Subsidieregeling thematische uitvoering Waddenfonds 2022/01 (Stuw ’22)

Ondertekening

Toelichting bij subsidieregeling thematische uitvoering Waddenfonds 2022/01 (Stuw ’22)

Algemeen

In 2020 heeft de midtermreview van het Waddenfonds, de herijking van het Uitvoeringskader Waddenfonds en de uitwerking daarvan in het Uitvoeringsprogramma plaatsgevonden. De uitkomsten van de evaluaties en de herijking zijn verwerkt in het nieuwe Uitvoeringskader. In 2021 hebben de Provinciale Staten van de drie waddenprovincies het nieuwe Uitvoeringskader Waddenfonds 2021-2027 vastgesteld. Daarna heeft het Algemeen Bestuur van het Waddenfonds het nieuwe Uitvoeringsprogramma Waddenfonds 2021-2027 vastgesteld.

Het Uitvoeringskader dient als basis voor het handelen van het Waddenfonds. Het Uitvoeringsprogramma geeft in de eerste plaats het kader voor het dagelijks bestuur om te bepalen welke projecten voor subsidie in aanmerking komen. In de tweede plaats heeft het programma een informerende functie voor potentiële aanvragers, die zich zo een beeld kunnen vormen van (onderdelen van) projecten die passen binnen de programmering en mogelijk voor subsidie in aanmerking komen. Tot slot heeft het Uitvoeringsprogramma ook een functie als toetsingskader voor het beoordelen van subsidieaanvragen.

Deze openstelling richt zich op alle thema’s en bijna alle themalijnen die zijn genoemd in het Uitvoeringsprogramma 2021-2027 van het Waddenfonds.

Begin 2021 is door een groot aantal partijen de Agenda voor het Waddengebied 2050 getekend. Het doel van deze agenda is om als gezamenlijke overheden en maatschappelijke partijen het Waddengebied – ook in de toekomst - veilig, vitaal en veerkrachtig te houden. Deze agenda is voor het Waddenfonds, net als andere beleidsvisies en -programma’s, mede richtinggevend.

TRL-fasen

In de activiteiten die onder deze regeling subsidiabel zijn wordt regelmatig verwezen naar TRL fasen.

In het geval van technologische innovaties ontstaan nieuwe producten, productiewijzen en diensten die de regionale productie kunnen vergroten met een kleine(re) gebruiksdruk op de omgeving. Het Waddenfonds richt zich vanwege de beperking in budget en looptijd van het fonds op een beperkt aantal projectfasen van dergelijke innovatietrajecten. Dit begint bij het testen en valideren van de technologie in een relevante omgeving. Gebruik makend van het Technology Readiness Level (TRL)-model zijn dit de TRL’s 5 tot en met 8 waarvoor een bijdrage vanuit het Waddenfonds mogelijk is.

Als onderdeel van innovatieve pilots in deze fases sluit het Waddenfonds ondersteuning van specifieke maatregelen die betrekking hebben op TRL 4 niet uit. Maar dat kan alleen als die specifieke maatregelen nodig zijn voor de volgende TRL fases in een relevante praktijkomgeving en daarmee onderdeel zijn van een project dat zich in hoofdzaak richt op de fases 5-8 van de TRL.

Toetsing

Subsidieaanvragen worden onder meer getoetst aan deze regeling, bepalingen in de Algemene subsidieverordening Waddenfonds 2017 en het Uitvoeringsprogramma Waddenfonds. Daarnaast worden de bepalingen van de Beleidsregel subsidiabele kosten Waddenfonds 2020 gehanteerd. Deze stukken kunt u vinden op de website van het Waddenfonds: https://waddenfonds.nl/documenten-formulieren/

Uitvoeringsprogramma Waddenfonds

In het Uitvoeringskader zijn de hoofddoelen van het Waddenfonds gespecificeerd en zijn de algemene uitgangspunten van het Waddenfonds beschreven.

Het Uitvoeringsprogramma beschrijft de doelen en subsidiabele activiteiten per thema.

Het Uitvoeringsprogramma Waddenfonds is als bijlage bij deze regeling gevoegd en is tevens te vinden op www.waddenfonds.nl.

Algemene subsidieverordening

De Algemene subsidieverordening Waddenfonds 2017, kortweg ASV, geeft algemene regels voor subsidieverstrekking, weigering subsidie, voorschotten, vaststelling etcetera. Alle regels waaraan wordt getoetst, zijn belangrijk.

Toch wordt u hier specifiek op artikel 2.6 van de ASV gewezen. Daarin is bepaald dat geen subsidie wordt verstrekt als naar het oordeel van het dagelijks bestuur:

• a.

  de activiteit niet of niet in overwegende mate bijdraagt aan de doelstelling van het Waddenfonds;

• b.

  de activiteit niet of niet in overwegende mate gericht is op het Waddengebied;

• c.

  de activiteit niet voldoet aan ten minste twee van de volgende criteria:

  • •

    er wordt geen substantieel afbreuk gedaan aan de kernwaarden;

  • •

    bijdragen aan behoud of versterking van de kernwaarden;

  • •

    bijdragen aan het oplossen van problemen of het benutten van kansen van voor het Waddengebied kenmerkende kansen en bedreigingen;

• d.

  de activiteit betrekking heeft op regulier beleid, beheer of onderhoud, met inbegrip van het voldoen aan internationaal en nationaalrechtelijke verplichtingen;

• e.

  er een gegronde reden bestaat dat de uitvoering van een voorgenomen activiteit inbreuk zal maken op de economische, ecologische of sociale dimensie van duurzame ontwikkeling;

• f.

  de activiteit, gelet op aard en schaal, onvoldoende integraal wordt uitgevoerd;

• g.

  de activiteit niet past binnen de door provinciale staten respectievelijk het algemeen bestuur vastgestelde beleids- en uitvoeringskaders met betrekking tot het werkingsgebied van het Waddenfonds;;

• h.

  de subsidiabele kosten van het project minder bedragen dan een vastgesteld drempelbedrag;

• i.

  de gevraagde financiële bijdrage niet in een redelijke verhouding staat tot het beoogde projectresultaat (value for money);

• j.

  ten aanzien van de subsidieaanvrager een uitstaand bevel tot terugvordering bestaat, volgend op een eerdere beschikking van de Europese Commissie waarin steun onrechtmatig en onverenigbaar met de gemeenschappelijke markt is verklaard;

• k.

  de aanvrager van de subsidie een onderneming in moeilijkheden is als bedoeld in artikel 2, onder 18, van de Algemene groepsvrijstellingsverordening;

• l.

  er een gegronde reden bestaat dat het project in financiële, organisatorische, technische of economische zin niet haalbaar is;

• m.

  er een gegronde reden bestaat dat de exploitatie na de projectperiode niet kan worden gerealiseerd;

• n.

  er een gegronde reden bestaat om aan te nemen dat de aanvrager doelstellingen nastreeft of activiteiten ontplooit die in strijd zijn met de wet, het algemeen belang, de goede zeden of de openbare orde.

Deze algemene gronden voor weigering van de subsidie geven een eerste houvast bij de vraag of uw project voor subsidie in aanmerking kan komen In artikel 2.6 van de ASV is een vertaling gemaakt van de in het Uitvoeringsprogramma (en het Uitvoeringskader) neergelegde eisen dat een project duurzaam van karakter moet zijn en waddenspecifiek.

U kunt de ASV vinden op de website van het Waddenfonds.

Staatssteun

Een ander belangrijk punt bij de vraag of een project voor subsidie in aanmerking kan komen is de vraag of dit mogelijk is onder de Europese staatssteunregels.

Op grond van het Europese recht mogen overheden, behoudens uitzonderingen, geen steun geven aan economische activiteiten omdat dat de marktwerking op de Europese markt kan verstoren.

Er is sprake van staatssteun als:

• -

  er is sprake van staatsmiddelen die aan een onderneming die een economische activiteit verricht, worden verstrekt, en;

• -

  deze staatsmiddelen een economisch voordeel verschaffen dat niet via normale commerciële weg zou zijn verkregen (non-marktconformiteit), en;

• -

  de maatregel selectief is: het geldt voor één of enkele ondernemingen, een specifieke sector/regio, en;

• -

  de maatregel de mededinging vervalst (in potentie) en leidt of dreigt te leiden tot een ongunstige beïnvloeding van het handelsverkeer in de EU.

De uitzonderingen op het algemene uitgangspunt worden door de Europese Commissie vastgelegd in diverse verordeningen. Wanneer steun valt onder die regelgeving, mag die wèl worden verleend.

Zo kunt u denken aan steun onder de zogenoemde de-minimisverordening of onder de Algemene Groepsvrijstellingsverordening. Wanneer er geen sprake is van staatssteun is het staatssteunverbod geen beletsel voor subsidieverlening.

Staatssteunregels kunnen ook van invloed zijn op het maximaal te verlenen subsidiebedrag.

Vormt u zich waar mogelijk zelf een beeld van de staatssteunmogelijkheden voor uw project en neem bij vragen contact op met het Waddenfonds

Beleidsregel subsidiabele kosten Waddenfonds

In de beleidsregel heeft het dagelijks bestuur nadere bepalingen vastgelegd ten aanzien van de hoogte van subsidies voor een aantal specifieke voorzieningen en voor subsidiabele kosten.

Beleidsregel monitoring & evaluatie Waddenfonds

Het Waddenfonds heeft een systeem van projectmonitoring en evaluatie ontwikkeld, dat het mogelijk maakt te beoordelen in welke mate de Waddenfondsprojecten bijdragen aan de Waddenfondsdoelen. Om die reden dient van elk project in het projectplan inzichtelijk gemaakt te worden wat de eindresultaten (output) en toekomstige effecten (outcome) zullen zijn. In de beleidsregel “Monitoring en Evaluatie Waddenfonds” is beschreven wat in een subsidieaanvraag wordt verwacht ten aanzien van output en outcome. Tevens is de indicatorenlijst opgenomen in de beleidsregel.

De output van uw project moet in het projectplan concreet worden beschreven. De output is het concrete resultaat van de gesubsidieerde activiteit dat ten behoeve van de vaststelling van de subsidie wordt opgeleverd. Voor kennisprojecten of kennisonderdelen van projecten is de output de activiteiten die uitgevoerd worden om de met het project ontwikkelde kennis te delen. Ook de rapportages waarin de ontwikkelde kennis wordt vastgelegd vormen output.

Daarnaast moet in het projectplan worden opgenomen wat de beoogde ecologische, economische of maatschappelijke effecten van het project zijn (outcome). Beschrijf in het projectplan met welke outcome-indicatoren uit de beleidsregel “Monitoring en Evaluatie Waddenfonds” de beoogde outcome gemeten kan worden.

Voor kennisprojecten is de outcome de (voorgenomen) vervolgstappen van de aanvrager waarmee die beoogt tot uitrol van de ontwikkelde kennis te komen.

Als deze outcome-indicatoren niet geschikt zijn voor het meten van de beoogde outcome van uw project dan kunt u in het projectplan aangeven met welke indicator dat wel kan worden gemeten en met welk meetnet dat gemeten kan worden. (Zie verder hierover het format voor het projectplan). Het Waddenfonds is verantwoordelijk voor het meten van de outcome, maar wij hebben van u de meest passende informatie nodig om dat goed te kunnen doen.

Voorbeeld:

Voor een energieproject kunt u gebruik maken van de indicatoren zoals genoemd in voornoemde beleidsregel over monitoring:

• -

  Opwekken van duurzame energie;

• -

  Reductie CO2 emissie.

Artikelsgewijze toelichting

Onderstaand wordt bij artikelen van de subsidieregeling nadere uitleg gegeven over de gedachte achter het artikel.

Artikel 1.1 Begripsbepalingen

In dit artikel wordt uitgelegd wat met bepaalde begrippen in de regeling wordt bedoeld.

Artikel 1.2 Subsidieverstrekking

Op subsidieverstrekking door het Waddenfonds is de Algemene subsidieverordening Waddenfonds 2017 van toepassing. Door het opnemen van dit artikel wordt het belang van deze verordening benadrukt. Eisen en voorwaarden uit de Algemene subsidieverordening Waddenfonds 2017 zijn van toepassing en gelden naast de vereisten van deze subsidieregeling.

U dient er rekening mee te houden dat een subsidieaanvraag, zoals ook onder het kopje “toetsing” is aangegeven, aan meer regelgeving en (beleids)kaders wordt getoetst dan alleen aan de Algemene subsidieverordening.

Artikel 1.3 Subsidieplafond en verdeelsystematiek

In het tweede lid van dit artikel staat vermeld dat de subsidie wordt verdeeld op volgorde van binnenkomst. Dit staat in de Algemene subsidieverordening en is hier voor de volledigheid herhaald.

Belangrijk is om te weten dat -kort samengevat- ook in de Algemene subsidieverordening (artikel 2.2, tweede lid) staat dat wanneer sprake is van een onvolledige aanvraag, de dag van binnenkomst de dag is waarop de aanvraag is aangevuld. Dit geldt alleen waar het gaat om de verdeling van de subsidie. Het moment van binnenkomst van de aanvraag is belangrijk wanneer er een groter beroep op de subsidieregeling wordt gedaan dan er middelen zijn.

Dit artikelonderdeel is bedoeld om de aanvrager die een onvolledige aanvraag heeft gedaan, niet te bevoordelen boven bijvoorbeeld een andere aanvrager die op dezelfde dag wel een volledige aanvraag heeft ingediend.

Artikel 1.4 Aanvraag

De aanvraag moet volledig zijn en omvat – naast het aanvraagformulier – ten minste het projectplan, de begroting en financieringsplan en het exploitatieplan en/of de businesscase. Voor deze documenten gelden vormvereisten die als bijlagen bij deze regeling zijn gevoegd.

Het is van groot belang dat de subsidieaanvraag volledig is (inclusief een rechtmatige handtekening). Naast het aanvraagformulier worden enkele andere documenten vereist. Lees hiervoor ook het aanvraagformulier zeer zorgvuldig! In ieder geval moeten worden aangeleverd een:

• •

  aanvraagformulier volgens het voorgeschreven formulier;

• •

  Projectplan (zie hierna en bijlage voor vormvereisten);

• •

  (Meerjaren)begroting voorzien van een toelichting en (sluitend) financierings-/dekkingsplan (zie bijlage voor vormvereisten);

• •

  exploitatieplan en/of business case (zie bijlage voor vormvereisten)

en indien van toepassing een:

• •

  getekende samenwerkingsovereenkomst;

• •

  getekende machtiging.

Uit de geleverde informatie moet in ieder geval blijken:

• •

  Waarom het project wordt uitgevoerd;

• •

  Wat het hoofddoel is van het project;

• •

  Welke veranderingen en effecten met het project worden bereikt;

• •

  Welke concrete producten worden geleverd;

• •

  Hoe de kwaliteit van de producten (indicatoren) kan worden getoetst aan de gestelde eisen;

• •

  Welke werkzaamheden nodig zijn om de verschillende producten te realiseren;

• •

  Hoeveel menskracht, materiaal en materieel nodig zijn om het project uit te voeren en gedurende welke periode;

• •

  Welke kosten gemoeid zijn met de inzet van menskracht, materiaal en materieel;

• •

  Waar het project wordt uitgevoerd (kaartmateriaal);

• •

  Ondersteunende documentatie, zoals ontwerpen, tekeningen, bouwtekeningen.

Het projectplan besteedt in ieder geval aandacht aan de volgende zaken:

• •

  De bijdrage aan de doelen en thema’s van het Waddenfonds. Geef duidelijk aan wat het hoofddoel is van het project, waarom het wordt uitgevoerd en welke veranderingen en effecten met het project worden bereikt. Leg daarbij de relatie tussen doelen (thema’s), activiteiten, geraamde kosten en output. De thema’s van het Waddenfonds staan beschreven in het Uitvoeringprogramma Waddenfonds. Geef aan wat de planning van de activiteiten is.

• •

  Duidelijke rolverdeling van de samenwerkende partijen (organisatie). Welke concrete producten worden opgeleverd en formuleer daarvoor duidelijke outputindicatoren (ook goed toegelicht: Hoe de kwaliteit van de producten (indicatoren) kan worden getoetst aan de gestelde eisen);

• •

  Hoe de bewaking van de voortgang van het project is en hoe de monitoring is geregeld;

• •

  Hoe de follow up (na de subsidieperiode) van het project is gegarandeerd.

• •

  Samenvattend overzicht van de begroting. Voor de hoofdactiviteiten de geraamde kosten en aan de hand van het financierings-/dekkingsplan moet worden aangeven uit welke bronnen de kosten moeten worden gedekt (incl. gevraagd subsidiepercentage Waddenfonds).

• •

  Risicoparagraaf.

• •

  Een paragraaf over duurzaamheid (zie ook de toelichting op artikel 1.8).

• •

  Motivering voor het passen van de aanvraag binnen staatssteunregelgeving.

Uitgewerkte begroting en het financierings-/dekkingsplan

In de begroting werkt u per activiteit uit welk type kosten u verwacht en hoe hoogde kosten worden geraamd. Daarbij moet het financierings-/dekkingsplan zo veel mogelijk onderbouwd zijn met schriftelijke toezeggingen van cofinanciering. Duidelijk moet worden hoe het gehele overige bedrag (buiten de Waddenfondssubsidie) wordt gedekt. Het Waddenfonds beoordeelt de hardheid van de dekking van de (co)financiering. Als deze onvoldoende hard is, dan zal de aanvraag afgewezen worden.

Minimaal 80% van de totale projectfinanciering moet hard zijn. Dat betekent dat u het dekkingsplan moet onderbouwen. Provinciale cofinanciering moet zijn aangevraagd op het moment van indiening van uw subsidieaanvraag bij het Waddenfonds. Van subsidieaanvragen bij andere overheden of fondsen dient u hetzij de aanvraag dan wel de schriftelijke toekenning van de toegekende subsidie bijvoegen. Van bijdragen van derden moet u de schriftelijke toezeggingen bijvoegen bij uw subsidie aanvraag.

Het exploitatieplan en/of de business case geeft een doorkijk naar de toekomst, de periode na afloop van de realisatie van het project. Het gaat dan om een kwantitatieve en kwalitatieve onderbouwing van de exploitatie: o.a. bezoekersaantallen, maar ook een onderbouwing van de relevante markt en doelgroep, de concurrentiepositie, de marketingstrategie, analyse risico’s, etc.

Een SWOT-analyse (analyse van sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen), gevoegd bij de business case wordt sterk aangeraden.

Het Waddenfonds richt zich primair op concrete, fysieke projecten die structureel de kwaliteiten van het Waddengebied vergroten. Uit de business case blijkt dan ook dat de investering duurzaam is, dat wil zeggen dat het project ook na afloop in stand blijft en goed onderhouden zal worden. Voor kennisprojecten geldt dat er zicht moet zijn op uitrol van de ontwikkelde kennis.

De ondertekende samenwerkingsovereenkomst moet bij de aanvraag worden gevoegd wanneer het project wordt uitgevoerd door een samenwerkingsverband. In dat geval dient een van de deelnemers als penvoerder van het samenwerkingsverband de aanvraag in. De penvoerder is subsidieontvanger en daarmee aanspreekpunt voor de aanvraag en de uitvoering van het project.

In de Algemene subsidieverordening is aangegeven dat in de samenwerkingsovereenkomst ten minste is opgenomen de verdeling van de verantwoordelijkheden, bevoegdheden en financiële verplichtingen bevattende de baten en de lasten van de deelnemende partijen. Uit de aanvraag moet voldoende duidelijk blijken welke activiteiten door elk van de deelnemers zal worden uitgevoerd.

Een aanvraag dient rechtsgeldig te worden ondertekend. Wanneer de aanvraag bijvoorbeeld wordt ingediend door een intermediair bij de subsidieaanvraag, of door een medewerker van de aanvragende rechtspersoon die niet uit zichzelf tekeningsbevoegd is, dient een ondertekende machtiging bij de aanvraag te worden gevoegd.

Artikel 1.5 Kring van aanvragers

Uit dit artikel blijkt welke entiteiten subsidie kunnen ontvangen op grond van deze subsidieregeling

Deze entiteiten kunnen ook in een samenwerkingsverband een project uitvoeren. In de ASV staat de mogelijkheid van het uitvoeren van een project door een samenwerkingsverband benoemd (artikel 2.1 zevende lid ASV.)

De partijen die meewerken in het samenwerkingsverband kunnen op dezelfde manier kosten inzichtelijk maken in het project als de subsidieontvanger, die ook wel penvoerder wordt genoemd.

Het is niet de bedoeling dat partijen die niet zelf tot de kring van aanvragers van deze subsidieregeling horen, door deelname aan een samenwerkingsverband alsnog een project uitvoeren. Voor deze subsidieregeling betekent dit dat alleen partijen die zelf ook subsidieaanvrager zouden kunnen zijn in een samenwerkingsverband ter uitvoering van een project kunnen deelnemen.

Artikel 1.6 De hoogte van de subsidie

Dit artikel wijst er op dat het recht op subsidie, maar ook de maximale hoogte ervan, kan worden beïnvloed door andere regelgeving. U kunt daarbij bijvoorbeeld denken aan de Algemene subsidieverordening Waddenfonds 2017, de beleidsregel subsidiabele kosten, maar ook de staatssteunregels.

Het kan bijvoorbeeld zo zijn dat op grond van de subsidieregels van het Waddenfonds een subsidie van 90% voor bepaalde activiteiten mogelijk is, maar dat de staatssteunregels voor die activiteiten een maximum stellen van 35%. Dat betekent in dit voorbeeld dat u maximaal 35% subsidie kunt krijgen voor die activiteiten.

Andersom kan het zo zijn dat er geen sprake is van staatssteun maar dat op grond van de beleidsregel subsidiabele kosten een maximum van 40% subsidie voor specifieke kosten wordt aangehouden.

Artikel 1.7 Niet-subsidiabele activiteiten en kosten

Lid 1 onderdelen a en b in samenhang met lid 2

Restauratie/instandhouding

In dit artikel wordt uitgelegd welke kosten voor fysieke aanpassingen aan bouwwerken, landschapselementen en structuren subsidiabel zijn en welke niet.

Vooropgesteld wordt dat het Waddenfonds in dit kader geen restauraties of instandhoudingswerkzaamheden subsidieert, dus ook niet van Rijksmonumenten. De enige uitzondering is hetgeen in lid 2 wordt genoemd.

Dat het Waddenfonds geen restauraties van Rijksmonumenten subsidieert, komt onder meer voort uit de gedachte dat daarvoor andere (overheids)middelen beschikbaar zijn. De keuze is verder ook gemaakt om niet de restauratie of instandhouding van alle mooie of interessante cultuurhistorische bouwwerken, - elementen of -structuren die er in het werkingsgebied zijn te subsidiëren. Alleen restauratie of instandhouding van cultuurhistorische bouwwerken die gemeentelijk of provinciaal als monument zijn aangewezen of als zodanig kunnen worden beschouwd, kan subsidiabel zijn (wanneer ook aan alle overige eisen is voldaan).

Of sprake is van een cultuurhistorisch bouwwerk/element/structuur dat door gemeente of provincie als monumentaal is aangewezen, moet bij de aanvraag worden aangetoond. Hiervoor kunt u bij de gemeente of provincie de benodigde informatie opvragen. Wanneer een cultuurhistorisch bouwwerk, - element of -structuur niet als monument is aangewezen door gemeente of provincie, maar u van mening bent dat dit wel als zodanig moet worden beschouwd, dient u dat te onderbouwen. Hierbij zou u gebruik kunnen maken van de basiskaart Landschap en Erfgoed uit de Gebiedsagenda Waddengebied 2050, dan wel de kwaliteitsgids provincie Groningen, de leidraad Landschap en Cultuurhistorie 2018 van de provincie Noord Holland of de Visie Grutsk op ‘e Romte van de provincie Fryslân.

Fysieke aanpassingen

De bewoordingen “fysieke aanpassingen” zijn hier bedoeld om werkzaamheden in zijn algemeenheid te onderscheiden van fysieke aanpassingen die plaatsvinden in het kader van restauratie/instandhouding. U moet hierbij dus denken aan onder meer bouw- en of inrichtingswerkzaamheden die niet zijn bedoeld voor restauratie, maar ten behoeve van nieuwe activiteiten in het gebouw. Die overige fysieke aanpassingen zijn alleen subsidiabel wanneer deze noodzakelijk zijn om activiteiten te gaan uitvoeren die bijdragen aan de doelen van het Waddenfonds, dit geldt voor alle bouwwerken, elementen en structuren.

Voorbeeld: Wanneer u in een Rijksmonument of een willekeurig ander gebouw een expositie over het Waddengebied wilt inrichten dan zijn de fysieke aanpassingen die daarvoor nodig zijn, zoals bijvoorbeeld het toevoegen van een tochtportaal, in principe subsidiabel.

Wanneer de activiteiten niet in overwegende mate bijdragen aan de doelen van het Waddenfonds zijn deze niet subsidiabel. Fysieke aanpassingen aan een Rijksmonument of een willekeurig ander gebouw, die niet in overwegende mate bijdragen aan de doelen van het Waddenfonds zijn dus niet subsidiabel.

Een uitzondering hierop is gemaakt voor fysieke aanpassingen aan of in een cultuurhistorisch bouwwerk/element/structuur dat als gemeentelijk of provinciaal monument is aangewezen (of beschouwd kan worden). Dan kunnen de overige fysieke aanpassingen die niet rechtstreeks bijdragen aan de doelen toch deels gesubsidieerd worden, namelijk over de kosten die extra nodig zijn om de investering te realiseren ten opzichte van dezelfde investering in een niet gemeentelijk/provinciaal monumentaal bouwwerk/element/structuur.

Voorbeeld: De activiteit waarvoor subsidie wordt gevraagd vindt plaats in een gemeentelijk monument, maar de activiteit draagt op zichzelf niet direct bij aan de doelen, denk aan een bed & breakfast. Op zich draagt een bed & breakfast niet bij aan de doelen van het Waddenfonds. Maar als het in dit voorbeeld ervoor kan zorgen dat het gebouw en de cultuurhistorische waarde ervan behouden kunnen blijven, is gedeeltelijke subsidiering mogelijk.

De wijze van berekening van subsidie over de bijkomende kosten in zo’n geval kan er dan als volgt uitzien: In een niet-monumentaal pand zou de totale investering € 300.000,= kosten, maar omdat sprake is van een gemeentelijk monumentaal pand valt die investering hoger uit: € 375.000,=. Dan is in principe subsidie mogelijk over het verschil van € 75.000,=. Dat verschil in kosten omdat sprake is van een gemeentelijk monumentaal pand moet wel onderbouwd en aannemelijk zijn.

Het Waddenfonds heeft vanzelfsprekend ook in dit kader de voorkeur voor activiteiten die wel direct bijdragen aan de doelen.

Lid 1 onderdeel c

Dat reguliere investeringen, reguliere beheer- en onderhoudswerken niet subsidiabel zijn geldt al op grond van artikel 2.6 van de ASV. Dit is hier voor de duidelijkheid nog een keer opgenomen.

Lid 1 onderdeel d en e

In dit onderdeel worden kosten voor rendabele energiemaatregelen uitgesloten van subsidiering. Voor dergelijke energiemaatregelen zijn vaak voldoende andere subsidieregelingen beschikbaar bij andere overheden. Daarbij kunnen energiemaatregelen die rendabel zijn veelal worden terugverdiend. Dit laatste past ook in het in artikel 1.6 vervatte uitgangspunt dat geen subsidie wordt verstrekt als geen sprake is van een tekort op een onrendabele top.

Meer specifiek is voor de duidelijkheid benoemd dat als onderdeel van rendabele energiemaatregelen individuele warmtepompen en zonnepanelen niet subsidiabel zijn. Maar bijvoorbeeld ook vergisters (tenzij het innovatieve vergisters zijn die vallen onder de TRL-fases 5-8) vallen onder rendabele energiemaatregelen.

Collectieve warmtepompen of warmtenetten kunnen wel subsidiabel zijn, mits ze voldoen aan de criteria en vereisten van het thema duurzame energie.

Windmolens lager dan 15 meter kunnen wel subsidiabel zijn, mits op basis van andere technieken dan gangbaar en vallend binnen de TRL fases 5-8. Natuurlijk moeten ze verder ook voldoen aan de criteria en vereisten van het thema duurzame energie.

Windmolens lager dan 15 meter gebaseerd op gangbare, bewezen opwektechnologie vallen onder rendabele energiemaatregelen en zijn dan niet subsidiabel.

Windmolens hoger dan 15 meter zijn in het geheel niet subsidiabel.

Lid 3

Kosten voor evenementen, websites, filmmateriaal en andere informatievoorzieningen alsmede kosten voor marketing en haalbaarheidsstudies zijn beperkt subsidiabel. De subsidie ter zake van deze kosten tezamen mag maximaal 10% van de totale subsidie bedragen, waarbij een maximum geldt van € 50.000,=.

Het gaat hier met name om zogenoemde PR-kosten, of het organiseren van evenementen, zoals een (feestelijke) opening, onthulling of startmoment.

Voorbeeld: De subsidiabele kosten van een project bedragen € 1,2 miljoen, waarvan € 120.000,= is begroot voor evenementen, websites, etcetera. Het subsidiepercentage voor het hele project is 50%. Dit zou betekenen dat de subsidie voor de kosten voor evenementen, websites etcetera € 60.000,= zou bedragen. De subsidie voor deze kosten wordt op grond van dit artikel dan afgetopt op € 50.000,=.

Dit artikellid gaat niet over kosten voor bijvoorbeeld een symposium om ontwikkelde kennis uit het project te delen, of om het uitnodigen van scholen in het kader van kennisdeling

Lid 4

In deze openstelling geldt dat in een project de eigen arbeids- en loonkosten, vrijwilligersuren daaronder begrepen, boven 50% van de subsidiabele kosten, niet subsidiabel zijn. U moet er rekening mee houden dat arbeids- en loonkosten van projectpartners waarmee een samenwerkingsovereenkomst is gesloten, zoals bedoeld in de ASV (artikel 2.1, lid 7), ook gelden als eigen arbeids- en loonkosten.

Lid 5

Omdat we ons richten op investeringen, pilots en praktische uitvoering, zijn kosten voor wetenschappelijk onderzoek gemaximeerd op 10% van de subsidiabele kosten. Een uitzondering hierop vormen kosten voor praktijkgericht onderzoek en wetenschappelijke begeleiding daarvan.

Artikel 1.8 Vereisten

Uit de hoofddoelstellingen van het Waddenfonds en de kaders waarin het opereert vloeien diverse vereisten aan projecten voort, die onder meer zijn neergelegd in de ASV, maar ook naar voren komen uit het Uitvoeringsprogramma.

Hoofddoelen

In de gemeenschappelijke regeling, de ASV, maar ook in het Uitvoeringskader en het Uitvoeringsprogramma staan de vier (hoofd)doelen van het Waddenfonds genoemd.

Dit zijn:

• •

  het vergroten en versterken van de natuur- en landschapswaarden van het Waddengebied;

• •

  het verminderen of wegnemen van externe bedreigingen van de natuurlijke rijkdom van de Waddenzee;

• •

  een duurzame economische ontwikkeling in het Waddengebied, dan wel gericht zijn op een substantiële transitie naar een duurzame energiehuishouding in het Waddengebied en direct aangrenzende gebieden; en

• •

  het ontwikkelen van een duurzame kennishuishouding ten aanzien van het Waddengebied.

Programma’s en projecten moeten ten minste bijdragen aan het realiseren van één van deze hoofddoelen. De voorkeur gaat hierbij uit naar programma’s en projecten die synergetisch van karakter zijn: projecten die tegelijkertijd de ecologie, de duurzame economische en de sociaal-culturele ontwikkeling van het Waddengebied ten goede komen (preambule bestuursakkoord). Het fonds faciliteert offensieve strategieën om de hoofddoelen beter, meer integraal en sneller te realiseren.

Hieronder worden enkele van de vereisten toegelicht.

Bovenlokaal

Met bovenlokaal wordt bedoeld dat een project het lokale moet overstijgen. Dat betekent dat de resultaten of effecten van het project (in potentie) neerslaan in een groter gebied dan alleen de plaats waar het project wordt uitgevoerd. Zo dient bijvoorbeeld de aanvrager van subsidie voor een toeristisch-recreatief project aannemelijk te maken dat het ook toeristen en recreanten van buiten de regio aantrekt.

Voor innovatieve projecten moet dit aangetoond worden door het zicht op uitrol van het project aannemelijk te maken, bijvoorbeeld door de potentiële opschaling van het project in het waddengebied aannemelijk te maken door het aanleveren van intentieverklaringen van potentiële afnemers of een launching customer.

Eigenstandig karakter

Dat een project een eigenstandig karakter moet hebben betekent dat het eindresultaat van het subsidieproject op zichzelf moet staan en geen onlosmakelijk onderdeel mag zijn van een groter, meeromvattend project. Het is dus niet de bedoeling dat grotere projecten in fases worden opgeknipt die elk subsidie op grond van een thematische openstelling ontvangen.

Additioneel

Het project gaat in ambitie en doelen significant verder dan vastgelegd in vigerend beleid of wet- en regelgeving of voldoet hier significant sneller aan dan gesteld of vereist. Het Waddenfonds subsidieert alleen activiteiten die verder gaan dan vastgelegd in bestaand en vigerend beleid of die leiden tot een aantoonbare en substantiële versnelling van de realisatie. Dit dient u aan te tonen in uw projectplan.

Duurzaam project

Duurzame ontwikkeling is een kernbegrip voor het Waddenfonds en is daarom een algemene vereiste. Het Waddenfonds toetst ieder project op het duurzame karakter. Zo mag er geen inbreuk worden gemaakt op de ecologische, economische en sociale dimensie van de duurzame ontwikkeling van het Waddengebied. De voorkeur gaat uit naar projecten die meerdere dimensies van duurzaamheid versterken.

Wij verwachten van aanvragers dat ze in hun projectplan beschrijven en onderbouwen met welke maatregelen/activiteiten ze bijdragen aan de 3P’s van duurzame ontwikkeling, te weten People, Planet en Profit (sociaal-cultureel, ecologie en economie). Aanvragers kunnen voor de selectie van te treffen maatregelen en voor de onderbouwing en afweging daarvan gebruikmaken van de uitwerking naar doelen zoals de Verenigde Naties die hanteert: de 17 duurzame ontwikkelingsdoelen. Niet alle Global Goal doelen van de VN hebben direct betrekking op het Waddengebied. In bijlage 1 van het Uitvoeringsprogramma Waddenfonds 2021-2027 hebben wij een aantal Global Goals toegelicht die bijdragen aan duurzamere Wadden. Daarnaast is een methode toegelicht om een duurzame afweging te maken tussen People, Planet en Profit.

Hoofdstuk 2

In het Uitvoeringsprogramma Waddenfonds 2021-2027 vindt u welke resultaten het Waddenfonds belangrijk vindt en welke activiteiten het daarom wil subsidiëren de komende jaren. In dit hoofdstuk zijn de thema’s en themalijnen aangegeven waar het om gaat.

Een project kan ook onder meerdere thema’s/themalijnen vallen.

Per thema(lijn) is ook aangegeven welke specifieke activiteiten daaronder niet gesubsidieerd worden.

Thema “Natuur”

Het Waddenfonds continueert de inzet op herstel en ontwikkeling van waddenspecifieke natuurwaarden, waarbij het zich met name richt op projecten die:

• •

  de Waddenzee robuuster maken en meer ruimte geven voor het verloop van natuurlijke processen. Het Waddenfonds stelt zich ten doel maatregelen te stimuleren die zo veel mogelijk op systeemniveau bijdragen aan herstel van natuurlijke processen in de Waddenzee en op ecologische verbetering van de Eems-Dollard.

• •

  de natuur onder water versterken in de Waddenzee.

• •

  De flyway voor vogels en de swimway voor vissen versterken. Met ‘flyway” bedoelen we de trekroutes die trekvogels volgen gedurende hun levenscyclus en waarbij ze gedurende een deel van hun leven in het Waddengebied verblijven. Met ‘swimway’ bedoelen we hetzelfde maar dan voor trekvissen. Doel hiervan is dat we de populaties van trekvissen en trekvogels versterken en dat we via de projecten willen bereiken dat de dichtheden van indicatieve soorten gaan toenemen in het Waddengebied. Wat indicatieve soorten zijn kunt u vinden in de beleidsregel monitoring en evaluatie van het Waddenfonds.

• •

  De biodiversiteit in het kustgebied en op de Waddeneilanden vergroten

Het accent ligt op projecten met een financiële omvang die te gering is om voor een bijdrage vanuit het Investeringskader Waddengebied in aanmerking te komen. Verder heeft het Waddenfonds voor de eerste drie thema’s al veel projecten gesubsidieerd. Daarom is in het Uitvoeringsprogramma 2021-2027 bij die thema’s opgenomen dat nieuwe projecten aantoonbaar moeten voortborduren op de (tussentijdse) resultaten van de eerder door het Waddenfonds gesubsidieerde projecten. Welke dat zijn kunt u vinden op de website van het Waddenfonds.

Thema Werelderfgoed.

In dit thema staat het behouden en versterken van de kernwaarden van het Waddengebied centraal. De voor het Waddengebied typische landschappen en het cultuurhistorisch erfgoed in en om dorpen en steden, op de eilanden en in de zee is een belangrijk onderdeel van deze kernwaarde.

Daarom continueert het Waddenfonds de inzet op het behouden en versterken van deze kernwaarde van het Waddengebied en de voor het Waddengebied zo belangrijke cultuurhistorische- en landschappelijke elementen en stelt beide themalijnen zoals die in het uitvoeringsprogramma staan benoemd in deze regeling open.

Wij hebben de keuze gemaakt om voor het behoud van het cultuurhistorisch erfgoed alleen de restauratie of instandhouding van cultuurhistorische bouwwerken te steunen die door gemeente of provincie als monumentaal zijn aangewezen of als zodanig kunnen worden beschouwd. Aangezien het behoud van Rijksmonumenten wordt geborgd door andere (overheids-)middelen zijn de restauratiekosten in deze regeling uitgesloten. Naast het versterken van het cultuurhistorisch erfgoed willen wij ook graag dat bestaande een toekomstbestendige functie krijgen en zoveel mogelijk worden opengesteld voor publiek.

Wij zijn niet op zoek naar projectvoorstellen die zich voornamelijk richten op het vertellen/informeren over de kernwaarden van het Waddengebied en/of Werelderfgoedstatus. Daarom hebben wij in deze regeling voor deze activiteiten nadere voorwaarden opgenomen.

Thema Water, Bodem, licht en geluid

Het doel van dit thema is verminderen en wegnemen externe bedreigingen van de natuurlijke rijkdom van de Waddenzee. Hiervoor subsidieert het Waddenfonds pilots, projecten of activiteiten die bijdragen aan het voorkomen en/of verminderen van bodemverstoring, van negatieve effecten zandsuppleties, van verontreinigingen, verstoring door licht en geluid, en het slim omgaan met zoet water.

Onder artikel 2.2 onder b is ten aanzien van enkele themalijnen nog aangegeven welke activiteiten niet of in mindere mate subsidiabel zijn.

Themalijn Verontreiniging door cumulatie

Een project kan niet alleen bestaan uit bewustwordingsacties of maatregelen. Dergelijke maatregelen kunnen alleen subsidie ontvangen als zij onderdeel uitmaken van een pilot of een fysieke investering.

Themalijn Verminderen en/of voorkomen negatieve effecten baggeren en zandsuppleties en andere vormen van bodemverstoring

De projecten en pilots dienen aanvullend te zijn op reeds lopende projecten, zoals de projecten binnen het programma Vitale kust Eems-Dollard of andere reeds door het Waddenfonds gesubsidieerde projecten. Deze zijn terug te vinden op de website van het Waddenfonds.

Themalijn Zoet water

Activiteiten voor het vasthouden van zoet water in de landbouw vallen onder het thema “duurzame agrarische sector” en moeten dan ook bijdragen aan de doelen van die themalijn.

Thema Duurzame energiehuishouding

Voor verduurzaming van de energiehuishouding baseert het Waddenfonds zich op de ‘trias energetica’: het tegengaan van verspilling van energie (energiebesparing), het zo efficiënt en schoon mogelijk gebruiken van fossiele brandstoffen en het winnen van energie uit duurzame bronnen. Het Waddenfonds richt zich daarbij primair op ondersteuning van investeringen die bijdragen aan de (toekomstige) verduurzaming van de energievoorziening in het Waddengebied. Daarbij streeft het Waddenfonds als einddoel naar een zero-emissie energievoorziening (van CO2, NOx en SO2 e.d.) en wil ze projecten die dat mogelijk maken ondersteunen. Het Waddenfonds richt zich voornamelijk op innovatieve (pilot)projecten in de TRL fases 5-8 omdat er al veel andere subsidiemogelijkheden zijn op het gebied van duurzame energie en het Waddenfonds daarop additioneel wil zijn. Projecten waar het Waddenfonds zich op wil richten zijn projecten:

• •

  Gericht op het ontwikkelen en/of opschalen van technieken voor de productie van groene waterstof. Groene waterstof kan als energiedrager worden ingezet voor de opslag van elektriciteit, of via een brandstofcel worden omgezet in elektriciteit of rechtstreeks als gas benut worden ten behoeve van brandstof voor voertuigen en/of koken en/of verwarming.

• •

  Van lokale energiecoöperaties waarbij vraag en aanbod van energie (groen gas, elektriciteit en warmte) zo optimaal mogelijk op elkaar worden afgestemd

• •

  Gericht op het ontwikkelen en opschalen van technieken voor de productie van elektriciteit uit zeewater. Het Waddenfonds richt zich hierbij primair op opschaling van door eerder gesubsidieerde projecten bewezen technieken. Projecten gericht op een dergelijke opschaling moeten aantoonbaar voldoen aan het afwegingskader duurzame energieopwekking uit zeewater van het Uitvoeringsprogramma Gebiedsagenda Wadden (in ontwikkeling). Het Waddenfonds sluit nieuwe technieken niet op voorhand uit. Die moeten wel hun meerwaarde ten opzichte van de bewezen technieken aantonen en onderbouwen dat ze elektriciteit uit zeewater kunnen produceren tegen marktconforme kostprijzen.

• •

  Gericht op het verduurzamen van de energievoorziening van bestaande woningbouw in karakteristieke centra van plaatsen

• •

  Gericht op duurzame energiemaatregelen in de economische sectoren van het Waddengebied.

Onderdeel van elk project moet zijn dat de te nemen maatregelen die leiden tot bouwactiviteiten, die zodanig uitgevoerd moeten worden dat ze bijdragen aan behoud en/of versterking van de kernwaarden van het Waddengebied. Dat betekent onder meer dat het ontwerp van de nieuwbouw moet aansluiten op de cultuurhistorische en/of landschappelijke kwaliteiten van het gebied waar het project gerealiseerd wordt en bij voorkeur moet bijdragen aan versterking van die kwaliteiten.

Thema duurzame recreatie en toerisme

In dit thema staat centraal dat recreanten en toeristen op een duurzame wijze de kernkwaliteiten van het waddengebied kunnen beleven. Projecten moeten passen binnen de draagkracht van de leefomgeving en waar mogelijk de kernkwaliteiten versterken. Bij het opstellen van uw aanvraag dient u rekening te houden met de strategieën die in de Agenda voor het Waddengebied 2050 zijn opgenomen voor de Waddenkust, de Waddeneilanden, de Waddenzee en het Waddengebied.

De themalijn uit het Uitvoeringsprogramma “Gastvrijheid/ambassadeurs” staat in deze regeling niet open.

Thema Duurzame Waddenhavens

Het Waddenfonds blijft inzetten op de duurzame economisch ontwikkeling in de Waddenhavens in combinatie met het verminderen van de ecologische belasting van de economische activiteiten in deze Havens. Hierbij ligt de focus op:

• •

  pilots en projecten die erop gericht zijn dat havens de natuur minder belasten door innovatieve maatregelen;

• •

  projecten en pilots die hergebruik van afvalstoffen stimuleren en grondstoffengebruik beperken;

• •

  projecten gericht op de transitie naar een meer circulaire economie en een duurzame energievoorziening in de havens. Waarbij deze transitie moet bijdragen aan of gecombineerd kunnen worden met het reduceren van emissies vanuit havengebonden activiteiten.

Voor projecten met voldoende financiële omvang zal eerst gekeken worden of er mogelijkheden zijn binnen het Investeringskader Waddengebied.

Thema Duurzame landbouw

Het Waddenfonds ziet het belang van een gezonde agrarische sector en de bijdrage die dit levert aan de duurzame economische ontwikkeling in het Waddengebied en zet in op een duurzame landbouw in het Waddengebied die past bij de ecologische draagkracht van dit gebied. Ook wil het Waddenfonds perspectief bieden hoe om te gaan met verzilting. Een onderdeel hiervan kan het slim omgaan met zoet water zijn.

Het Waddenfonds ondersteunt met het thema Duurzame Landbouw pilots en projecten die zich richten op vermindering van emissies van de landbouw. De focus is daarbij gericht op innovatie en het bieden van nieuw perspectief voor verzilting en verdroging in het kort:

het bevorderen van een duurzame landbouw die:

• •

  voorbereid is op toenemende verzilting, droogte en extremere regenval;

• •

  past bij de ecologische draagkracht op de eilanden;

• •

  het effect vermindert van uitstoot uit de landbouw op kwetsbare natuurgebieden op de eilanden en in het kustgebied;

• •

  bijdraagt aan waddenspecifieke biodiversiteit (via thema Natuur);

• •

  inzet op kringlooplandbouw waarbij bij voorkeur waddenspecifiek reststromen (slib, algen en wieren, etc.) worden benut.

Thema Duurzame Visserij

Het Waddenfonds wil toe naar een duurzame visserij die past bij de ecologische draagkracht van de Waddenzee. Pilots en projecten die zich richten op vermindering van de visserijdruk op het natuurlijk systeem van de Waddenzee en/of bijdragen aan een economisch duurzame visserij komen in aanmerking voor subsidie. De nadruk ligt op innovatie, het versterken van een flexibelere visserij en versterking van ketens. Deze opgave is vertaald in een viertal themalijnen:

• •

  Flexibele wadvisserij

• •

  Verduurzaming wadvisserij

• •

  Circulaire visserij

• •

  Aquacultures aan wal

Belangrijk is dat de pilots en projecten aansluiten bij de diverse convenanten (Viswad, Vibeg, Mosselconvenant) die de visserijsector heeft afgesloten. Zie ook artikel 2.2 onder e van deze regeling.

Projecten waarbij slib onttrokken wordt aan de Waddenzee

Projecten waar het onttrekken van slib aan de Waddenzee onderdeel van uitmaakt kunnen onder meerdere thema’s worden uitgevoerd.

Deze projecten zullen specifiek moeten voldoen aan/niet in strijd zijn met het gestelde in de Agenda voor het Waddengebied 2050 over het onderwerp onttrekken van slib uit de Waddenzee. Deze agenda is mede richtinggevend voor het type projecten dat het Waddenfonds wil stimuleren.

Daarin staat onder meer het volgende “baggerspecie uit de Waddenzee en de Waddenzeehavens moet in beginsel verspreid worden in de Waddenzee, waarbij de specie dient te voldoen aan het Besluit bodemkwaliteit. Voor het Eems-Dollardestuarium geldt vooralsnog een uitzondering, waarbij slib uit het systeem wordt gehaald als maatregel om de vertroebeling tegen te gaan. Voor andere gebieden langs de kust en eilanden kan onderzocht worden of bepaalde slibonttrekking mogelijk is als bijdrage aan natuurherstel, mits dit niet ten koste gaat van het met zeespiegelstijging meegroeiend vermogen van de Waddenzee”.