Nota bodembeheer gemeente Bladel

Bijlage 1 Referentielijst

[1]  Besluit bodemkwaliteit, 3 december 2007, staatsblad nummer 469

[2]   Regeling bodemkwaliteit, 20 december 2007, Staatscourant nummer 247

[3]   Richtlijn bodemkwaliteitskaarten, 3 september 2007, VROM en Ministerie van Verkeer en Waterstaat

[4]   Bodemkwaliteitskaart gemeente Bladel, SRE Milieudienst, rapportnummer 489262, september 2010

Bijlage 2 Begrippenlijst

Achtergrondwaarden (AW-2000)

Bij ministeriële regeling vastgestelde gehalten aan stoffen in de bodem voor een goede bodemkwaliteit waarvoor geldt dat er geen sprake is van belasting door lokale verontreinigingsbronnen.

Bagger(specie)

Mengsel van minerale bestanddelen, organische stof en water dat vrijkomt bij het baggeren van de waterbodem.

Beheergebied

Aaneengesloten, afgebakend deel van de oppervlakte van een of meer gemeenten of het beheergebied van een of meer waterkwaliteitsbeheerders

Bodemfunctie

Gebruik van de bodem. Voorbeelden hiervan zijn de functie Wonen, Industrie en Landbouw/natuur.

Bodemkwaliteitsklasse

In het besluit worden bodemkwaliteitszones afhankelijk van de kwaliteit ingedeeld in één van de drie onderscheidende bodemkwaliteitsklassen:

• -

  landbouw/natuur;

• -

  wonen;

• -

  industrie.

Bodemkwaliteit

De bodemkwaliteit in een bepaald gebied wordt bepaald door de gehalten aan verontreinigende stoffen in de bodem. Afhankelijk van de gehalten valt de kwaliteit van de bodem in een bepaalde klasse. De volgende indeling wordt gehanteerd: 

Bodemkwaliteitszone

Deel van een beheergebied waarvoor geldt dat er sprake is van een zelfde bodemkwaliteit, waarbij zowel de verwachte kwaliteit van de bodem als veranderingen van de kwaliteit (variabiliteit) van belang zijn. De spreiding van gehalten binnen een bodemkwaliteitszone is relatief laag. Een bodemkwaliteitszone is in drie richtingen begrensd.

Bodemkwaliteitskaar 

Kaart waarop de bodemkwaliteitszones zijn weergegeven.

Deelgebied

Deel van een beheergebied waarvoor geld dat dit op eenduidige wijze kan worden gekarakteriseerd door de voor het beheergebied geldende onderscheidende kenmerken. In tegenstelling tot de bodemkwaliteitszone is voor het deelgebied nog geen toetsing uitgevoerd of het daadwerkelijk een bodemkwaliteitszone is.

Erkende kwaliteitsverklaring

Een erkende kwaliteitsverklaring is een milieuhygiënische verklaring op basis van een gecertificeerde bouwstof. De verklaring bestaat uit twee onderdelen. Het eerste deel is het productcertificaat dat wordt afgegeven door een erkende certificeringsinstelling. Dit productcertificaat heeft betrekking op de eigenschappen van de bouwstof voor wat betreft samenstelling en uitloging en geeft aan dat (en hoe) de bouwstof toepasbaar is. Het tweede deel is de erkenning door de ministers. De erkenning wordt per product afgegeven waarbij de verschillende producten afzonderlijk zijn genoemd. Een producent kan alleen voor een product worden erkend op basis van een geldige kwaliteitsverklaring.

Ernstig verontreinigde grond

Grond waarvan gehalten voor één of meerdere stoffen de interventiewaarden overschrijden.

Fabrikant-eigenverklaring

Een fabrikant-eigenverklaring is een milieuhygiënische verklaring die door de producent zelf wordt afgegeven zonder periodieke externe controles door een erkende certificerende instelling en zonde aparte erkenning door de ministers. De verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van het product ligt dus volledig bij de producent. Een overzicht van fabrikant-eigenverklaringen wordt gepubliceerd op de site van Bodem+.

Grootschalige (bodem)toepassing

Grootschalige toepassingen hebben een minimaal volume van 5.000 m3 en een minimale toepassingshoogte van 2 meter. Voor (spoor)wegen geldt een minimale toepassingshoogte van 0,5 meter. In het besluit (artikel 63) zijn toepassingen genoemd die als grootschalige toepassing gedefinieerd mogen worden: 

• -

  toepassingen van grond in bouw- en wegconstructies, waaronder wegen, spoorwegen en geluidwallen;

• -

  toepassingen van grond voor het afdekken van een saneringslocatie of een stortplaats, met het oog op het voorkomen van nadelige gevolgen voor de omgeving;

• -

  toepassingen van grond in ophogingen in waterbouwkundige constructies en voor het verondiepen en dempen van oppervlaktewater met het oog op de hoogwaterbescherming, de doelstellingen van de Kaderrichtlijn water, bevordering van natuurwaarden en de vlotte en veilige afwikkeling van de scheepvaart;

• -

  toepassing van grond in aanvullingen, waaronder de herinrichting en stabilisering van voormalige winplaatsen van delfstoffen.

Grond

Vast materiaal dat bestaat uit minerale delen met een maximale korrelgrootte van 2 millimeter en organische stof in een verhouding en met een structuur zoals deze in de bodem van nature wordt aangetroffen, evenals van nature in de bodem voorkomende schelpen en grind met een korrelgrootte van 2 tot 63 millimeter, niet zijnde baggerspecie.

Interventiewaarde (IW)

Wanneer een gemeten gehalte hoger is dan de interventiewaarde wordt gesproken over een sterke verontreiniging of sterk verhoogd gehalte. De interventiewaarden zijn vastgelegd in de Circulaire bodemsanering 2009, in werking getreden op 1 april 2009 (Staatscourant 2009, nummer 67).

Lokale maximale waarden

Bij het toepassen van grond is sprake van een “altijd”- en een “nooit”-grens. De “altijd”-grens is gebaseerd op de achtergrondwaarden (AW-2000). Partijen grond die voldoen aan de achtergrondwaarden zijn, voor wat betreft de chemische kwaliteit, altijd toepasbaar. De “nooit”-grens wordt bepaald met behulp van het Saneringscriterium. Deze is afhankelijk van de stof, het gehalte en het bodemgebruik in het gebied waar de grond wordt toegepast. Boven het Saneringscriterium treden onaanvaardbare risico’s op voor de mens en/of ecologie.

Tussen de “altijd”- en de “nooit”-grens liggen de Lokale Maximale Waarden. In het generieke kader van het besluit zijn voor de kwaliteit van de toe te passen grond generieke maximale waarden vastgesteld die horen bij de functie van de ontvangende bodem. Gemeenten en waterschappen hebben de mogelijkheid om voor hun beheergebied, of delen daarvan, voor het toepassen van grond per stof gebiedsspecifiek beleid op te stellen. Aanleidingen voor gebiedsspecifiek beleid kunnen zijn:  

• -

  de ambitie van een gemeente. De gemeente wil strenger beleid hanteren dan het generieke beleid;

• -

  de in de bodemkwaliteitskaart vastgelegde bodemkwaliteit veroorzaakt knelpunten bij grondverzet als wordt uitgegaan van het generieke beleid (gemiddelde kwaliteit ligt hoger dan een klassegrenswaarde). 

Ontgravingskwaliteit 

Landbouw/natuur, De gemiddelde gehalten van de toe te passen grond voldoen aan de achtergrondwaarden (AW-2000)

Wonen, De gemiddelde gehalten van de toe te passen grond voldoen aan de maximale waarden voor de bodemfunctie Wonen

Industrie, De gemiddelde gehalten van de toe te passen grond voldoen aan de maximale waarden voor de bodemfunctie Industrie

Niet toepasbaar, Eén of meer gemiddelde gehalten zijn boven de waarde van de bodemfunctie Industrie vastgesteld

Partij

Identificeerbare hoeveelheid bouwstof, grond van vergelijkbare milieuhygiënische kwaliteit die bedoeld is om als geheel te worden verhandeld of toegepast.

Partijkeuring

Schriftelijke verklaring op basis van een eenmalig onderzoek dat wordt uitgevoerd door een persoon of instelling die beschikt over een erkenning en waarin wordt vermeld of een partij onder het regime van het besluit kan worden toegepast en hoe dit is vastgesteld. Partijkeuringen kunnen zowel in-situ als ex-situ worden uitgevoerd. Met een partijkeuring wordt de kwaliteit van de gehele partij vastgesteld.

Richtlijn bodemkwaliteitskaarten

De landelijke richtlijn voor het opstellen van bodemkwaliteitskaarten [4] is voorgeschreven als een gemeente of waterschap een bodemkwaliteitskaart opstelt die wordt gebruikt voor hergebruik van grond onder het besluit [1]. Met deze richtlijn zijn tevens een aantal andere procedures geregeld, waaronder de te hanteren normwaarden, omgaan met uitbijters, vergelijkbaarheid, omgaan met “bijzondere omstandigheden”en het in een kaart weergeven van de bodemkwaliteit en mogelijkheden tot grond- en baggerverzet.

Saneringscriterium

Het saneringscriterium dient er toe om vast te stellen of de sanering van een geval van ernstige verontreiniging met spoed moet worden aangepakt. Wanneer sprake is van spoed is het nemen van maatregelen verplicht. Wanneer sanering niet met spoed hoeft plaats te vinden kan voor de aanpak van de verontreiniging worden aangesloten bij maatschappelijk gewenste ontwikkelingen. Deze saneringen vinden plaats op initiatief van de eigenaar of andere belanghebbenden met het oog op gewenst gebruik van de bodem. Uiteindelijk moet het resultaat van de sanering zijn dat de locatie geschikt is voor het (toekomstig) gebruik.

Het saneringscriterium is een instrument voor het bevoegd gezag waarmee zij een (schuldig) eigenaar kan verplichten tot het saneren binnen een gestelde termijn. Als de verplichting niet aan een derde kan worden opgelegd moet de overheid zelf maatregelen nemen. Tegelijk maakt het criterium het mogelijk om de aanpak toe te kunnen spitsen op de risico’s van het verontreinigde gebied. Bij het vaststellen van het moment van volledige sanering wordt nadrukkelijk met economische en ruimtelijke overwegingen rekening gehouden.

Deze aanpak past in een beleid waarbij beheer van verontreinigde bodems voorop staat. Sanering (de meest vergaande vorm van beheer) wordt hierbij alleen opgelegd als sprake is van een ontoelaatbaar risico. Als de risico’s op een effectieve manier tijdelijk weg zijn te nemen ontstaat meer ruimte voor uitstel van de volledige sanering.

Voor de bepaling van de spoedeisendheid van sanering is de webapplicatie Sanscrit beschikbaar op www.sanscrit.nl.

Standstill-beginsel

Het standstill-beginsel betekent dat de bodemkwaliteit plaatselijk mag verslechteren, mits dit elders in hetzelfde gebied leidt tot een kwaliteitsverbetering.

Bijlage 3 Overzicht nuttige toepassingen

Hergebruik van grond mag uitsluitend in nuttige toepassingen plaatsvinden. De onderstaande toepassingen van grond worden beoordeeld als nuttige toepassingen:

• -

  toepassing in bouw- en wegconstructies, waaronder wegen, spoorwegen en geluidswallen;

• -

  toepassingen in ophogingen van industrieterreinen, woningbouwlocaties en landbouw- en natuurgronden, met het oog op het verbeteren van de bodemgesteldheid;

• -

  toepassing voor het afdekken van een saneringslocatie of als bovenafdichting van een stortplaats, met het oog op het voorkomen van nadelige gevolgen voor mens, plant of dier door contact met het onderliggende materiaal;

• -

  toepassing in ophogingen in waterbouwkundige constructies en voor het verondiepen en dempen van oppervlaktewater met het oog op de hoogwaterbescherming, de doelstellingen van de Kaderrichtlijn water, bevordering van natuurwaarden en de vlotte en veilige afwikkeling van de scheepvaart;

• -

  toepassing in aanvullingen, waaronder de herinrichting en stabilisering van voormalige winplaatsen van delfstoffen;

• -

  toepassingen gericht op onderhoud en herstel van de bovengenoemde constructies.

Bijlage 4 Wettelijke en beleidsmatige achtergronden

Besluit Bodemkwaliteit

Voor het in werking treden van het Besluit en de Regeling [1, 2] was de regelgeving voor het toepassen van grond en bouwstoffen versnipperd in diverse wet- en regelgevingen. De diverse regelgevingen waren complex, onoverzichtelijk en in de praktijk moeilijk handhaafbaar. Daarom zijn de regels herzien en is één eenduidig kader gemaakt: het Besluit bodemkwaliteit.

Het besluit heeft betrekking op de kwaliteit van de uitvoering (Kwalibo) en het toepassen van grond en bouwstoffen conform het besluit. Binnen het besluit kunnen gemeenten en waterschappen voor het toepassen van grond aansluiten bij het landelijke generieke beleid zoals dat in het besluit is opgenomen. Ook bestaat de mogelijkheid om op gebiedsniveau maatwerkbeleid te formuleren in de vorm van gebiedsspecifiek beleid.

Gemeenten en waterschappen kunnen voor hun beheergebied of delen daarvan Lokale Maximale Waarden vaststellen. Op deze wijze kunnen onder bepaalde voorwaarden de toepassingseisen voor grond worden versoepeld of aangescherpt en zijn er meer mogelijkheden voor een lokale invulling van het beleid als het gaat om de toepassing van grond- en baggerstromen.

Gebiedsspecifiek beleid is mogelijk als:

• -

  er sprake is van standstill op gebiedsniveau;

• -

  de Lokale Maximale Waarden het Saneringscriterium niet overschrijden;

• -

  het risiconiveau van de gekozen Lokale Maximale Waarden wordt berekend met behulp van de Risicotoolbox (zie http://www.risicotoolbox.nl);

• -

  de Lokale Maximale Waarden worden afgestemd met het bevoegd gezag bodemsanering;

• -

  de Lokale Maximale Waarden worden vastgelegd in een nota bodembeheer;

• -

  de vaststelling van de gekozen Lokale Maximale Waarden een besluit is van de gemeenteraad waarop de uniforme openbare voorbereidingsprocedure van de Algemene wet bestuursrecht van toepassing is. Dit betekent dat het besluit openstaat voor inspraak en beroep.

De Regeling bodemkwaliteit geeft een technisch invulling aan de hoofdregels van het besluit en uitleg over de uitvoering. In de regeling staan onder andere de normen, de wijze waarop de kwaliteit van grond, baggerspecie en bouwstoffen dient te worden bepaald en de wijze waarop aan de normen wordt getoetst. Het besluit en de regeling vullen elkaar aan en zijn niet los van elkaar te gebruiken.

Wet bodembescherming (Wbb) 

De Wet bodembescherming (Wbb) is geschreven met het oogmerk de bodem te beschermen. In de Wbb is een regeling opgenomen voor ernstig verontreinigde bodems. Op grond van de Wbb is grondverzet ter plaatse van ernstig verontreinigde locaties alleen toegestaan als hiervoor een melding ingevolge artikel 28 of een melding ingevolge het Besluit uniforme saneringen wordt verricht aan het bevoegd gezag. Tevens geldt als voorwaarde dat het grondverzet moet passen binnen een van te voren opgesteld en door het bevoegd gezag goedgekeurd saneringsplan.

Het bevoegd gezag voor het bereiken van het saneringsresultaat is in het geval van de gemeente Bladel de provincie Noord-Brabant. Voor het toepassen van grond op een saneringslocatie is de gemeente bevoegd gezag. In verband met het bovenstaande dient voorafgaand aan het grondverzet te worden geverifieerd of de leverende en/of de ontvangende bodem ernstig verontreinigd is. Onderbepaalde voorwaarden is verplaatsing van ernstig verontreinigde grond binnen de grenzen van het geval van ernstige bodemverontreiniging mogelijk. In dit geval wordt gesproken van herschikking van verontreinigde grond.

Overige wet en regelgeving

Vanuit overig wet- en regelgeving kunnen aanvullende voorwaarden worden gesteld. Hierbij moet worden gedacht aan:

• -

  Wet ruimtelijke ordening (Wro). Een aanlegvergunning in het kader van het bestemmingsplan;

• -

  Ontgrondingenwet. De ontgrondingenwet en -verordening reguleren de winning van oppervlaktedelfstoffen als zand, klei en grind voor de bouwproductie;

• -

  Wet milieubeheer. Vergunning voor bijvoorbeeld de opslag van grond;

• -

  Waterwet: naar verwachting treedt deze wet in 2010 in werking. De wet vereenvoudigt de waterregelgeving. In de Waterwet wordt het beheer van oppervlaktewater en het grondwater geregeld. Tevens verbetert de samenhang tussen de ruimtelijke ordening en het waterbeleid. De saneringsregeling voor waterbodems wordt ook in deze wetgeving opgenomen. Bij het toepassen van grond in oppervlaktewater of het hergebruik van baggerspecie op de landbodem dient rekening gehouden te worden met de Waterwet;

• -

  Woningwet: In deze wet wordt het bouwen op verontreinigde bodem (grond en grondwater) tegengegaan;

• -

  Verordening Natuur en Landschap (VNL). Het doormelden van grondverzet aan de provincie, bijvoorbeeld in het kader van het dempen van waterwegen in landelijk gebied;

• -

  Monumentenwet. In deze wet is het verdrag van Malta opgenomen. Bij grondverzet dient rekening te worden gehouden met archeologische waarden. Op kaart moet de gemeente een overzicht geven van bekende archeologische vindplaatsen. Bij grondverzet moeten andere bronnen zoals de stadsarcheoloog worden geraadpleegd;

• -

  Flora- en faunawet. Deze wet vereist dat in planvorming rekening wordt gehouden met de aanwezige flora en fauna. Voor een groot aantal expliciet beschermde soorten is bepaald welke handelingen niet zijn toegestaan. Daarnaast is in de wet een algemene zorgplicht opgenomen, die aangeeft dat de negatieve gevolgen van ieders handelen op de aanwezige (beschermde) flora en fauna voorkomen of zo veel mogelijk beperkt dient te worden

Bijlage 5 Basisregels generiek beleid

Uitgangspunt generieke beleid

Uitgangspunt van het generieke beleid is dat de bodemkwaliteit moet aansluiten bij de functie van de bodem en dat de lokale (water)bodemkwaliteit op klasseniveau niet mag verslechteren en waar mogelijk verbetert.

Nuttige toepassing

Partijen grond mogen alleen worden toegepast als sprake is van een nuttige toepassing. Is dit niet het geval, dan wordt de toepassing gezien als een middel om zich te ontdoen van afvalstoffen en gelden op grond van de Europese Kaderrichtlijn afvalstoffen andere regels. Nuttig toepassen betekent ook dat niet meer materiaal mag worden toegepast dan nuttig of nodig is. Het is bijvoorbeeld niet toegestaan om een geluidswal aan te leggen in een gebied waar dit niet nodig is, of die hoger is dan nodig om het geluid te weren. Voor een overzicht van nuttige toepassingen wordt verwezen naar bijlage 3.

Toepassen ernstig verontreinigde grond

In een gebied waarvan de bodem door een diffuse verontreiniging stoffen bevat in concentraties boven de Lokale Maximale Waarde voor industrie (landbodem) of Interventiewaarden (waterbodem), mag onder voorwaarden ernstig verontreinigde grond worden toegepast met het stellen van bovenstaande voorwaarden. Hiermee wordt voorkomen dat niet- of licht verontreinigde gebieden gaan fungeren als stortplaats voor ernstig verontreinigde grond. De voorwaarden zijn:

• -

  het bevoegd gezag stelt de Lokale Maximale Waarden vast in een besluit (deze nota bodembeheer) voor die stoffen die de diffuse ernstige verontreiniging hebben veroorzaakt. De Lokale Maximale Waarden mogen niet hoger worden vastgesteld dan de kwaliteit van het gebied waarvoor deze Lokale Maximale Waarden gelden. ;

• -

  de Lokale Maximale Waarden mogen het Saneringscriterium niet overschrijden;

• -

  vanwege de samenhang met het bodemsaneringsbeleid wordt bij overschrijding van de van de Interventiewaarden van tevoren afgestemd met het bevoegde gezag bodemsanering;

• -

  in gebieden met Lokale Maximale Waarden boven de Interventiewaarden of Maximale Waarden voor de klasse Industrie mag alleen grond worden toegepast die uit hetzelfde gebied afkomstig is en de Lokale Maximale Waarden niet overschrijd.

Grootschalige toepassingen 

Binnen het besluit is een verbijzondering opgenomen: het toetsingskader voor het toepassen van grond in grootschalige toepassingen. Er hoeft niet te worden getoetst aan de kwaliteit en de functie van de ontvangende bodem. Wel moet worden voldaan aan de kwaliteitseisen en toepassingsvoorwaarden van dit toetsingskader zodat het milieu in voldoende mate is beschermd. Grootschalige toepassingen hebben een minimaal volume van 5.000 m3 en een minimale toepassingshoogte van 2 meter. Voor (spoor) wegen geldt een minimale toepassingshoogte van 0,5 meter. Van dit toetsingskader kunnen gemeente en waterschappen gebruik maken, het is niet verplicht. Er kan bij grootschalige toepassingen ook gebruik worden gemaakt van het algemene toetsingskader (generiek of gebiedsspecifiek beleid). Wanneer sprake is van een grootschalige toepassing is afhankelijk van de volume van de toe te passen grond en de toepassingshoogte. In het besluit (artikel 63) zijn toepassingen benoemd die als grootschalige toepassingen gedefinieerd mogen worden: 

• -

  toepassingen van grond in bouw- en wegconstructies, waaronder wegen, spoorwegen en geluidswallen;

• -

  toepassingen van grond voor het afdekken van een saneringslocatie of een stortplaats, met het oog op het voorkomen van nadelige gevolgen voor de omgeving;

• -

  toepassingen van grond in ophogingen in waterbouwkundige constructies en voor het verondiepen en dempen van oppervlaktewater met het oog op de hoogwaterbescherming, de doelstellingen van de Kaderrichtlijn water, bevordering van natuurwaarden en de vlotte en veilige afwikkeling van de scheepvaart;

• -

  toepassing van grond in aanvullingen, waaronder de herinrichting en stabilisering van voormalige winplaatsen voor delfstoffen.

Verspreiden van baggerspecie over aangrenzende percelen 

Voor het verspreiden van baggerspecie over aangrenzende percelen geldt een bijzonder kader met acceptatieplicht voor de aangelanden op basis van de Keur van waterschappen. Voor het verspreiden van baggerspecie over aangrenzende percelen gelden de volgende voorwaarden: 

• -

  voor onderhoudsspecie waarvan de kwaliteit voldoet aan de Maximale Waarden voor verspreiden van baggerspecie over het aangrenzende perceel geldt de ontvangstplicht;

• -

  de baggerspecie mag tot aan de perceelsgrens worden verspreid;

• -

  er hoeft niet te worden getoetst aan de kwaliteit van de ontvangende bodem;

• -

  de verspreiding over aangrenzende percelen hoeft niet te worden gemeld.

Het toetsingskader geldt niet voor verspreiding van baggerspecie afkomstig vanuit de omgeving van riooloverstorten. Deze worden als puntbron aangemerkt en dat valt buiten de reikwijdte van het besluit.

Milieuhygiënische verklaringen

Als bewijsmiddel voor de kwaliteit van grond en bagger worden binnen het besluit vijf typen

milieuhygiënische verklaringen onderscheiden (voor uitleg begrippen zie bijlage 2): 

• -

  partijkeuring;

• -

  erkende kwaliteitsverklaring;

• -

  fabrikanteigen verklaring;

• -

  (water)bodemonderzoek;

• -

  (water)bodemkwaliteitskaart.

In de praktijk zullen vooral de partijkeuring en het bodemonderzoek als bewijsmiddel worden gehanteerd. Deze moeten worden uitgevoerd volgens de BRL SIKB 1000 (partijkeuringen) of de BRL SIKB 2000 (bodemonderzoek) en de bijbehorende protocollen. Voor beide typen milieuhygiënische verklaringen geldt dat deze door een gecertificeerd bedrijf moeten worden uitgevoerd en dat de personen die het uitvoeren geregistreerd moeten zijn bij Agentschap.nl.

Voor de toe te passen grond zijn alleen de onderstaande onderzoeksstrategieën uit de BRL SIKB-1000 en de NEN 5740 (januari 2009) toegestaan als milieuhygiënische verklaring voor de kwaliteit: 

• -

  VKB-protocol 1001 en 1002;

• -

  onderzoeksstrategie voor de toetsing of sprake is van schone bodem (TOETS-S);

• -

  onderzoeksstrategie voor de toetsing of sprake is van schone bodem op grootschalige locaties (TOETS-S-GR);

• -

  onderzoeksstrategie voor de partijkeuring van niet schone grond uit diffuus belast gebied met een heterogene verdeling van de verontreinigende stof (KEU-I-HE).

Locaties waar grond wordt toegepast maar die niet zijn gezoneerd in de bodemkwaliteitskaart moeten worden onderzocht. Om de kwaliteit van de ontvangende bodem vast te stellen zijn de volgende onderzoeksstrategieën uit de NEN 5740 (januari 2009) toegestaan als milieuhygiënische verklaring voor de kwaliteit: 

• -

  onderzoeksstrategie voor een onverdachte locatie (ONV);

• -

  onderzoeksstrategie voor een grootschalig onverdachte locatie (ONV-GR);

• -

  onderzoeksstrategie bij een onbekende bodembelasting (ONB).

Als milieuhygiënische verklaring voor de kwaliteit van de toe te passen of te verspreiden kan worden volstaan met strategieën die voldoen aan de NEN 5720.

Vrijstelling voor particulieren en agrariërs

Particulieren en agrariërs zijn vrijgesteld van de onderzoeksplicht naar de kwaliteit van grond en ontvangende bodem en de meldingsplicht voor het toepassen van grond. Voor agrariërs geldt de vrijstelling van de onderzoeks- en meldingsplicht alleen als de grond/baggerspecie afkomstig is van een tot datzelfde landbouwbedrijf behorende perceel grond waarop een vergelijkbaar gewas wordt geteeld. De zorgplicht (bijlage 5) blijft voor agrariërs en particulieren overigens wel gelden. De vrijstelling ontslaat particulieren en agrariërs ook niet van de plicht om te voldoen aan de kwaliteitseisen van het besluit. Wanneer vermoedens bestaan dat de kwaliteit van een partij grond niet voldoen aan de eisen van het besluit, kan door het bevoegd gezag handhavend worden opgetreden.

Dempen van oppervlaktewater

Bij het dempen van oppervlaktewater gaat waterbodem over in landbodem. Binnen de gemeente Bladel zijn momenteel geen afspraken gemaakt met de waterkwaliteitsbeheerder wie het bevoegde gezag is en of in deze situaties de toepassing kan plaatsvinden conform de Waterwet.

Bij voorkomende gevallen dient overleg plaats te vinden tussen beide bevoegde gezagen (gemeente Bladel en Waterschap De Dommel).

Grondverzet van kleine partijen

Voor kleine partijen grond (partijen minder dan 50 m3) is het uitvoeren van een partijkeuring conform het Besluit financieel niet haalbaar. Deze partijen kunnen ook worden samengevoegd tot een grote partij die vervolgens kan worden gekeurd. Het is wettelijk niet toegestaan om partijen van verschillende kwaliteit samen te voegen. Wel is het toegestaan om partijen samen te voegen met overeenkomstige kwaliteit (bijvoorbeeld twee niet-verdachte partijen uit de zelfde bodemkwaliteitszone). Het opslaan en opbulken van verontreinigde grond is vergunningplichtig in het kader van de Wet Milieubeheer. Voor de opslag van grond tot 10.000 m3 is de gemeente het bevoegd gezag.

Tijdelijke uitname

In het Besluit bodemkwaliteit is tijdelijke uitname van grond toegestaan zonder dat een kwaliteitsbepaling is uitgevoerd of een functietoets is gedaan en een melding is verricht. Enige voorwaarde is dat er geen tussentijdse bewerking plaatsvindt en dat de grond onder dezelfde condities weer wordt toegepast (ondergrond wordt weer ondergrond en bovengrond wordt weer bovengrond).

Tijdelijke opslag

In het besluit is tijdelijke opslag in de meeste situaties niet langer vergunningplichtig. Op grond van de Wet milieubeheer en de Wet verontreiniging oppervlaktewateren. Wel moet aan voorwaarden worden voldaan: 

• -

  de kwaliteit van de grond/baggerspecie moet voldoen aan de kwaliteitsklasse van de ontvangende bodem;

• -

  de grond/baggerspecie mag in bepaalde situaties maar gedurende een bepaalde periode opgeslagen worden;

• -

  de eindbestemming van de grond/baggerspecie moet bekend zijn.

Transport van verontreinigde grond

Voor het vervoer van verontreinigde grond is sinds 1 januari 2005 een landelijke regeling van kracht geworden: Regeling melden van bedrijfsafvalstoffen en gevaarlijke stoffen. Deze regeling gaat over de inzameling van bepaalde categorieën afvalstoffen, waaronder verontreinigde grond. Ook dient volgens deze regeling voor het transport van verontreinigde grond een afvalstroomnummer te worden aangevraagd door de ontdoener en moet tijdens het transport een geldig begeleidingsbiljet aanwezig te zijn. De melding geschiedt via het Landelijk Meldpunt Afvalstoffen die de uitvoering hiervan heeft uitbesteed aan Agentschap.nl http://www.lma.nl/).

De initiatiefnemer voor transport van verontreinigde grond moet zorgen dat bij het transport van de grond over de openbare weg de vereiste documenten aanwezig zijn. Vervoerders, inzamelaars, handelaars en/of bemiddelaars dienen landelijk geregistreerd te zijn. Deze bedrijven krijgen een zogenaamd VIHB nummer.

Als de grond/baggerspecie wordt afgevoerd naar een meldingsplichtige inrichting (reiniger, stortplaats of depot voor het opslaan van verontreinigde grond/baggerspecie) moet deze inrichting een afvalstroomnummer verstrekken, voordat de grond getransporteerd kan worden. Tevens moet zij aan het Landelijk Meldpunt Afvalstoffen (LMA, www.lma.nl) een ontvangst- en eventuele vervolgmelding verrichten.

Alle doorslagen van geleidebonnen moeten door de diverse partijen (ontdoener, transporteur en ontvanger) gedurende minimaal 5 jaar na voltooiing van de werkzaamheden worden bewaard.

Bij transport van schone grond is een geleidebon niet wettelijk verplicht.

Zorgplicht

De zorgplicht houdt in dat iedereen die weet of redelijkerwijs kan vermoeden dat nadelige gevolgen kunnen optreden als gevolg van het toepassen van een bouwstof, grond, maatregelen moet nemen om een verontreiniging te voorkomen of zoveel mogelijk te beperken.

Bijlage 6 Specifieke voorwaarden

Provinciaal beleid grond- en baggerverzet

In de Provinciale Milieuverordening (PMV) is beschreven hoe omgegaan moet worden met het ontgraven en toepassen van grond in waterwin- en grondwaterbeschermingsgebieden. In deze gebieden geldt een strenger beleid voor het toepassen van grond dan buiten deze gebieden.

Naast de waterwin-, grondwaterbeschermingsgebieden zijn er andere beschermingsgebieden die door de provincie zijn aangewezen: Ecologische Hoofdstructuur gebieden (EHS), aardkundig waardevolle gebieden, archeologisch waardevolle gebieden en gebieden met cultuurhistorische waarden. Voorafgaand aan het ontgraven en toepassen van grond in de voornoemde beschermingsgebieden moet altijd afstemming plaatsvinden met de provincie.

Gemeentelijk beleid grond- en baggerverzet

De verantwoordelijkheid van de eigenaar/erfpachter ligt verankerd in de wettelijke zorgplicht: 

• -

  algemene zorgplicht in het kader van de Wet milieubeheer (artikel 1.1.a): achterwege laten van handelingen, die nadelige gevolgen voor het milieu veroorzaken;

• -

  zorgplicht uit de Wet bodembescherming (artikel 13): een ieder die handelingen verricht, die kunnen leiden tot bodemverontreiniging, is verplicht preventieve en zo nodig herstellende maatregelen te treffen;

• -

  zorgplicht voor handelingen betreffende afvalstoffen. Met afvalstoffen wordt gedoeld op bijlage 1 van EU-richtlijn afvalstoffen van 1975.

Grond afkomstig uit een bodemkwaliteitszone van de gemeente Bladel 

De gemeente Bladel staat de bodemkwaliteitskaart toe als milieuhygiënische verklaring voor de kwaliteit van de grond. Om een bodemkwaliteitskaart als bewijsmiddel bij grondverzet te hanteren moet in algemene zin aan de volgende voorwaarden worden voldaan: 

• -

  de bodemkwaliteitskaart moet zijn opgesteld conform de richtlijn bodemkwaliteitskaarten;

• -

  de toe te passen partij grond moet afkomstig zijn uit een bodemkwaliteitszone;

• -

  de toe de passen partij grond moet afkomstig zijn uit een bodemlaag die in de bodemkwaliteitskaart is gedefinieerd;

• -

  op de locatie van herkomst mogen geen bodemverontreinigende activiteiten hebben plaatsgevonden;

• -

  als de partij ook is voorzien van een geldig ander bewijsmiddel (partijkeuring, erkende kwaliteitsverklaring) dan geldt dat andere bewijsmiddel als milieuhygiënische verklaring, omdat deze een directere uitspraak doet over de kwaliteit van de betreffende partij grond of bagger.

Aan de eerste voorwaarde is voldaan met het opstellen van de bodemkwaliteitskaart. Of aan voorwaarde 2 en 3 wordt voldaan is afhankelijk van de specifieke situatie. Aan voorwaarde 4 kan worden voldaan door het uitvoeren van de historisch check.

Historische check

Wanneer de bodemkwaliteitskaart wordt gebruikt als milieuhygiënische verklaring, moet worden voorkomen dat grond afkomstig van locaties, waarvan in alle redelijkheid kan worden vermoed dat de bodem verontreinigd is, zonder onderzoek elders wordt toegepast.

Dit betekent dat altijd tenminste een historisch check moet worden uitgevoerd. Dit moet gebeuren aan de hand van het overleggen van het ingevulde formulier van bijlage 6.

Ook andere onderzoeken, die vergelijkbare informatie leveren ten aanzien van de aan- of afwezigheid van verdachte activiteiten, kunnen volstaan als historisch onderzoek. Dit zal per geval door de gemeente worden beoordeeld.

Als uit de historische check blijkt dat in alle redelijkheid sprake is van een locatie waar mogelijk bodemverontreiniging aanwezig is kan geen gebruik worden gemaakt van de bodemkwaliteitskaart als bewijsmiddel. Hiervan is in elk geval sprake als: 

• -

  lokale ophogingen of dempingen hebben plaatsgevonden;

• -

  op de locatie een bedrijf gevestigd is (geweest) waarbij mogelijk bodemverontreiniging is ontstaan. Hiertoe behoren ook de agrarische bouwblokken;

• -

  op de locatie een ondergrondse brandstoftank aanwezig is (geweest);

• -

  de locatie bekend is als een zogenaamd “WBB-geval” (o.a. gesaneerde locaties);

• -

  bodemvreemd materiaal of andere zintuiglijke afwijkingen worden aangetroffen die duiden op een plaatselijke bodemverontreiniging (puin, koolas, sintels, asbest, afwijkende geur of kleur);

• -

  mogelijk asbest aanwezig is op de locatie.

Grond afkomstig uit bodemkwaliteitszones van andere gemeenten 

De gemeente Bladel accepteert de bodemkwaliteitskaart van andere gemeenten als milieuhygiënisch bewijs bij hergebruik van grond. Hier worden de volgende voorwaarden aan gesteld:  

• -

  de leverende gemeente beschikt over een geldende bodemkwaliteitskaart die is opgesteld volgens de Richtlijn bodemkwaliteitskaarten [lit. 3];

• -

  de leverende gemeente heeft de bodemkwaliteitskaart vastgesteld en het gebruik van grond is vastgelegd in een geldende nota bodembeheer;

• -

  de termijnen van herziening en geldigheid van de bodemkwaliteitskaart en nota bodembeheer zoals vastgelegd in het Besluit zijn niet overschreden.

Toepassingen van en naar uitgesloten locaties

Uitgesloten locaties zijn locaties waarvoor de bodemkwaliteitskaart geen goede voorspeller is van de bodemkwaliteit. Op deze locaties wordt een betere of slechtere bodemkwaliteit verwacht dan in de omgeving. Op terreinen die zijn opgehoogd met een leeflaag van schone grond is bijvoorbeeld een betere kwaliteit te verwachten. Hierbij moet worden gedacht aan gesaneerde locaties. Een slechtere kwaliteit kan onder meer aan de orde zijn op terreinen die door een puntbron verontreinigd zijn of waar demping met verdacht materiaal heeft plaatsgevonden, de zogenaamde verdachte locaties. Voor het grondstromenbeleid betekent dit het volgende: 

• -

  voor het bepalen van de kwaliteit van grond afkomstig van uitgesloten locaties moet altijd een partijonderzoek worden uitgevoerd;

• -

  bij toepassingen op uitgesloten locaties moet de bodemkwaliteit met een bodemonderzoek zijn of worden vastgesteld (zie bijlage 5).

De toepassingseis is dan afhankelijk van de aangetroffen bodemkwaliteit en de functieklasse voor de locatie. Als de kwaliteit van de ontvangende bodem niet bekend is mag alleen schone grond (AW-2000) worden toegepast. Dit mag dan ook grond zijn afkomstig van onverdachte locaties uit bodemkwaliteitszones met een gemiddelde kwaliteit AW-2000.

Bijlage 7 Controle en handhaving

Het college van Burgemeester en Wethouders van de gemeente Bladel is verantwoordelijk voor controle en handhaving van de toepassing van grond op of in de bodem in het kader van het Besluit bodemkwaliteit [1]. Bij toepassingen van grond kan controle plaatsvinden:

• -

  tijdens de melding;

• -

  in het veld (tijdens het transport of bij de toepassing);

• -

  na toepassing.

De landelijke Handhavings en Uitvoeringsmethode Besluit bodemkwaliteit geeft een nadere invulling van de controle- en handhavingsmogelijkheden. De controle van de bij de melding aangeleverde stukken als ook de controle in het veld en (bestuursrechtelijke) handhaving vindt plaats door de gemeente Bladel. Ook wordt toezicht uitgevoerd op niet gemelde toepassingen van grond op of in de bodem.

Wanneer het bevoegd gezag constateert dat de regels van het besluit en/of de Wet bodembescherming niet worden nageleefd, kan bestuursdwang worden uitgeoefend of een dwangsom worden opgelegd. Bestuursdwang houdt in dat de initiatiefnemer of degene die het beheer van een (grootschalige) toepassing heeft overgenomen, een aanzegging krijgt bepaalde handelingen na te laten, dan wel bepaalde maatregelen te treffen binnen een bepaalde termijn.

Het bevoegde gezag kan eventueel na de verstreken termijn op kosten van de initiatiefnemer deze handelingen laten verrichten. Een dwangsom is een indirect dwangmiddel in de vorm van een geldboete die wordt opgelegd met het doel om de overtreding ongedaan te maken of verdere overtreding dan wel herhaling te voorkomen.

Tegen een handhavingsbeschikking kan ingevolge de Algemene Wet Bestuursrecht, artikel 7.1, bezwaar worden ingediend bij het bestuursorgaan dat deze beschikking heeft vastgesteld. Vervolgens kan zo nodig in tweede instantie beroep worden ingesteld bij de Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State (zie artikel 20.1 van de Wet milieubeheer).

De strafrechtelijke handhaving van het Besluit bodemkwaliteit en de Wet bodembescherming,

wordt geregeld in de Wet op de Economische Delicten. Als strafbare handelingen niet opzettelijk zijn uitgevoerd, dan is sprake van een overtreding. Als zij opzettelijk zijn begaan, worden zij aangemerkt als misdrijven. Met de opsporing van overtredingen is in de eerste plaats de politie belast. Daarnaast kunnen bepaalde categorieën buitengewone opsporingsambtenaren (BOA’s) de bevoegdheid hebben om overtredingen van het Besluit bodemkwaliteit en de Wet bodembescherming op te sporen.

Bijlage 8 Bodemkwaliteitskaart

In opdracht van de gemeente Bladel heeft de SRE Milieudienst de bodemkwaliteitskaart [4] voor het gemeentelijke grondgebied opgesteld. De bodemkwaliteitskaart voor de gemeente Bladel is opgesteld conform de methodiek zoals opgenomen in de 'Richtlijn bodemkwaliteitskaarten [3]'.

De bodemkwaliteitskaart is vastgesteld voor de stoffen barium, cadmium, kobalt, koper, kwik, molybdeen, lood, nikkel, zink, PAK, minerale olie en PCB (som) De bodemkwaliteitskaart is de basis voor de mogelijkheden voor hergebruik van grond in het beheergebied van de gemeente Bladel.

Het beheersgebied betreft het gehele grondgebied van de gemeente Bladel met uitzondering van de volgende delen: 

• -

  locaties die op de kaart van bijlage 1 zijn aangemerkt als “uitgesloten locaties”;

• -

  waterbodems.

Bij het opstellen van de bodemkwaliteitskaart is de gemeente op basis van gebiedskenmerken ingedeeld in verschillende deelgebieden. Binnen deze deelgebieden is de verwachting dat de chemische bodemkwaliteit vergelijkbaar is. De deelgebieden zijn geëvalueerd op het aantal beschikbare representatieve grondanalysegegevens. Na evaluatie van de indeling in deelgebieden is gekomen tot een bodemkwaliteitskaart met drie bodemkwaliteitszones. Hierbij is de bodemkwaliteit van twee bodemlagen in kaart gebracht, namelijk de bovengrond (tot 0,5 meter onder maaiveld) en de ondergrond (van 0,5 meter tot 2,0 meter onder maaiveld).

In de bodemkwaliteitskaart zijn de volgende zones gedefinieerd:

Uit de bodemkwaliteitskaart blijkt dat de kwaliteit van de bodem in zone 1 in de bodemfunctie-klasse Wonen moet worden ingedeeld. De bodem in de rest van het beheergebied voldoet aan de achtergrondwaarden (AW-2000).

Bijlage 9 Betrokkenen en verantwoordelijkheden

Bijlage 10 Formulier historische check

Formulier historische check

Onderstaande checklist moet worden ingevuld door de toepasser van de grond. De vragen hebben betrekking op de locatie waar de grond is of wordt ontgraven.

Aldus naar waarheid ingevuld:

Datum

Plaats

Naam

Handtekening