Aanhef

Ondertekening

Toelichting Inspraakverordening Waterschap De Dommel 2010

Algemeen

Artikel 79 van de Waterschapswet 1

In artikel 79 van de Waterschapswet is aan het algemeen bestuur van het waterschap de verplichting opgelegd een inspraakverordening op te stellen. De inspraakverordening betreft de wijze waarop ingezetenen en belanghebbenden bij de voorbereiding van het beleid van het algemeen bestuur worden betrokken. Voor besluiten, waarvoor het dagelijks bestuur bevoegd is, geldt deze verplichting niet, maar de verordening kan ook daarvoor van toepassing worden verklaard.

Art 79 van de Waterschapwet verwijst voor de inspraak bij de voorbereiding van beleid naar de uitgebreide openbare procedure van afdeling 3.4 van de Awb. In de Inspraakverordening kan echter anders worden bepaald.

De algemene inspraakverordening moet worden beschouwd als een aanvulling op inspraakregelingen die zijn opgenomen in formele wetten, algemene maatregelen van bestuur of provinciale verordeningen. De Waterschapswet kent bijvoorbeeld een bepaling voor de voorbereiding van de keur (artikel 80) en een eigen regeling voor het ter inzage leggen van de begroting van het waterschap (artikel 100).

Inspraakprocedure/deregulering

Inspraak is een onderdeel van de voorbereiding en uitvoering van het waterschapsbeleid en heeft een tweeledig doel:

Aan de ene kant wordt belanghebbenden de mogelijkheid geboden om hun mening over een beleidsvoornemen of ontwerpbesluit van het waterschapsbestuur kenbaar te maken.

Aan de andere kant is het voor het waterschap een belangrijk hulpmiddel om op basis van een evenwichtige belangenafweging tot een besluit te komen.

Aan inspraak kan op zeer uiteenlopende manieren worden vormgegeven. Er is gekozen voor een sobere en flexibele regeling, mede met het oog op het dereguleringsstreven. Bovendien maakt de globale raamregeling het mogelijk dat recht wordt gedaan aan de behoefte van insprekers en bestuur, mede in relatie tot de aard, schaal en reikwijdte van het voorwerp waarop inspraak plaatsvindt. Een gedetailleerde en daardoor rigide wijze van regelgeving dient niet de belangen van insprekers. Ten aanzien van de voorbereiding van beleid is de hoofdregel dat afd. 3.4 Awb wordt toegepast, tenzij het bestuursorgaan voor een andere inspraakprocedure kiest.

Alternatieven voor inspraak

Inspraak is onderdeel van het totale besluitvormingsproces en kent formeel een naar tijd en strekking begrensde fase. Het moet onderscheiden worden van andere inspraakmogelijkheden die men heeft om zich tot het waterschapsbestuur te wenden. Te denken valt hierbij aan het spreekrecht bij AB- en commissievergaderingen, het schrijven van brieven, het bezoeken van spreekuren, het houden van informatiebijeenkomsten, keukentafelgesprekken en deelname aan opiniërende vergaderingen van het algemeen bestuur door derden.

Inspraak is uiteraard van een andere orde dan de mogelijkheid om de uitkomsten van de beleidsvaststelling aan te vechten door middel van bezwaar en beroep.

Inspraak kan ook worden onderscheiden van interactieve beleidsvorming. Interactieve beleidsvorming is een werkwijze, met name bedoeld voor complexe beleidsprocessen met meerdere actoren, waarbij een overheidsorganisatie in een zo vroeg mogelijk stadium burgers, maatschappelijke organisaties, bedrijven of andere overheden bij het beleid betrekken. Het oogmerk is om zo in een open en evenwichtige wisselwerking of samenwerking met hen tot de voorbereiding, bepaling, uitvoering of evaluatie van beleid te komen. Interactieve beleidsvorming mobiliseert daarbij de kennis en steun van betrokkenen bij beleidsproblemen waarvan de overheid op voorhand niet weet - of nog niet wil bepalen - hoe deze opgelost zullen worden.

In de AB-vergadering van 15 april 2009 heeft het AB een notitie burgerparticipatie en bestuursorganisatie vastgesteld waarin uitvoerig wordt ingegaan op diverse vormen van betrokkenheid van burgers bij beleid.

Facultatieve toepassing van de inspraakprocedure voor verordeningen, regelingen en besluiten.

De oude tekst van art 79 Wsw sprak van inspraak op de voorbereiding van door het AB te nemen besluiten. Er werd daarbij niet aangegeven voor welke besluiten de inspraakprocedure in elk geval moest worden toegepast. Het waterschap dient deze besluiten dus zelf in de inspraakverordening op te nemen. In de nieuwe Inspraakverordening is er voor gekozen om geen specifieke verordeningen, regelingen en besluiten op te nemen, met uitzondering van het projectplan waterwet en de legger. Het bestuur kan zelf beslissen of en hoe zij de inspraak toepassen.

Artikelsgewijs

Artikel 1

a. Inspraak

De omschrijving van het begrip "inspraak" is voor een belangrijk deel ontleend aan artikel 79 van de Waterschapswet. In het algemeen deel van de toelichting is op het doel van de inspraak al ingegaan. Voor wat betreft de definitie van het begrip "ingezetene" wordt aangesloten bij artikel 18, eerste lid van de Waterschapswet.

Dit artikel bepaalt dat ingezetenen degenen zijn die volgens hun persoonsregister van de gemeente, behoudens tegenbewijs, geacht kunnen worden hun werkelijke woonplaats in het gebied van het waterschap te hebben. Het begrip "belanghebbende" sluit aan bij de bestaande jurisprudentie over dat begrip. Ten aanzien van organisaties die het algemeen belang vertegenwoordigen, kan worden opgemerkt dat het wenselijk is deze organisaties (bijvoorbeeld milieuorganisaties) bij de inspraak te betrekken. In de rechtspraak kunnen vertegenwoordigers van "collectieve belangen" , onder voorwaarden zoals statutair bepaalde belangen, als belanghebbenden geaccepteerd worden.

b. Inspraakprocedure

De verantwoordelijkheid voor het maken van een regeling over inspraak ligt ingevolge artikel 79 Wsw bij het Algemeen bestuur. Zoals in de algemene toelichting is vermeld, is in de verordening afdeling 3.4 Awb voor de voorbereiding van beleid van toepassing verklaard. Artikel 4, vierde lid van de verordening geeft het bestuursorgaan ruimte om daarbij een andere procedure te volgen. Het bestuursorgaan is immers verantwoordelijk voor uitvoering, de nadere regeling en organisatie van de inspraak.

c. Beleidsvoornemen

Het begrip beleidsvoornemen is gedefinieerd als het voornemen van het bestuursorgaan tot het vaststellen of wijzigen van beleid. Het zal duidelijk zijn dat het hierbij niet gaat om de vaststelling van concrete besluiten of maatregelen, maar om de vorming van het beleid waarop deze kunnen worden gebaseerd. Art 2 eerste lid maakt het wel mogelijk deze verordening op verordeningen, besluiten en maatregelen toe te passen. Zo is de verordening expliciet van toepassing verklaard voor de voorbereiding van projectplannen in de zin van de Waterwet en leggers.

Artikel 2

In het eerste lid is bepaald dat elk bestuursorgaan ten aanzien van zijn eigen bevoegdheden besluit of inspraak wordt verleend bij de voorbereiding van het waterschapsbeleid e.d. Het begrip bestuursorgaan is gedefinieerd in artikel 1:1, eerste lid van de Awb. Het omvat in elk geval algemeen bestuur, dagelijks bestuur en watergraaf. Elk bestuursorgaan van het waterschap kan zijn eigen

beleidsvoornemens aan inspraak onderwerpen.

Omdat het in bepaalde gevallen doelmatiger zal kunnen zijn als inspraak geschiedt door middel van bijvoorbeeld spreekrecht of informatieavonden, blijft door de formulering van het eerste lid de mogelijkheid bestaan dat voor

bepaalde beleidsvoornemens een andere wijze van inspraak wordt geregeld.

Het eerste lid breidt de het object van de Inspraakverordening uit tot verordeningen, regelingen en besluiten.

In het tweede lid is bepaald dat inspraak altijd wordt verleend indien een wettelijk voorschrift daartoe verplicht. Zoals bij de algemene toelichting al gemeld, geldt de Inspraakverordening als aanvullend op de wettelijk voorgeschreven inspraakprocedures.

In het derde lid zijn expliciet de voorbereiding van de legger en het projectplan in de zin van de Waterwet opgenomen.

Leggers zijn in beginsel inspraakplichtig, tenzij het gaat over leggers die waterstaatswerken uit een niet inspraakplichtig projectplan registreren. Deze uitzondering voorkomt dat de leggerprocedure zwaarder is dan de projectplanprocedure.

Voor het projectplan stelt de Waterwet geen bijzonder eisen aan de voorbereiding of vaststelling. De memorie van toelicht op art. 5.4 e.v. van de Waterwet stelt wel dat het van belang is dat het projectplan, afhankelijk van de mate van ingrijpendheid al dan niet wordt voorbereid met toepassing van uniforme openbare voorbereidingsprocedure uit de Algemene wet bestuursrecht ( dit ter beoordeling van de beheerder). In deze inspraakverordening wordt daarop aangesloten door deze besluiten expliciet onder de werking van de inspraakverordening c.q. afdeling 3.4 Awb te brengen. Daarvan worden echter de eenvoudige projectplannen, die betrekking hebben op de aanleg of een wijziging van een waterstaatswerk waarvan geen ingrijpende wijziging van de bestaande waterstaatkundige situatie is te verwachten uitgesloten. Hierop is dus afd. 3.4 Awb niet van toepassing. Te denken valt aan kleinschalige ingrepen, waarbij alle belangen en actualiteiten goed in beeld zijn en waarbij slechts een gering aantal belanghebbenden betrokken is. Bij de uitzondering voor werken die niet in betekenende mate tot een wijziging van de bestaande waterstaatkundige situatie leiden moet ook gedacht worden aan onderhouds-, herstel- of vervangingswerken

In het vierde lid worden uitzonderingen op de inspraak genoemd.

Het betreft besluiten die rechtstreeks voortvloeien uit formele wetgeving van hoger gezag, waarbij er voor het waterschap geen keuze is. Ook gaat het om relatief kleine wijzigingen en spoedeisend beleid.

Verder ligt het in de rede dat inspraakmogelijkheden naar hun aard uitsluitend van belang zijn voor beleidsvoornemens met een algemene strekking.

Zoals gezegd gold de Inspraakverordening 2006 voor de voorbereiding bij door het AB te nemen besluiten zonder die besluiten expliciet te benoemen. Wel werd er een aantal expliciet uitgezonderd, nl: intern werkende besluiten (bijvoorbeeld bezoldigingsbesluiten, reglementen van orde en de organisatieverordening), besluiten die uitsluitend redactionele wijzigingen behelzen en belastingverordeningen (vaststelling van de tarieven in de omslagverordening).

De kostentoedelingsverordening en de omslagklassenverordening vielen overigens niet onder deze uitzondering.

In de Inspraakverordening Waterschap De Dommel 2010 beslist het bestuur zelf - met inachtneming van wettelijk voorgeschreven inspraakprocedures - of en welke inspraakmogelijkheid wordt geboden.

Artikel 4

Op de eerste plaats gelden de wettelijk voorgeschreven inspraakprocedures.

Voor de voorbereiding van leggers en projectplannen Waterwet, - met uitzondering van de eenvoudige projectplannen-, wordt in het tweede en derde lid van art 4 van deze verordening expliciet verwezen naar afdeling 3.4 Awb

Voor de voorbereiding van beleid geldt als uitgangspunt van de wetgever daarbij in beginsel afdeling 3.4 Awb wordt toegepast. Indien een besluit met onverkorte toepassing van afdeling 3.4. Awb is vastgesteld staat rechtstreeks beroep open op de rechtbank (geen bezwaarschriftenprocedure).

De uniforme openbare voorbereidingsprocedure komt op hoofdlijnen op het volgende neer:

a. Het ontwerp van het te nemen besluit wordt, met de daarop betrekking hebbende stukken die redelijkerwijs nodig zijn voor een beoordeling van het ontwerp, gedurende zes weken ter inzage gelegd (3:11 Awb);

b. De terinzagelegging en de zakelijke inhoud van het ontwerpbesluit wordt voorafgaand bekendgemaakt in een dag-, nieuws-, of huis-aan-huisblad of op een andere geschikte wijze (3:12 Awb). Eventuele nieuwe relevante stukken en gegevens worden eveneens ter inzage gelegd (3:14 Awb);

c. Ingezetenen en belanghebbenden kunnen schriftelijk of mondeling hun zienswijzen kenbaar maken (3:15 Awb);

d. Termijn voor het indienen van zienswijzen is zes weken en loopt uiteraard gelijk met de onder 1 genoemde termijn (3:16 Awb);

e. Van hetgeen mondeling naar voren is gebracht wordt een verslag gemaakt (3:17 Awb).

f. Iedereen die gebruik heeft gemaakt van de mogelijkheid van inspraak wordt geïnformeerd over de inhoud van het uiteindelijke besluit (3:44 Awb).

Het vierde lid stelt echter naar keuze van het bevoegde bestuursorgaan andere inspraakprocedures open.

Het vijfde lid betreft alle overige verordeningen, regelingen en besluiten. Daarbij kan het bevoegde bestuursorgaan zelf bepalen welke inspraak er wordt toegepast.

Artikel 5

De terinzagelegging wordt, in aanvulling op afdeling 3.4 Awb, in de verordening geregeld. De terinzagelegging vindt plaats op het waterschapshuis en de (desbetreffende) stroomgebiedkantoren binnen (een deel van) het beheersgebied van een ontwerpbesluit. Een ontwerpbesluit wordt tevens op de internetsite van het waterschap geplaatst, tenzij de aard of omvang van het ontwerpbesluit zich hiertegen verzet (bv. bij zeer grote bestanden met tekeningen).

De inspraakprocedure heeft niet altijd betrekking op de voorbereiding van een besluit, zodat er niet noodzakelijk al sprake hoeft te zijn van een besluit. Er kunnen bijvoorbeeld ook visies, alternatieven etc..ter inzage worden gelegd. Ook deze documenten kunnen conform art 5 ter inzage worden gelegd. Indien er reeds een ontwerpbesluit is, wordt dit uiteraard ter inzage gelegd.

Artikel 6

In aanvulling op afdeling 3.4 Awb is in dit artikel geregeld dat melding wordt gemaakt van de gehouden inspraakprocedure en degenen die hun zienswijzen hebben kenbaar gemaakt op de hoogte worden gebracht van het genomen besluit. De vorm waarin c.q. de procedure waarmee wordt teruggekoppeld kan variëren.