Aansluitverordening Gemeente Borger-Odoorn 1999

Het eenduidig vastleggen van regels in een aansluitverordening over de wijze waarop kan worden aangesloten op de openbare voorzieningen voor de opvang en afvoer van afvalwater en hemelwater en de wijze waarop het beheer van de perceelaansluitleidingen wordt geregeld, heeft een aantal voordelen boven het privaatrechtelijk regelen van de aansluiting:

• -

  Op deze wijze hoeft niet voor elk perceel apart een overeenkomst voor de aansluiting te worden gesloten. Met een éénduidige regeling in een aansluitverordening bestaat voor alle partijen duidelijkheid over de wijze waarop de aansluiting is geregeld en wordt handhaving veel eenvoudiger. In een overeenkomst kan ter handhaving namelijk slechts een boetebeding worden opgenomen.

• -

  Door het vaststellen van een publiekrechtelijke regeling wordt door de gemeente het risico vermeden dat in strijd wordt gehandeld met de in de jurisprudentie ontwikkelde 'twee-wegenleer'. Deze leer houdt kort gezegd in dat de overheid geen zaken privaatrechtelijk mag regelen als daarmee het publiekrecht onaanvaardbaar wordt doorkruist.

• -

  Door het vastleggen van de beheersverantwoordelijkheden in een aansluitverordening wordt de problematiek van de eigendom van een perceelaansluitleiding omzeild. Hierdoor bestaat zowel bij de burger als bij de gemeente rechtszekerheid over het beheer van de perceelaansluitleiding.

• -

  De aansluitverordening biedt een duidelijke financiële grondslag voor zowel de uitvoering van de aansluiting als het beheer en onderhoud van de perceelaansluitleiding.

• -

  Met de aansluitverordening wordt voorzien in een uniforme regeling voor renovatie, vervanging, sloop en verwijdering van de perceelaansluitleiding. Dit komt ten goede aan het functioneren van het gemeentelijk rioolstelsel.

  De gemeente is bevoegd tot het vaststellen van een aansluitverordening op grond van de algemene verordenende bevoegdheid van artikel 149 Gemeentewet.

De aansluitverordening regelt op publiekrechtelijke basis de verhouding tussen burgers en de gemeente inzake de aansluiting op het openbaar riool, waartoe op grond van de in de verordening opgenomen definitie ook alternatieve voorzieningen voor de afvoer van het hemelwater worden gerekend.In de aansluitverordening worden voorschriften gegeven voor de wijze waarop de aansluiting op het openbaar riool kan worden verkregen. Daarnaast wordt ook geregeld wie verantwoordelijk is voor het beheer van de aansluitleiding. Dit strekt tot voordeel van alle betrokken partijen, omdat er dan duidelijkheid bestaat over de verwachtingen die een perceeleigenaar en de gemeente van elkaar mogen hebben.Uitgangspunt van de verordening is dat voor een nieuwe aansluiting op het openbaar riool of een wijziging van de bestaande aansluiting, een vergunning is vereist.

De vergunning geldt voor zowel de vergunninghouder als zijn rechtsopvolger (bijvoorbeeld de opvolgende eigenaar). Wel is de vergunninghouder verplicht om van de rechtsopvolging melding te maken bij burgemeester en wethouders.

Op deze wijze is ook voor elke nieuwe perceeleigenaar duidelijk welke voorwaarden er gelden voor het beheer en onderhoud van de aansluitleiding. Voor de thans bij de inwerkingtreding van deze verordening al bestaande aansluitingen, is vaak toestemming verleend waaraan ook de titel "vergunning" werd gegeven. Strikt juridisch is het de vraag of in deze gevallen echter sprake van een vergunning, omdat er geen verordening of wet aan ten grondslag lag. Voor deze reeds bestaande aansluitingen hoeft geen vergunning te worden aangevraagd, maar zijn wel de bepalingen uit de aansluitverordening over het beheer en onderhoud van de aansluitleidingen rechtstreeks van toepassing verklaard.In de vergunning worden de voorwaarden gesteld waaronder de vergunninghouder een aansluiting kan verkrijgen en mag gebruiken.Deze voorwaarden betreffen bij een vergunning voor een nieuwe of gewijzigde aansluiting allereerst de technische eisen waaraan de leiding op het aansluitpunt moet voldoen. Deze eisen betreffen het leidingverloop en de dimensionering, de hoogteligging van de aansluitleiding en het materiaal ter plaatse van het aansluitpunt. De eisen voor riolering sluiten aan bij de bouwtechnische eisen die in het Bouwbesluit worden gesteld aan de inpandige riolering en de terreinriolering. Ook worden er nadere voorwaarden gesteld voor het geval er een gescheiden rioolstelsel ligt of drukriolering. Tenslotte kunnen op basis van de aansluitverordening in de aansluitvergunning voorwaarden worden opgenomen over onderhoud, renovatie en vervanging van de aansluitleiding en beëindiging van het gebruik van de aansluiting.

In het systeem van de verordening is een keuze gemaakt voor een verdeling van het beheer van de aansluitleiding waarmee problemen als gevolg van de verdeling van de eigendom van een huisaansluiting worden voorkomen. De gemeente en de perceeleigenaar zijn op basis van de aansluitverordening elk verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van een deel van de aansluitleiding. Het deel van de aansluitleiding vanaf het aansluitpunt naar het openbaar riool wordt in de verordening de perceelaansluitleiding genoemd en staat onder beheersverantwoordelijkheid van de gemeente. Deze perceelaansluitleiding ligt onder de openbare weg. De particuliere afvoerleiding loopt vervolgens vanaf het aansluitpunt over het particulier perceel.Als nu bijvoorbeeld een verstopping is ontstaan in de particuliere afvoerleiding, dan moet de vergunninghouder op grond van de aansluitverordening zelf en voor eigen rekening zorg dragen voor het verhelpen van het probleem. Is er een verstopping ontstaan in de perceelaansluitleiding, bijvoorbeeld door ingroeiende boomwortels of door een verzakking, dan draagt de gemeente zorg voor de reparatie. Ook de kosten van onderhoud, renovatie en vervanging van de perceelaansluitleiding zijn voor de gemeente. Hierop wordt echter in de verordening wel een uitzondering gemaakt. Als het aannemelijk is dat de gemeente de betreffende onderhouds- of herstelwerkzaamheden moet uitvoeren als gevolg van onjuist gebruik van de aansluitleiding, dan zijn de kosten voor rekening van de vergunninghouder of voor rekening van de veroorzaker van de schade.

De aanleg van de perceelaansluitleiding geschiedt door de gemeente of door een namens de gemeente in te schakelen aannemer. De perceeleigenaar betaalt in beginsel de daadwerkelijke kosten van de aanleg op basis van een legesverordening.

In artikel 1 worden de begripsbepalingen gegeven. De begrippenlijst is tamelijk uitgebreid om te voorkomen dat onnodige discussie kan ontstaan over de betekenis van bepaalde begrippen. Voor de uitleg van de bepalingen in de aansluitverordening en de voorschriften in een aansluitvergunning, gelden de definities van artikel 1.

De aansluitleiding is de benaming voor de gehele leiding vanaf de binnenriolering tot aan het hoofdriool. Zie bijlage. Deze aansluitleiding wordt volgens de definities vervolgens onderverdeeld in de particuliere afvoerleiding, het aansluitpunt en de perceelaansluitleiding. Omdat het aansluitpunt de scheidingslijn vormt tussen de beheersverantwoordelijkheid van de gemeente en de beheersverantwoordelijkheid van de perceeleigenaar is het belangrijk dat een duidelijke definitie wordt gegeven van het aansluitpunt die ook goed past bij de situatie in de gemeente. In de gemeente Borger-Odoorn is praktisch in elke aansluitleiding een ontstoppingsstuk aanwezig. Omdat dit een geschikt punt is om de beheersverantwoordelijkheden tussen de gemeente en de particulier te scheiden, is het ontstoppingsstuk in artikel 1 aangewezen als het aansluitpunt.Om te voorkomen dat in het enkele geval dat er geen ontstoppingsstuk is, onduidelijkheid ontstaat over de plaats van het aansluitpunt, is voor deze gevallen het aansluitpunt gedefinieerd als het punt waar de aansluitleiding de perceelsgrens snijdt.

Van de binnen het grondgebied van de gemeente Borger-Odoorn aanwezige rioolstelsels wordt ook een definitie gegeven. Omdat het de bedoeling is waar mogelijk het hemelwater niet meer via de riolering af te voeren, maar bijvoorbeeld te infiltreren in de bodem, is ter aanduiding van deze voorzieningen de term 'hemelwatervoorziening' opgenomen. Het rioolstelsel en de hemelwatervoorzieningen te samen worden gedefinieerd als het openbaar riool.

Artikel 1 geeft verder een omschrijving van bronneringswater omdat ook verzoeken aan de gemeente voor (tijdelijke) lozingen van dit water onder het regime van de aansluitverordening vallen.

Uitsluitend de rechthebbende kan een vergunning aanvragen. Als rechthebbende wordt niet alleen aangemerkt de perceeleigenaar maar ook de zakelijke gerechtigde van een aan te sluiten perceel. Verder wordt een vereniging van eigenaren als rechthebbende aangemerkt omdat bij appartementsgebouwen vaak maar één aansluitleiding aanwezig is voor het gehele gebouw. De vereniging van eigenaren wordt dan de vergunninghouder voor de betreffende aansluiting en zal vervolgens met de leden moeten regelen hoe binnen het gebouw met verstoppingen en storingen wordt omgegaan. Dit geldt ook voor de rechthebbende die zijn eigendom verhuurt. Hij dient er zelf voor te zorgen dat de huurder de voorschriften van de aansluitvergunning naleeft.

In artikel 2 is vastgelegd in welke gevallen een vergunningplicht bestaat. Er is er een vergunningplicht voor het verkrijgen van een nieuwe aansluiting op het openbaar riool en voor het wijzigen van een aansluiting.

Devòòr het in werking treden van de aansluitverordening reeds bestaande aansluitingen vallen uitdrukkelijk niet onder de vergunningplicht om te voorkomen dat voor alle bestaandesituaties bij het in werking treden van de verordening een vergunning moet worden afgegeven. In de overgangsbepalingen is vastgelegd dat op de al bestaande aansluitingen wel de bepalingen over het beheer en onderhoud van de aansluitleiding en de calamiteitenregeling van toepassing zijn. Op deze manier gelden voor alle aansluitingen binnen de gemeente dezelfde regels voor beheer, onderhoud en calamiteiten.

In lid 2 wordt aangegeven dat Burgemeester en Wethouders alleen aansluitvergunningen verlenen voor aansluitingen die overeenstemmen met het openbaar riool ter plaatse. Dit betekent dat er bijvoorbeeld geen vergunning kan worden verkregen voor de gemengde afvoer van hemelwater en het overige afvalwater als ter plaatse een gescheiden stelsel ligt. Met deze bepaling in lid 2 is een duidelijke basis gelegd voor handhavend optreden. Immers, iemand die bijvoorbeeld een aansluiting heeft op de drukriolering en daar later een leiding voor de afvoer van hemelwater op aansluit, handelt in strijd met de vergunningplicht.

Overigens biedt de verordening geen basis voor handhavend optreden voor situaties die al bestaan op het moment dat de verordening in werking treedt. Voor deze gevallen moet de gemeente bij handhaving terugvallen op de Wet Milieubeheer. Verder is van belang dat de gemeente bij de handhaving van de aansluitverordening niet kan overgaan tot het afsluiten van een aansluitleiding als dit tot gevolg heeft dat de rechthebbende niet meer in staat is zijn afvalwater van het perceel af te voeren. De gemeente zou dan in strijd handelen met haar inzamelplicht van artikel 10.16a Wet milieubeheer. In plaats van op deze wijze bestuursdwang toepassen, zou in deze gevallen het opleggen van een dwangsom uitkomst kunnen bieden. Artikel 2 biedt ook de basis om als gemeente afkoppelmaatregelen te nemen. Het is namelijk alleen mogelijk een aansluitvergunning te krijgen voor aansluitingen die in overeenstemming zijn met het stelsel ter plaatse. Als er bijvoorbeeld drukriolering is, krijgt de rechthebbende alleen een vergunning voor de aansluitleiding voor afvalwater en zal hij zelf moeten zorgen voor de afvoer van het hemelwater. Op de plaatsen waar de gemeente hemelwatervoorzieningen heeft aangelegd, kan de rechthebbende geen vergunning krijgen voor aansluiting van het hemelwater op de riolering. De vergunningaanvrager krijgt dus alleen een vergunning die past bij het stelsel, tenzij de capaciteit van het stelsel niet voldoende is. In artikel 4 is dit als weigeringsgrond voor de aansluitvergunning opgenomen. Van belang hierbij is dat op grond van de gemeentelijke zorgplicht een aansluiting voor het afvalwater nooit geweigerd kan worden, maar de afvoer van hemelwater kan zo worden geweerd./===

In lid 3 wordt gesteld dat meerdere aansluitingen in één vergunning kunnen worden opgenomen. In combinatie met lid 1 heeft dit tot gevolg dat bij wijziging van één van deze aansluitingen opnieuw een vergunning moet worden aangevraagd. In dat geval kan natuurlijk het grootste deel van de oude vergunning worden overgenomen, en hoeft slechts het deel over de te wijzigen aansluiting te worden herzien.Op basis van lid 4 kan in de vergunning een aantal voorschriften worden opgenomen omtrent de particuliere afvoerleiding zoals die aanwezig moet zijn op het moment dat de aansluiting tot stand gebracht wordt. Daarnaast kunnen de voor de rechthebbende geldende regels uit de verordening met betrekking tot het onderhoud, de renovatie, vervanging en sloop, in de vergunning worden vermeld.

Op grond van sub d kan de vergunning voor een bepaalde periode worden verleend.Bijvoorbeeld voor een tijdelijke lozing van bronneringswater, maar het komt ook voor dat op een bouwplaats een bouwkeet of een stacaravan tijdelijk op de riolering moet worden aangesloten. De vergunning wordt dan verleend voor de periode waarin de bouw voltooid moet worden. In de tijdelijke vergunning kan worden aangegeven dat voor de definitieve aansluiting van het te bouwen pand een nieuwe definitieve aansluitvergunning moet worden aangevraagd. Dit is nodig omdat de uiteindelijke bewoner een ander kan zijn dan de bouwer, maar belangrijker is dat in de definitieve vergunning ook moet worden vastgelegd waar de hemelwater afvoer op moet worden aangesloten.

Als de vergunning is verleend kan de vergunninghouder een verzoek doen aan Burgemeester en Wethouders om de perceelaansluitleiding aan te leggen zodat de vergunninghouder hierop kan aansluiten (zie artikel 6). Om te voorkomen dat de gemeente aansluitvergunningen verleend voor percelen waar uiteindelijk geen aansluiting tot stand wordt gebracht, kunnen Burgemeester en Wethouders indien een jaar na de vergunningverlening nog geen verzoek is gedaan tot aansluiting, de vergunning intrekken. Omdat net als een vergunningverlening de intrekking is aan te merken als een beschikking in de zin van de Algemene wet bestuursrecht, dient de vergunninghouder in de gelegenheid te worden gesteld toe te lichten waarom nog niet is verzocht tot aansluiting en moet de intrekking worden voorzien van een deugdelijke motivering.

Artikel 3 bepaalt in lid 1 dat de vergunning moet worden aangevraagd door de rechthebbende door middel van een model-aanvraagformulier.

Bij de aansluitverordening zijn model-aanvraagformulieren om een vergunning voor een aansluiting voor huishoudelijk afvalwater en voor bedrijfsafvalwater bijgevoegd.

In lid 2 is vastgelegd waaraan de aanvraag moet voldoen.De Awb bevat in artikel 4:2 eisen waaraan een aanvraag tenminste moet voldoen en die dus in artikel 3 als ingelast moeten worden beschouwd.

Dit artikel luidt als volgt:

• 1.

  De aanvraag wordt ondertekend en bevat ten minste:

  • 1.

    de naam en het adres van de aanvrager;

  • 2.

    de dagtekening;

  • 3.

    een aanduiding van de beschikking die wordt gevraagd;

• 2.

  De aanvrager verschaft voorts de gegevens en bescheiden die voor de beslissing op de aanvraag nodig zijn en waarover hij redelijkerwijs de beschikking kan krijgen.

Artikel 4:5 Awb geeft een regeling voor het geval de aanvraag onvolledig is ingediend.

Indien de aanvrager niet heeft voldaan aan enig wettelijk voorschrift voor het in behandeling nemen van de aanvraag of indien de verstrekte gegevens en bescheiden onvoldoende zijn voor de beoordeling van de aanvraag of voor de voorbereiding van de beschikking, kan het bestuursorgaan besluiten de aanvraag niet te behandelen, mits de aanvrager de gelegenheid heeft gehad binnen een door het bestuursorgaan gestelde termijn de aanvraag aan te vullen.

(.....)

Sub a over de hoogteligging is bijvoorbeeld een technische weigeringsgrond, sub f over de lozing van niet verontreinigd drainagewater is een milieuhygiënische grond en sub i over de verlening van andere vergunningen een juridische grond. De in lid 2 genoemde weigeringsgronden zijn niet uitputtend bedoeld en moeten worden gezien als ondersteuning van de motivatie om een vergunning te weigeren.Omdat de gemeente op basis van artikel 10.16 a Wet milieubeheer de plicht heeft om afvalwater doelmatig in te zamelen en af te voeren, kan een vergunning voor een aansluiting voor de afvoer van afvalwater eigenlijk niet worden geweigerd vanwege capaciteitsgebrek in het openbaar riool. In ieder geval zal de gemeente dan voor een oplossing moeten zorgen. Als er bijvoorbeeld sprake is van een capaciteitsgebrek dat niet direct is op te lossen, kan de gemeente de aansluitvergunning weigeren, maar tegelijkertijd moet er dan wel voor een andere oplossing worden gezorgd. Als het gaat om omvangrijke lozingen van bedrijven die ook vergunningplichtig zijn op basis van de Wet milieubeheer, kunnen in de milieuvergunning eisen worden gesteld aan voorzieningen in het bedrijf om bijvoorbeeld piekafvoeren te voorkomen. De gemeente moet immers zorg dragen voor een doelmatige inzameling en transport, dus aan die doelmatigheid mogen zeker eisen worden gesteld. In deze gevallen is wel van groot belang dat er coördinatie plaats vindt met de afgifte van de Wm-vergunning.Een aansluitvergunning voor de afvoer van hemelwater is makkelijker te weigeren op grond van capaciteitsgebrek. Uit de wetgeschiedenis blijkt dat zolang het hemelwater niet is gemengd met het afvalwater, de zorgplicht van de gemeente voor het hemelwater in principe niet geldt. Echter ook in geval ervan uit wordt gegaan dat hemelwater onder de inzamelplicht valt, kan de aansluitvergunning worden geweigerd, omdat de afvoer van hemelwater via het rioolstelsel ondoelmatig kan zijn. Hetzelfde geldt voor de afvoer van drainagewater via het hemelwater riool van het gescheiden stelsel. Als de capaciteit van het stelsel ter plaatse onvoldoende is kan een drainage aansluiting worden geweigerd.

Het bedrag dat de vergunninghouder voor de aanleg dient te betalen, moet (mede) worden aangemerkt als een recht dat wordt geheven ter zake van het genot van door of vanwege het gemeentebestuur verstrekte diensten (art. 229 lid 1 sub b Gemeentewet). Dit betekent dat het in rekening gebrachte bedrag niet hoger mag zijn dan de kosten die de gemeente in werkelijkheid moet maken om een perceelaansluitleiding aan te leggen waarop de vergunninghouder aan kan sluiten. De calculatie moet gebaseerd zijn op de in de legesverordening aangegeven eenheidsprijzen.Overigens mag er geen bedrag voor de aanleg van de perceelaansluitleiding worden berekend als deze kosten al zijn verwerkt in de gronduitgifteprijs.

In artikel 8 is vastgelegd hoe een aansluiting tot stand kan worden gebracht. Omdat de gemeente bij de aanleg van de perceelaansluitleiding rekening moet houden met de aanwezigheid van kabels en leidingen, is het niet mogelijk de perceelaansluitleiding op elke gewenste hoogte aan te leggen. Het uitgangspunt is daarom dat de gemeente eerst de perceelaansluitleiding aanlegt en dat de vergunninghouder daar vervolgens op aan kan sluiten. In de aansluitvergunning wordt opgenomen onder welke voorwaarden de vergunninghouder zelf kan aansluiten. Belangrijk is bijvoorbeeld dat de gemeente de gelegenheid heeft om te controleren of een aansluiting deugdelijk tot stand is gebracht en of de verschillende afvoerleidingen op de juiste perceelaansluitleidingen zijn aangesloten. De vergunninghouder moet daarom melden wanneer de aansluiting is uitgevoerd. Vanaf dat moment moeten de aansluitpunten nog drie werkdagen in het zicht blijven voor de controle. Belangrijk is ook de verplichting op te nemen dat het gat in de grond voor de veiligheid goed wordt afgezet, zeker als dit gat zich in of nabij de openbare weg bevindt.

Lid 3 geeft aan dat een aansluiting niet plaats vindt als de particuliere afvoerleiding niet voldoet aan de daaraan te stellen bouwtechnische eisen. Deze bepaling moet worden gezien als een zogenaamde vangnet bepaling. Bij aansluitingen op het openbaar riool zal in de meeste gevallen op basis van de eisen die zijn gesteld in een bouwvergunning al een particuliere afvoerleiding aanwezig zijn die voldoet aan de eisen. Daarnaast is een particuliere afvoerleiding die niet goed is aangelegd ook een grond om de aansluitvergunning te weigeren. Alleen in geval toch al een aansluitvergunning is verleend en nadien bijvoorbeeld de particuliere afvoerleiding nog is verlegd of beschadigd, kan op basis van artikel 8 lid 3 toch worden afgezien van aansluiting totdat de particuliere afvoerleiding op de juiste wijze is aangelegd.

In dat geval komen de kosten voor rekening van de vergunninghouder. De vergunninghouder moet zorgen dat de door hem gebruikte aansluiting vrij blijft van aanslag, slib, e.d., waardoor op den duur de leiding verstopt kan raken. De vergunninghouder is zelf verantwoordelijk voor het beheer en onderhoud van de particuliere afvoerleiding, tenzij aannemelijk is dat de noodzaak tot onderhoud is veroorzaakt door terugstroming van afvalwater uit het openbaar riool.

Om te voorkomen dat de vergunninghouder of de gebruiker voor iedere storing of verstopping meteen de gemeente belt, is in artikel 10 (zie hierna) de regel opgenomen dat in geval van storing of verstopping de vergunninghouder eerst bij het aansluitpunt moet vaststellen waar de storing zich in de aansluitleiding bevindt. Als hij geconstateerd heeft dat de storing in de perceelaansluitleiding zit, kan hij de gemeente laten komen om de storing of verstopping op te heffen. Het is van belang deze voorwaarde op te nemen in de aansluitvergunning, met het nummer van de gemeente waar de storing gemeld kan worden.

In lid 2 wordt aangegeven wat onder onjuist gebruik wordt verstaan. Het gaat daarbij om lozing van stoffen die de leidingen kunnen verstoppen of aantasten. In de aansluitverordening kunnen geen lozingseisen worden gesteld, omdat die al zijn vastgelegd in de milieuregelgeving. Om na te gaan welke stoffen niet geloosd mogen wordt daarom verwezen naar de Instructieregeling Lozingsvoorschriften milieubeheer, Besluit lozingsvoorschriften afvalwater milieubeheer, en het Besluit lozingsvoorschriften niet-inrichtingen milieubeheer.