Beleidsregels subsidieregeling Tuindorp 't Lansink

1.Inleiding

Tuindorp ’t Lansink is een woonwijk in de gemeente Hengelo die gebouwd is in het begin van de 20e eeuw en is door haar architectuur, stedenbouwkundige en functionele opzet en uitstraling een zeer bijzondere en geliefde wijk in Hengelo. Het stedenbouwkundig concept is gestoeld op de

Engelse tuinstadgedachte, dit is ook nu nog te zien aan de hand van de belangrijkste karakteristieken: parkachtig groen, ruime kavels, zeer gevarieerde architectuur, diversiteit van woningtypen, sociale differentiatie van de bewoning, pleinruimtes en doorzichten, bijzondere tuinmuren en hekken en witgepleisterde huizen.

De gemeente Hengelo en de bewoners zijn zich sinds vele jaren gaan inzetten voor het behoud en (voor zover mogelijk) het herstel van het tuindorp. Deze inspanningen resulteerden in 1998 tot de aanwijzing van een aantal panden tot rijksmonument en de aanvraag tot Beschermd Dorpsgezicht voor het gehele tuindorp. In oktober 2003 is deze status officieel bekrachtigd door de staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en de Minister van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer Tuindorp ’t Lansink.

De eerste steenlegging vond plaats op 5 mei 1911, deze is ingemetseld in het huidige pand Julianalaan 1. Dit jaar wordt dus het 100-jarig bestaan gevierd waarbij dit een mooie aanleiding is het subsidieproject Cultureel Erfgoed te starten.

2.Doelstelling

Doel van het project Tuindorp ‘t Lansink is om de cultuurhistorische waarde van deze bijzondere wijk te versterken door middel van het herstellen en restaureren van woningen en erfafscheidingen.

3.Begripsbepaling

Binnen dit subsidieproject wordt, tenzij nadrukkelijk anders vermeld, verstaan onder:

• 1.

  Cultureel erfgoed: gebouwen en bouwwerken die vanuit het verleden zijn overgebleven, die het waard zijn te behouden en die bijdragen aan de karakteristieke identiteit van het gebied;

• 2.

  Herstel- en restauratiewerkzaamheden: noodzakelijke renovatiewerkzaamheden aan gevels, daken en cultuurhistorische elementen, als b.v. herstel voegwerk (knipvoeg, snijvoeg, platvol), inboetwerk (vervangend metselwerk invoegen in bestaand), herstel oorspronkelijke kozijnindeling, voordeur en beglazing, herstel/vervanging houten gevelbeschieting, herstel/vervanging dakkapel en erfafscheiding, herstel/vervanging goot/gootomtimmering/windveren, een en ander ter beoordeling van de technische commissie van de monumentencommissie c.q. de projectgroep;

• 3.

  Erfafscheiding: de afbakening van een erf of perceel van een ernaast gelegen erf of van de openbare ruimte;

• 4.

  Subsidie: de aanspraak op financiële middelen door het bestuursorgaan, mede op basis van vastgestelde uitvoeringsregels, verleend met het oog op bepaalde activiteiten van de aanvrager, anders dan als betaling voor aan het bestuursorgaan geleverde goederen en diensten;

• 5.

  Stads- en dorpsgezicht: groepen van onroerende zaken die van algemeen belang zijn wegens hun schoonheid, hun onderlinge ruimtelijke of structurele samenhang dan wel hun wetenschappelijke of cultuurhistorische waarde en in welke groepen zich één of meer monumenten bevinden;

• 6.

  Aanbouw: Een gebouw dat als afzonderlijke ruimte is gebouwd aan een hoofdgebouw waarmee het in directe verbinding staat, welk gebouw onderscheiden kan worden van het hoofdgebouw en dat in architectonisch opzicht ondergeschikt is aan het hoofdgebouw;

• 7.

  Uitbouw: Een gebouw dat als vergroting van een bestaande ruimte is gebouwd aan een hoofdgebouw, welk gebouw door de vorm onderscheiden kan worden van het hoofdgebouw en dat in architectonisch opzicht ondergeschikt is aan het hoofdgebouw;

• 8.

  Bijgebouw: Een gebouw, behorende bij een op hetzelfde bouwperceel gelegen (hoofd)gebouw en dat qua afmetingen ondergeschikt is aan en vrijstaat van dat (hoofd)gebouw;

• 9.

  Projectgroep: De projectgroep die ingesteld is ter begeleiding en uitvoering van het subsidieproject (bemiddelende rol). De deelnemers zijn vertegenwoordigers van de Stichting Tuindorp, de Monumentenwacht, de gemeente, Stichting RIBO en staat onder leiding van de voorzitter van de monumentencommissie;

• 4.

  Provincie Overijssel

De provincie Overijssel heeft een subsidie verstrekt vanuit de subsidieregeling ‘Cultureel Erfgoed’, met betrekking tot het programma Behoud en Bescherming Cultureel Erfgoed, voor de uitvoering van herstel- en restauratiewerkzaamheden aan cultureel erfgoed binnen een gebundelde aanpak. Hierdoor wordt een substantiële bijdrage geleverd aan behoud, herstel of ontwikkeling van de karakteristieke identiteit van het gebied, inclusief voorbereidende werkzaamheden. In dit kader is vanuit de provincie contact opgenomen met de gemeente Hengelo om deze regeling voor het

Tuindorp 't Lansink te gaan gebruiken. Het gaat feitelijk om een voortzetting van de regeling voor herstel van authentieke kozijnen, voegwerk e.d. en herstel van erfafscheidingen, alleen zichtbaar vanaf de openbare weg (uitsluitend voor- en naar het openbaar toegankelijk gebied gekeerde

zijgevels).

5. Subsidieregeling

De subsidie bedraagt 20% van de subsidiale kosten voor werkzaamheden aan woonhuizen en bedrijfsgebouwen en 50% van de subsidiale kosten voor overige gebouwen en bouwwerken. Er is een maximum subsidiebedrag van € 200.000 beschikbaar. Van het subsidiebedrag mag 10% worden besteed aan voorbereidende werkzaamheden (ofwel € 20.000). Op 25-01-2011 is per brief met kenmerk 2011/0011750 het maximum subsidiebedrag van

€ 200.000 toegekend aan de gemeente Hengelo.

De gemeente levert naast de investering van de provincie zelf geen bijdrage, wel levert de gemeente uren van ambtenaren ter begeleiding en de leden van de monumentencommissie geven technische ondersteuning. Een particuliere eigenaar mag per adres een aanvraag indienen en krijgt

20% subsidie van de gemaakte kosten voor restauratie aan de woning en 50% subsidie van de gemaakte kosten voor restauratie/reconstructie van de erfafscheiding. Vanaf 2012 zal ook Welbions kunnen worden betrokken bij dit subsidieproject.

6. Randvoorwaarden

De provincie stelt de randvoorwaarden waaraan de aanvragen en subsidieverlening moeten voldoen. De wijzigingen aan de woning en erfafscheiding moeten zichtbaar zijn vanaf de openbare weg en hebben uitsluitend betrekking op de voor- en naar het openbaar toegankelijk gebied

gekeerde zijgevels van de woning. Er is bewust gekozen de achterzijde en niet naar het openbaar toegankelijk gebied gekeerde zijgevels niet mee te nemen. De regelgeving op het gebied van vergunningsvrij bouwen wordt op dit punt namelijk naar verwachting op 1 januari 2012 aanzienlijk verruimd. Het gaat om een bijdrage aan herstel die beleefbaar moet zijn voor iedere burger. De uitvoering van de werkzaamheden zal binnen een gebundelde aanpak moeten geschieden voor minimaal 100 woningen. In alle gevallen is voorafgaand aan de werkzaamheden schriftelijke goedkeuring door de projectgroep/monumentencommissie noodzakelijk, indien werkzaamheden

zijn uitgevoerd zonder schriftelijke goedkeuring zal er geen subsidie worden toegekend. Er is vanuit de provincie eveneens aangegeven dat de gemeente een inspanningsverplichting heeft om het RIBO (leerling werkplaats) in te schakelen. Een subsidie kan worden geweigerd indien voldaan wordt aan de gestelde weigeringsgronden zoals opgenomen in het subsidieprogramma

Cultuurhistorisch Erfgoed 2011. Dit subsidieprogramma is tevens van toepassing op het subsidieproject Tuindorp ’t Lansink.

Onder de subsidieregeling vallen, binnen de bovenstaande door de provincie gestelde randvoorwaarden, de volgende bouwkundige werkzaamheden aan de woning:

• ·

  herstellen van kozijnen in originele staat (oude profilering): raamhout max. 40 mm dik

• ·

  restaureren/aanbrengen van authentieke voordeuren

• ·

  vervanging van enkel glas door gelaagd glas/monumentenglas: dikte max. 10 mm tot 1 m2 oppervlakte, dikte max. 13 mm bij oppervlakten groter dan 1 m2

• ·

  vervangen van kunststof hemelwaterafvoeren door zink

• ·

  restaureren dakkapellen

• ·

  herstellen goten/windveren en deklijsten

• ·

  onderhoud schilderwerk, kleurnummers voor panden gebouwd in de periode 1911-1945:

• ·

  kleur gevelpleisterwerk en kozijnen: ‘Lansinkwit’ Sikkens G.0.05.85

• ·

  ramen en deuren: ‘Lansinkwit’ Sikkens G.0.05.85 of ‘Lansinkgroen’ Sikkens L.0.20.15, maar moeten per bouwblok gelijk zijn (de verf is subsidiabel en bij een door de projectgroep geselecteerd bedrijf te verkrijgen, indien een schilder de werkzaamheden uitvoert is dit geheel subsidiabel)

Onder de subsidieregeling vallen de volgende bouwkundige werkzaamheden aan erfafscheidingen:

· restaureren/aanbrengen c.q. vernieuwen van authentieke erfafscheidingen

Overigens is niet in alle gevallen reconstructie van een authentiek hekwerk mogelijk of noodzakelijk.

Vrijstaande garage’s en bergingen evenals verhardingen vallen buiten de subsidieregeling. Aan- en uitbouwen, zichtbaar vanaf de openbare weg (uitsluitend voorgevels- en naar het openbaar toegankelijk gebied gekeerde zijgevel), vallen wel onder de subsidieregeling. De einddatum van het

project is december 2013 of eerder indien alle subsidiegelden zijn besteed.

Uitzonderingen:

In incidentele situaties daar waar het historisch karakter dit verlangt, kan een uitzondering gelden wanneer sprake is van maatschappelijk belang en/of ruimtelijke samenhang. Dit kan gelden voor situaties toegepast in zowel de bebouwde inrichting alsmede de openbare ruimte.

7. Het verlaagde BTW tarief

Alleen voor alle bouwkundige werkzaamheden aan de woning geldt voor het arbeidsloon (niet voor materiaal) het lage BTW tarief van 6%, mits de werkzaamheden voor 1 juli 2011 zijn opgeleverd en gefactureerd (betaald). Dit lage tarief geldt niet voor de erfafscheidingen. Na 1 juli 2011 geldt

het lage tarief nog voor alle professionele schilder- en stucadoors werkzaamheden aan de woning. Voorwaarde hierbij is dat de woning ouder is dan 2 jaar.

8. Uitvoeringsproject

In samenwerking met de Monumentenwacht, monumentencommissie, Stichting Tuindorp ’t Lansink, Stichting RIBO, bewoners van Tuindorp ’t Lansink en de gemeente Hengelo zal dit uitvoeringsproject worden uitgewerkt voor een gebundelde aanpak van de herstel- en

restauratiewerkzaamheden voor minimaal 100 woningen.

Om de Stichting RIBO aan te kunnen laten sluiten bij dit project zullen werkzaamheden geclusterd moeten worden, zodat een voldoende groot project ontstaat waarbij leerlingen van het RIBO kunnen worden ingezet (minimale tijdsduur van 10 weken). Tevens is het een eis dat een aannemer een leermeester in dienst heeft zodat er daadwerkelijk sprake is van werkend leren, de aannemer zal door het Fundeon als leerling werkplaats goedgekeurd moeten zijn. De projectgroep zal de werkzaamheden clusteren en aanbesteden.

9. Plan van aanpak

Eigenaren kunnen gebruik maken van een inloopspreekuur om initiatieven/concrete plannen te bespreken, zij worden hierin begeleid door leden van de monumentencommissie en de projectgroep Tuindorp ’t Lansink. Bij belangstelling kan een eigenaar zich aanmelden middels een

formulier van de Monumentenwacht en zal er door de Monumentenwacht een inspectie van de bestaande situatie plaatsvinden. Er zal vervolgens een plan worden opgesteld waaraan een begroting wordt gekoppeld. De eigenaar ontvangt de rapportage via de gemeente met daarbij inzicht in de kosten en de subsidie. Indien een eigenaar hiermee kan instemmen dient een definitief aanvraagformulier ingevuld te worden en zullen de werkzaamheden, indien vergunningsplichtig, worden ingepland bij een aannemer. Na het gereedkomen van de werkzaamheden zal de factuur en een kopie van het betalingsbewijs aan de projectgroep worden overlegd en zal uiteindelijk de subsidie worden verstrekt. De inschrijving/aanmelding voor de eerste serie woningen is tot 1 maart 2011, waarna wordt gestart met de uitvoering van de eerste fase. Nieuwe aanmeldingen na 1 maart 2011 zullen in de tweede fase worden begeleid en opgestart. Eigenaren zijn zelf verantwoordelijk voor de opdracht en uitvoering, de projectgroep

heeft uitsluitend een bemiddelende rol.

10. Keuze van een aannemer

De projectgroep heeft een lijst opgesteld met een aantal geschikte aannemers. De keuze van een aannemer voor vergunningplichtige werkzaamheden, welke o.a. geschikt zijn als ‘leerling werkplaats’ ligt bij de projectgroep. Dit heeft te maken met het kunnen inzetten van aannemers

die leerlingen in het restauratievak kunnen opleiden. Om deze reden zal er in clusters aanbesteed moeten worden zodat een project van voldoende omvang ontstaat om leerlingen, bij geschikte werkzaamheden, te kunnen inzetten.

In enkele gevallen hadden eigenaren al een aannemer geselecteerd, voor deze eigenaren is een uitzondering gemaakt. Bij nieuwe aanmeldingen hanteren we de gestelde regels. Indien een eigenaar tenslotte afhaakt na aanbesteding vanwege de keuze van de aannemer vervalt zijn of haar recht op een subsidiebijdrage. De keuze van een schilder en/of installateur is vrij.

11. Aanbestedingsvormen

Afhankelijk van de definitieve aanmeldingen wordt een gebiedsindeling gemaakt waarop de geselecteerde aannemers kunnen inschrijven. Er zal sprake zijn van 2 vormen van aanbesteding, individueel aanbesteden en geclusterd aanbesteden. Schilderwerkzaamheden kunnen individueel

worden aanbesteed, de mogelijkheid van een clustering van werkzaamheden zal in overleg tussen de Monumentenwacht en de Stichting RIBO plaatsvinden waarbij de situaties praktisch worden bekeken. Door de aannemers (bijdrage van € 250) en schilders (bijdrage € 100) wordt een

informatie (bouwbord) gesubsidieerd welke als reclame voor het subsidieproject dienst doet. Dit bord zal gaan rouleren in de wijk zolang het project duurt.

12. Omgevingsvergunning

Indien de projectgroep bij vergunningplichtige werkzaamheden een aannemer selecteert zal het aanvragen van een omgevingsvergunning door de projectgroep of de aannemer geschieden. Eigenaren dienen hiervoor een machtiging in te vullen. De verzorging van het tekenwerk en de aanlevering van foto’s zal geschieden door een lid van de projectgroep. Voor die eigenaren die zelf al een aannemer hadden geselecteerd geldt dat zij zelf, dan wel de aannemer de aanvraag om omgevingsvergunning dient te verzorgen. De termijn van een reguliere vergunningprocedure

bedraagt 8 weken. Indien het pand als rijksmonument is aangewezen bedraagt de termijn van een uitgebreide vergunningprocedure 26 weken.

Onderhoudswerkzaamheden (vergunningvrij) zijn o.a.:

• ·

  schilderwerk

• ·

  voegwerk, plaatselijk herstel/restauratie in voorgeschreven vorm

• ·

  enkel glas vervangen door monumentenglas in voorgeschreven types/diktes

• ·

  vervangen van kunststof hemelwaterafvoeren door zink

• ·

  vervangen van enkele pannen/vastzetten nogvorsten op voorgeschreven wijze

• ·

  herstel/restauratie van schoorstenen/erfafscheidingen

Vergunningplichtige werkzaamheden zijn o.a.:

• ·

  vervangen kozijnen/gevelindelingen niet zijnde in achtergevels

• ·

  vervangen dakkapellen aan de voorzijde

• ·

  vernieuwen/oprichten erfafscheidingen naar openbaar toegankelijk gebied gekeerd

• ·

  vervangen voordeuren conform geselecteerde voorbeelden

13. Leges

Indien sprake is van vergunningplichtige werkzaamheden waarbij een aanvraag om omgevingsvergunning noodzakelijk is zullen leges worden berekend volgens de tarieven uit de legesverordening 2011. Een uitzondering wordt gemaakt bij aanvragen welke betrekking hebben

op het vervangen/wijzigen van voordeuren, hier wordt éénmalig een maximum bedrag van € 50,00 aan leges berekend.

14. Kwaliteitsbewaking

Tuindorp ’t Lansink staat ook buiten Hengelo bekend als een bijzondere wijk. In Nederland zijn namelijk slechts twee Tuindorpen goed en gaaf bewaard gebleven, Tuindorp ’t Lansink is één van deze twee. Het is daarom niet alleen voor het Tuindorp ’t Lansink en Hengelo, maar ook naar buiten toe van belang om deze kwaliteit te erkennen en te bewaren. Mede hierom is op 17 oktober 2003 Tuindorp ’t Lansink door het rijk aangewezen als Beschermd Dorpsgezicht. De bescherming richt zich niet direct op individuele panden maar op de vorm en structuur van de open ruimte en

bebouwing. Het gaat er hierbij om, ook bij de noodzakelijke veranderingen, de aanwezige (historische) kwaliteit van de openbare ruimte te bewaken en te bevorderen.

Ter bescherming van het Beschermd Dorpsgezicht - en de beeldbepalende bebouwing - heeft de gemeenteraad een beschermend bestemmingsplan vastgesteld. Het bestemmingsplan Tuindorp ’t Lansink is daarom conserverend van karakter waardoor de bijzondere kwaliteit wordt gewaarborgd. Zeer belangrijk is dat voor veel bouwactiviteiten binnen het beschermde gebied een omgevingsvergunning nodig is. Vergunningvrij bouwen en verbouwen is aan de voorzijde en naar het openbaar toegankelijk gebied gekeerde zijde meestal niet mogelijk. Daarnaast verbiedt de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht ook het slopen van bouwwerken binnen het beschermd dorpsgezicht zonder vergunning van Burgemeester en Wethouders.

Het College heeft bij de vaststelling van het PUB onder meer besloten dat uitsluitend gebiedsgericht toezicht plaats zal vinden in Tuindorp ’t Lansink (gezien de status als beschermd dorpsgezicht en bestuurlijke prioriteit) en in de binnenstad van Hengelo. Voor de overige gebieden in Hengelo zal structureel object en gebiedsgericht toezicht juist worden afgeschaald.

Handhaven van bestemmingsplanvoorschriften is in deze dan ook een belangrijke taak van de afdeling handhaving. Indien wordt geconstateerd dat een perceel/opstal in strijd met de bestemming wordt gebruikt danwel bouwwerken zonder of in afwijking van de daartoe benodigde vergunning zijn gebouwd, zal worden onderzocht in hoeverre legalisatie achteraf aan de orde is. In dit kader zullen met name schuttingen zichtbaar vanaf de openbare weg en hoger dan 1 m. worden geïnspecteerd en bekeken. Waar nodig zullen eigenaren worden aangeschreven. Indien vervolgens uitzicht op legalisatie bestaat kunnen eigenaren, mits de werkzaamheden passen binnnen de gestelde randvoorwaarden, middels subsidie de strijdige situatie wijzigen/herstellen.

Communicatie versterkt daarnaast de uitwerking van de handhavingactie(s). Als deze zichtbaar worden gemaakt, heeft een uitgevoerde controle niet alleen een positieve invloed op het naleefgedrag van gecontroleerde maat ook die van de niet gecontroleerde. Geloofwaardigheid is hierbij zeer belangrijk. Handhaving is geen doel op zich, en sancties moeten overwogen worden opgelegd maar als deze zijn opgelegd moeten ze altijd worden geëffectueerd. Een mogelijkheid is om een informatieve brief over de subsidiemogelijkheden mee te sturen met de aanschrijvingsbrief.

15. Communicatie

Communicatie met betrekking tot dit subsidieproject zal geschieden via de media (Hengelo’s Weekblad, TcT, website Stichting Tuindorp ’t Lansink, Tuindorp bulletin, radio Hengelo, radio/tv Oost) en door middel van rechtstreekse benadering van doelgroepen. Er zullen tevens  voorlichtingsbijeenkomsten en inloopspreekuren worden georganiseerd. Op voorwaarde van de provincie zal uitdrukkelijk vermeld moeten worden dat de subsidie mede mogelijk is gemaakt door de provincie Overijssel.

Aldus vastgesteld in de collegevergadering van 25 oktober 2011