Beleidsregel van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Rijswijk houdende regels omtrent het ligplaatsen

1. Inleiding

Rijswijk kent geen ligplaatsenbeleid voor vaartuigen, in tegenstelling tot de ons omringende gemeenten. Daar gaat een aantrekkende werking vanuit. In (doorgaande) vaarten en sloten liggen her en der vaartuigen afgemeerd. Een en ander leidt tot ongewenste situaties, zoals verwaarloosde en hinderlijk afgemeerde boten. Onze basis op het gebied van ligplaatsen is niet op orde.

De Algemene plaatselijke verordening Rijswijk 2019 (hierna: APV) bevat een basis voor het college om regels te stellen met betrekking tot ligplaatsen. Het college kan locaties aanwijzen waar het innemen van een ligplaats verboden is. Tevens kunnen nadere regels worden bepaald voor het innemen van ligplaats.

De ontwikkeling van de nieuwbouwwijk RijswijkBuiten, gelegen in het ‘waterrijke’ gebied Sion - ’t Haantje, zorgt voor een toegenomen behoefte aan regulering. Zo ook de medio 2017 gemaakte bestuurlijke afspraken met het Hoogheemraadschap van Delfland over de recente openstelling van bepaalde vaarwegen voor gemotoriseerde vaartuigen.

Bovenstaande resulteerde in dit voorstel. Beoogd wordt de knelpunten die over een langere periode zijn ontstaan, fasegewijs op te lossen.

De eerste fase is er op gericht om belangrijke knelpunten al deze zomer weg te nemen. E.e.a. met de inzet van de bestaande collegebevoegdheden en met een zo licht mogelijke lastendruk. Het betreft vooral problemen waarover inwoners klagen en waar het team Handhaving en het Hoogheemraadschap van Delfland (hierna te noemen: Delfland) op aandringen.

In de daarop volgende fase monitoren we de effecten en ontwikkelingen. Afhankelijk daarvan kan het nodig zijn om in een volgende fase aanvullende middelen in te zetten, waaronder een registratieplicht en doelgroepenbeleid

2. Inventarisatie huidige situatie

Hieronder wordt ingegaan op het bestaande beleid en de regels die van toepassing zijn. Tevens wordt de buitenruimte rondom het vaarwater geduid.

2.1 Beleid en regelgeving

Rijswijk kent geen beleidskader voor het innemen van een ligplaats met een vaartuig. De APV bevat wel enkele artikelen over ligplaatsen. Op grond van artikel 5.25 van de APV kunnen B&W locaties aanwijzen waar het innemen van een ligplaats met een vaartuig verboden is. Dergelijke aanwijzingsbesluiten zijn er thans niet, met uitzondering van onderstaande:

“Het openbaar water, gelegen aan de kop van de gemeentelijke haven aan de Koopmansstraat en evenwijdig aan deze straat, uitsluitend voor zover dit betreft het innemen van een ligplaats met andere vaartuigen dan een woonschip” is aangewezen als de plek waar een ligplaatsverbod voor pleziervaartuigen geldt.

Dit betekent dat het, buiten de kop van de haven, nu in Rijswijk overal is toegestaan om een ligplaats in te nemen met een vaartuig, tenzij andere regelgeving zich daar tegen verzet.

Tevens kunnen B&W op basis van artikel 5.25 van de APV aan het innemen, hebben of beschikbaar stellen van een ligplaats nadere regels stellen.

Al in de planvorming van de nieuwbouwwijk RijswijkBuiten- een waterrijk gebied - is voorzien in aanlegvoorzieningen voor bewoners met percelen grenzend aan vaarwater.

Volledigheidshalve wordt hier vermeld dat in bepaalde gevallen de zogenaamde Wrakkenwet kan worden ingeroepen, zowel door de gemeente als door Delfland. Bijvoorbeeld als een vaartuig gezonken is in openbaar water. Deze wet geeft Delfland en gemeenten de bevoegdheid om een wrak op kosten van de rechthebbende op te ruimen.

Delfland is onder meer verantwoordelijk voor het waterbeheer van de vaarwegen. Het ziet als nautisch beheerder tevens toe op de regels uit landelijke wetgeving (zoals de Scheepvaartverkeerswet) en lokale wetgeving met de intentie om vlot en veilig verloop van het scheepvaartverkeer te regelen.

2.2 Huidige fysieke situatie

De fysieke omgeving rondom het voor recreatievaartuigen in Rijswijk bevaarbaar water laat zich als volgt typeren.

Rijswijk heeft een beperkt vaarwegennetwerk dat bestaat uit boezemwatergangen met een essentiële functie voor waterbeheer. Rijswijks water is onderdeel van een vaarverbinding tussen Delft, het Westland en Den Haag. Het vaarwater wordt beperkt door de geringe bodemdiepte en breedte van vaargeulen, en doorvaarthoogte en/of –breedte van bruggen en de aanwezigheid van duikers. Een deel van de vaarwegen heeft zachte oevers, al dan niet met natuurlijke begroeiing (bij voorbeeld riet). De infrastructuur rondom de vaarwegen is beperkt toegankelijk vanwege smalle wegen, bruggetjes en zachte kades. Overigens wordt opgemerkt dat de Delfsche Vliet provinciaal vaarwater is. De gemeente heeft hier geen zeggenschap.

Rijswijk heeft geen jachthaven (zie hieronder ‘Recente en toekomstige ontwikkelingen’) en geen gemeentelijke aanlegvoorzieningen. Er is geen boothelling aanwezig. Brasserie De Buytenplaets, aan de Sionsweg, beschikt over een zwenkarm om boten (van beperkte omvang) in en uit het water te laten.

Her en der liggen vaartuigen afgemeerd. Gelet op de uiterlijke staat lijkt een deel daarvan voor langere tijd te zijn achtergelaten zonder dat er naar is omgekeken. Op diverse locaties zijn door eigenaren of gebruikers van vaartuigen eigen aanlegvoorzieningen gebruikt of getroffen c.q. gebouwd, deels op gemeentelijke grond. In voorkomende gevallen worden die geclaimd. Ook worden oneigenlijke middelen gebruikt om aan te meren, zoals brugrelingen, bomen en verkeerspalen.

De recreatiemogelijkheden voor gebruikers van vaartuigen direct naast het water / aan de wal zijn beperkt. De brasserie aan de Sionsweg heeft aanlegmogelijkheden. De wijk Sion heeft relatief veel woningen die gelegen zijn aan water, veelal met een aanlegvoorziening vanuit de bouw.

3. Knelpunten

De huidige situatie beschouwend, wordt het volgende opgemerkt. Er geldt in Rijswijk geen gemeentelijk verbod om ligplaats in te nemen met een vaartuig. In buurgemeenten is wel sprake van regulering. Dit gecombineerd met het ontbreken van gemeentelijke aanlegvoorzieningen, leidt er toe dat er overal in de watergangen vaartuigen liggen afgemeerd. Een aanzienlijk deel van de afgemeerde vaartuigen verkeert in minder goed onderhouden c.q. verwaarloosde staat. Een deel van de vaartuigen ligt het hele jaar in het water.

In de winterperiode 2019/’20 is geconstateerd dat er 62 bootjes waren afgemeerd. (Voor een indicatief beeld hiervan zie bijlage 3). Op basis van de wijze van afmeren en staat van onderhoud zijn deze onderverdeeld in onderstaande categorieën:

• 1)

  Goede / redelijke optische staat & correct afgemeerd: 27

• 2)

  Niet goed afgemeerd (bijv. open boot zonder dekzeil) / afbreuk uiterlijk aanzien: 30

• 3)

  Mogelijk risico (zinken) / wrak: 5

De wijzen waarop ligplaats wordt ingenomen zoals omschreven onder 2.2 leidt tot schade of kans op schade (aan riet, oevers en kabels en/of leidingen) en tot potentieel gevaarlijke situaties.

Gevaarlijke situaties ontstaan bij voorbeeld door bevestiging van touwen aan palen met verkeersborden. Of door het gebruik van ongeschikte materialen en/of constructies. Stelt u zich een wankele stijger van inferieur hout op openbaar terrein voor. Zo ook door het afmeren op locaties die vrij moeten blijven in verband met de doorvaart en/of waterbeheer zoals bruggen, bochten, duikers, enzovoort.

Er liggen vaartuigen afgemeerd in een zodanige staat dat de kans op (gedeeltelijk) zinken aanwezig is. Dit kan leiden tot gevaarlijke situaties, belemmering van de doorvaart en tot milieuschade. Ook Delfland waarschuwt voor de risico’s voor de doorvaart en de veiligheid vanwege losgeraakte en (half) gezonken boten. In die staat kunnen vaartuigen - onzichtbaar - afdrijven naar bijvoorbeeld het midden van de vaargeul.

Door een combinatie van bovenstaande kan het uiterlijk aanzien van de omgeving in het geding zijn.

Met regelmaat wordt door inwoners bij de gemeente en/of Delfland geklaagd over afgemeerde vaartuigen en het gebruik daarvan. Het betreft onder meer:

• •

  gevoelens van onveiligheid en overlast (vanwege nachtverblijf);

• •

  overlast van recreatie op/of naast de boot, harde muziek, het gebruik van generatoren enzovoort;

• •

  het in gebruik nemen van grond naast de boot, inclusief de aantrekkende werking op bezoekers van de gebruiker van de boot en

• •

  aantasting van het uiterlijk aanzien van de omgeving.

Eigenaren/gebruikers van afgemeerde c.q. achtergelaten vaartuigen zijn ‘anoniem’, omdat elke vorm van registratie ontbreekt. Zij zijn moeilijk c.q. vrijwel niet te traceren, tenzij ze bij het vaartuig worden aangetroffen. Eventuele aanwijzingen met betrekking tot het innemen van ligplaats kunnen hierdoor niet adequaat worden gegeven. Het opheffen van ongewenste en/of gevaarlijke ligplaatssituaties kan in voorkomende gevallen leiden tot toepassing van bestuursdwang. Als de bezitter van het vaartuig niet getraceerd wordt, draait de gemeente op voor de verwijderings-, tijdelijke opslag- en vernietigingskosten van het vaartuig. Het uit het water halen van vaartuigen is niet eenvoudig in verband met de infrastructuur van en rondom de vaarwegen zoals smalle wegen, bruggetjes, zachte kades. Daarnaast is het kostbaar.

4. Recente en toekomstige ontwikkelingen

De volgende omstandigheden zijn in dit kader tevens relevant te noemen.

• •

  De Strijp- en Reijnerwetering zijn sinds 2017 door Delfland - met beperkingen - opengesteld voor doorvaart met gemotoriseerde vaartuigen. De doorvaartbreedte is betrekkelijk smal. Aan de Haagsche kant geldt een ligplaatsverbod.

• •

  Er zijn medio 2017 bestuurlijke afspraken gemaakt met Delfland en buurgemeenten over regulering van ligplaatsen ter verzekering van de doorvaart. De toename van vaartuigenbezit en-gebruik leidt tot een groeiend aantal vaarbewegingen. Delfland benadrukt het belang om een ongehinderde doorvaart mogelijk te maken, dan wel te behouden en regels te stellen met betrekking tot het innemen van ligplaats.

• •

  Er wordt thans een inventarisatie opgemaakt van de staat van de beschoeiingen en oevers in een deel van het gebied De Strijp.

5. Onze ambities

Rijswijkse ambities dit onderwerp betreffend zijn onder meer verwoord in het Coalitieakkoord, in de Wateragenda en in het concept Masterplan Havenkwartier. Hieronder staan relevante punten daaruit opgesomd.

In het Coalitieakkoord is o.a. opgenomen:

• •

  … bij ‘groen’ hoort ook aandacht voor ‘blauw’;

• •

  … kwaliteitsslag in de openbare ruimte;

• •

  … beschermen van de fysieke leefomgeving;

• •

  … deregulering en vermindering van de bureaucratie.

In de Wateragenda (samenwerkingsafspraken tussen Rijswijk en Delfland over het waterbeheer) is o.a. opgenomen:

• •

  … vaarwegbeheer te verbeteren;

• •

  … recreatie zorgt voor een positieve stimulering;

• •

  … Harbour Village waar kantoorgebouwen en in de toekomst horeca en een plezierhaven elkaar versterken. Om de vaarrecreatie in goede banen te leiden, wil de gemeente beleid opstellen voor ligplaatsen.

Al geruime tijd wordt er gesproken over de mogelijkheid van een jachthaven

6. Ligplaatsenbeleid in ontwikkeling: fasering, verboden locaties en nadere regels

Beoogd wordt knelpunten die over een langere periode zijn ontstaan, fasegewijs op te lossen. Dat hangt samen met het feit dat een deel van de problemen eenvoudiger geadresseerd kan worden, terwijl een ander deel (met name registratie) een intensiever traject vergt. Registratie ook in deze fase organiseren betekent dat we de met onderliggend voorstel te bereiken resultaten op korte termijn niet realiseren

Fase I

Verboden locaties

In de eerste fase worden met inzet van de huidige B&W-bevoegdheden locaties aangewezen waar het innemen van een ligplaats niet is toegestaan. Het betreft locaties die ongeschikt zijn in verband met de openbare orde (overlast), veiligheid (o.a. een beperkte doorvaart, kans op schade), het aanzien van de gemeente, enzovoort. Hiertegenover staat dat het toestaan van het aanleggen van vaartuigen kan bijdragen aan een verbeterd woonklimaat voor bewoners van woningen met ‘open water’ in de nabijheid van de woning.

Daarnaast worden nadere regels gesteld aan het innemen van een ligplaats.

Deze aanpak beoogt al langer bestaande ongewenste situaties af te bouwen én het voorkomen van nieuwe ongewenste situaties.

In de nieuwbouwwijk RijswijkBuiten, en in het bijzonder het gebied tussen de Sionsweg/A4/Pr. Beatrixlaan, grenst een groot aantal percelen aan openbaar water. Vanuit de bouw zijn er bij veel woningen op private grond voorzieningen aangebracht voor het aanleggen van boten. Dit biedt een verzorgd beeld. Om dit beeld voor de wijk vast te houden, wordt voorgesteld te bepalen, dat het verboden is een ligplaats in te nemen anders dan op plaatsen grenzend aan private grond en alleen door of met toestemming van de betreffende bewoner. Langs de oever van de Sionsweg liggen momenteel vaartuigen afgemeerd. Ter plaatse zijn - aangenomen wordt - door bewoners enkele aanlegvoorzieningen aangebracht, terwijl het water niet grenst aan privé terrein. Vooralsnog blijft het mogelijk ligplaats in te nemen langs de oever van de Sionsweg 8 t/m 34E. In de vervolgfase van het ligplaatsenbeleid is te bezien of ordening nodig is (juridische maatregelen en/of eventuele fysieke voorzieningen).

• •

  Tevens heeft deze wijk op verschillende plekken natuurvriendelijke oevers. Dit type oever is ongeschikt om aan af te meren. Natuurvriendelijke oevers zijn oevers waarbij naast de waterkerende functie nadrukkelijk rekening gehouden wordt met natuur en landschap. Een belangrijk kenmerk is de natuurlijke overgang van nat naar droog. Meestal hebben natuurvriendelijke oevers geleidelijk aflopende taluds met een duidelijke begroeiing. Aanlegvoorzieningen ontbreken dan ook. (Zie tevens de ‘nadere regels’, hieronder.)

• Het her en der ligplaats innemen in de nieuwe wijk kan zorgen voor het ontstaan van knelpunten zoals vermeld onder punt 3, die juist de aanleiding vormen voor dit voorstel. Tevens ontraadt Delfland in verband met het toegenomen aantal vaarbewegingen ‘openbare ligplaatsvoorzieningen’ in de nieuwbouwwijk toe te staan, in ieder geval in deze fase.

• •

  Vanuit een oogpunt van handhaving is het aanwijzen van plaatsen waar geen ligplaats mag worden ingenomen veruit het eenvoudigst. Dat is mede reden voor te stellen om de oever langs de Sionsweg ter hoogte van het perceel nummer 1 tot nummer 76 (voor zover niet grenzend aan private grond) aan te wijzen als verbodslocatie, om de overlast die al geruime periode wordt ondervonden weg te nemen.

• •

  Tevens wordt voorgesteld de Kerstanjewetering (de vaarweg langs het Haantje) over een strook van circa 100 meter vanaf De Schie aan te wijzen, op advies van Delfland. De veiligheid is in het geding vanwege de zuigende werking van De Schie daar. E.e.a. mede vanwege het ontbreken van adequate ligplaatsvoorzieningen. Deze aanwijzing is ook de wens van de havendienst Delft en de Provincie. Door dit besluit verdwijnen er plus minus 8 niet geformaliseerde ligplaatsen.

Opsommend wordt voorgesteld voor de volgende locaties een ligplaatsverbod in te stellen:

• 1.

  De oever langs de Sionsweg (Noordhoornsche Watering) ter hoogte van nummer 1 tot nummer 76, voor zover niet grenzend aan private grond;

• 2.

  De wijk Sion, met uitzondering van:

  • a)

    oevers in watergangen grenzend aan privé grond en

  • b)

    de oever langs de Sionsweg ter hoogte van de nummers 8 t/m 34e;

• 3.

  De oever langs het Haantje vanaf de aansluiting met De Schie (de Kerstanjewetering) tot aan het perceel Haantje 10A.

Nadere regels voor het innemen van een ligplaats

Het college kan op basis van artikel 5.25 van de APV in het belang van de openbare orde, volksgezondheid, veiligheid, milieuhygiëne en het uiterlijk aanzien van de gemeente nadere regels instellen. Voorgesteld wordt de in bijlage 1 opgenomen regels vast te stellen.

Een regel is bijvoorbeeld dat nachtverblijf op een vaartuig niet toegestaan is. Gecombineerd met een bepaling dat het verboden is de motor en/of een generator te gebruiken, anders dan voor verplaatsing van het vaartuig, moet er voor zorgen dat niet langer op vaartuigen wordt geslapen en daarmee samenhangende overlast wegnemen.

In de directe nabijheid van bruggen in doorgaande vaarwegen is een onbeperkte vaarbreedte vereist, ten einde ‘wachtruimte’ te laten voor elkaar tegemoetkomende vaartuigen. Het innemen van ligplaatsen binnen een afstand van 10 meter moet in verband hiermee worden verboden.

In niet doorgaande vaarwegen is dit niet vereist, aangezien de infrastructuur al beperkingen oplegt aan de grootte van de vaartuigen en de snelheid waarmee kan worden gevaren. (Bij de aanleg van de nieuwbouwwijk RijswijkBuiten is deze maatregel niet noodzakelijk geacht en zijn er aan private grond aanlegvoorzieningen toegestaan in de directe nabijheid van bruggetjes.)

Een bepaling over (oneigenlijke) ligplaatsvoorzieningen is opgenomen, zonder dat hierop in de eerste fase in alle gevallen direct strikte naleving kan worden verwacht. Los van bovenbedoelde nadere regels geeft de APV onze handhavers bevoegdheid om specifieke aanwijzingen te geven met betrekking tot ligplaatsen in concrete gevallen. De verwachting is dat met de combinatie van aangewezen locaties én nadere regels een deel van de knelpunten op korte termijn wordt opgelost.

Opschoonactie

In het verlengde van het ligplaatsenbeleid, bestaat het voornemen om Q3 een opschoonactie te houden waarbij vaartuigen op basis van het bepaalde in de Wrakkenwet worden verwijderd. Dit betreft uitvoering van een reguliere taak.

De opschoonactie gaat om ca.5 bootwrakken die geheel of gedeeltelijk gezonken zijn, of in een slechte staat van onderhoud verkeren, waardoor ze niet meer als vaartuig kunnen worden gebruikt. Delfland heeft onlangs ook een of meerdere vaartuigen verwijderd.

De actie wordt volgens een protocol gevoerd en gecoördineerd door het team Handhaving, met vooraankondiging (aanplakken flyer), termijnstelling voor verwijdering, tijdelijke opslag, enz. De ervaring leert dat de eigenaar van het verwijderde vaartuig zelden te achterhalen is. De kosten van de verwijderingsprocedure zijn veelal rekening gemeente.

Tussenliggende fase

In de tussenliggende fase monitoren we de effecten van de nieuwe regels en de ontwikkelingen in de buitenruimte. Mogelijk zijn er nieuwe ontwikkelingen met betrekking tot de voorgenomen jachthaven en/of rondom de inventarisatie van beschoeiingen en oevers.

Fase II

Afhankelijk van hoe de situatie zich ontwikkelt, kan het nodig zijn aanvullende middelen in te zetten. Bij voorbeeld het invoeren van een registratieplicht voor het innemen van ligplaats. Zonder dat kunnen eigenaren van vaartuigen vrijwel niet worden aangesproken en is handhaving moeizaam. Delfland is voorstander van een registratieplicht.

De invoering van differentiatie van ligplaatsen (bijvoorbeeld een zogenaamde ‘passantenplaats’) is wellicht te overwegen. Zo ook het treffen van gemeentelijke aanlegvoorzieningen, waaronder steigers en aanlegogen

7. Participatie in- en extern en Informatiebronnen

Het concept voorstel is voorgelegd aan bewoners van RijswijkBuiten via de Bewonerscommissie. Er is voor deze groep gekozen omdat het voorliggende voorstel vooral dit gebied betreft. In bijlage 2 is een weergave van de reacties van bewoners opgenomen. Op elk van de reacties is ambtelijk gereageerd.

Bepaalde input van participanten heeft geleid tot aanpassing van het concept voorstel. Zo geldt de - nog vast te stellen - regel over het afmeren in de directe nabijheid van bruggen nu enkel voor ‘doorgaande vaarten’.

Een reactie over ligplaatsmogelijkheden aan de Middendorpweg, wordt onderdeel van de ‘Ontwikkelagenda’, zie onder punt 8.

Extern is er overleg geweest met Delfland, de Havenmeester van de gemeente Delft en Handhavers van de gemeente Den Haag. Intern zijn de teams van Handhaving, Juridische Zaken, Ruimtelijke Ordening en RijswijkBuiten betrokken.

Ook is nagegaan hoe andere gemeenten dit onderwerp reguleren (waaronder het Westland, Katwijk en Den Haag).

8. Ontwikkelagenda

Deze agenda is bedoeld als hulpmiddel om te komen tot een effectief en integraal beleid. Op deze agenda krijgen (deel)onderwerpen een plek die volgen uit de eerste fase. Het betreft onder meer het monitoren van de effecten van het voorgestelde aanwijzingsbesluit (verboden locaties) en de nadere regels.

Ook informatie die in de voorbereiding van dit voorstel is verkregen, maar die daarin geen plek heeft gekregen, hoort hier thuis. Een voorbeeld hiervan is informatie van een bewoner aan de Middendorpweg dat hen bij aankoop van hun kavel in het vooruitzicht is gesteld, dat zij een ligplaats konden innemen. De oever ter plaatse is echter een natuurvriendelijke en in die hoedanigheid ongeschikt voor het innemen van ligplaats.

Naast effectiviteit, wordt beoogd de integraliteit van het ligplaatsenbeleid te bevorderen. Daarbij hoort het volgen en afstemmen met ontwikkelingen rond de jachthaven en de inventarisatie van beschoeiingen.

Puntsgewijs en indicatief bedoeld betreft het:

• •

  Monitoren effecten van de verbodslocaties en nadere regels;

• •

  Onderzoek registratieplicht;

• •

  Onderzoek openbare ligplaatsen (mogelijkheden en behoefte);

• •

  Onderzoek passanten ligplaatsen;

• •

  Onderzoek nadere afspraken / samenwerking gemeente Delft en/of Delfland m.b.t. handhavingstaken;

• •

  Onderzoek ligplaatsen Middendorpweg

9. Financiën

De kosten van het uit het water halen van wrakken, inclusief opslag en eventuele vernietiging, variëren gemiddeld tussen de € 1.000,= en € 3.000,= per boot. Het gaat om een totaal van ongeveer 5 boten. De totale kosten worden geschat op € 10.000,= .

10. Communicatie

Via de geëigende kanalen zal het vastgestelde aanwijzingsbesluit worden gepubliceerd.

Daarnaast willen we de eigenaren van de vaartuigen die nu ligplaats innemen op een plek waar dit straks niet meer is toegestaan, met een op de boot aan te plakken flyer hierover informeren. Door middel van bebording zullen de stroken worden aangeduid waar het straks verboden is een ligplaats in te nemen.