijke stoffen in een oppervlaktewaterlichaam worden gebracht, geldt de vergunningplicht op grond van artikel 6.2, van de Waterwet.

Indien een grondwateronttrekking nodig is bij het uitvoeren van het onderhoud door een derde dan is daarvoor een watervergunning nodig.

Voor een afwijking van het peil is zowel voor Delfland als voor een derde een watervergunning nodig.