Besluit van het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Rotterdam houdende regels omtrent de effectuering van deugdelijk financieel beleid en beheer en een deugdelijke treasuryfunctie (Treasurystatuut Rotterdam 2021)

Ondertekening

Dit gemeenteblad is uitgegeven op 4 december 2020 en ligt op dins-, woens- en donderdagen van 9.00 tot 13.00 uur ter inzage bij het Bestuurlijk Informatiecentrum Rotterdam (BIR), locatie Wachtruimte Timmerhuis, Halvemaanpassage 1 (trap op, melden bij Informatiebalie)

(Zie ook: www.bis.rotterdam.nl – Regelgeving of Gemeentebladen chronologisch)

Artikelsgewijze toelichting

Artikel 2Bevoegdheden en verantwoordelijkheden treasuryfunctie

De treasuryfunctie heeft als doel te voorzien in de gemeentelijke financieringsbehoefte en het gemeentelijke vermogen tegen financiële risico’s te beschermen. De treasuryfunctie betreft alle activiteiten die zich richten op het aantrekken van de benodigde financiële middelen die voorzien in de vermogensbehoefte van de gemeente. Er moeten op elk moment voldoende middelen aanwezig zijn om aan de financiële verplichtingen te kunnen voldoen. Tevens heeft de treasuryfunctie tot doel het gemeentelijk vermogen en de (rente)resultaten te beschermen tegen ongewenste financiële risico’s, zoals renterisico’s, kredietrisico’s en interne liquiditeitsrisico’s. De concerncontroller is belast met de inrichting en uitvoering van de treasuryfunctie met uitzondering van het betalingsverkeer. Als onderdeel hiervan is de concerncontroller ook verantwoordelijk voor alle activiteiten die samenhangen met de uitvoering van het schatkistbankieren. Het betalingsverkeer is ondergebracht bij directeur FINK.

Artikel 3Bevoegdheden en verantwoordelijkheden betalingsverkeer

Directeur FINK is belast met het zo goed en efficiënt mogelijk organiseren van de betalingsorganisatie en de daarbij behorende administratieve organisatie. De directeur FINK is ook belast met het aangaan van overeenkomsten en het onderhouden van contacten met partijen die zorgdragen voor een efficiënt betalingsverkeer van de gemeente, zoals met banken, waardetransporteurs, leveranciers van betaalautomaten en creditcardmaatschappijen. Overeenkomsten zoals raamovereenkomsten met banken die zowel financiering (bijvoorbeeld kredietfaciliteit of renteafspraken) als betalingsverkeer betreffen worden door de concerncontroller en directeur FINK gezamenlijk ondertekend.

De directeur FINK kan aan andere leden van de concerndirectie toestemming geven zelf uitvoering te geven aan de betalingsorganisatie. Daarbij kan gedacht worden aan de gemeentelijke belastingdienst en de gemeentelijke kredietbank.

Artikel 4Vereisten rekening-courantstelsels

De Wet financiering decentrale overheden (Wet fido) stelt geen directe eisen aan de banken die voor gemeenten het betalingsverkeer verrichten. Wel is in de wet opgenomen dat uitzettingen - voor zover die het drempelbedrag van het schatkistbankieren niet overschrijden - voor een periode tot drie maanden alleen mogen plaatsvinden bij financiële ondernemingen met ten minste een A-rating, afgegeven door twee ratingbureaus. Een ratingbureau is een bedrijf dat de kredietwaardigheid beoordeelt van bedrijven, banken, nationale en lokale overheden, en non-profitorganisaties, alsmede van door hen uitgegeven schuldbewijzen. De meest bekende ratingbureaus zijn Moody’s, Standard and Poor’s en Fitch. Positieve saldi op bankrekeningen zijn zeer kortlopende uitzettingen. Daarom is er voor gekozen om deze eis met betrekking tot de kredietwaardigheid ook toe te passen op tegenpartijen waarbij de gemeente een rekening-courantstelsel aanhoudt. Om valutarisico’s uit te sluiten worden rekening-courantstelsels alleen aangehouden in euro’s. Als de rating van een bank via welke de gemeente haar betalingsverkeer laat verlopen zodanig verslechtert dat deze onder de gestelde norm zakt, dan dient binnen een jaar een aanbesteding van het betalingsverkeer in gang te worden gezet. Het doel is om het betalingsverkeer onder te brengen bij een bank die wel aan de gestelde eisen voldoet.

Artikel 5Openen, wijzigen en sluiten bankrekeningen

In een aantal gevallen voert de gemeente de administratie voor derden en voert uit dien hoofde ook betalingsverkeer uit voor die derden. Dit betalingsverkeer mag niet over gemeentelijke bankrekeningen lopen. Deze organisaties moeten daarom op eigen naam en risico hun rekening bij een bank openen. De gemeente heeft hierin alleen een beheerstaak.

Artikel 6Saldoregulatie bankrekeningen

De bankrekeningen zijn ingericht naar betaalprocessen. Dat wil zeggen dat elk afzonderlijk betaalproces via een aparte bankrekening verloopt. Afhankelijk van het specifieke betaalproces kan een bankrekening worden aangewezen als:

• •

  betaalrekening: bankrekening met als hoofdzakelijk doel het verrichten van betalingen aan derden;

• •

  ontvangstrekening: bankrekening met als hoofdzakelijk doel het ontvangen van gelden van derden;

• •

  treasuryrekening: bankrekening met als hoofdzakelijk doel het betalen en ontvangen van gelden uit hoofde van de treasuryfunctie.

De hoofdrekening van een bankstelsel is altijd een treasuryrekening.

Op deze rekening vindt de renteverrekening over het gehele bankstelsel plaats. Saldoregulatie tussen verschillende rekening-courantstelsels verloopt via treasuryrekeningen. Saldoregulatie binnen een rekening-courantstelsel vindt plaats tussen de treasuryrekening en de overige bankrekeningen binnen datzelfde stelsel.

De indeling van bankrekeningen en het toepassen van ‘limieten’ op de betaalrekeningen leidt tot beheersing van risico’s en tot inzicht in de ontwikkeling van de liquiditeit. Bij het vaststellen van de bovengrens laat de concerncontroller zich voorzien van advies van de directeur FINK over de hoogte van de bovengrens. Het hanteren van de ‘nul’ als ondergrens op een betaalrekening voorkomt het ‘rood staan’. De bovengrens moet aansluiten op de reële gemiddelde geldstroom. De ‘bovengrens’ is geen gefixeerde stand, maar dynamisch. Bij opening stelt de concerncontroller in afstemming met de directeur FINK de grens vast. De treasury beoordeelt deze periodiek op basis van de feitelijke ontwikkelingen. Ook na advies van de directeur FINK kan de concerncontroller deze herzien.

Artikel 7Gebruikersbeheer EB-systemen

Een gebruiker dient in het bezit te zijn van een token om toegang te krijgen tot een EB-systeem. Dit instrument heeft als functie de authenticiteit van de handeling vast te stellen en daarmee de rechtmatigheid van de verwerking door de bank.

Er zijn verschillende aanleidingen voor het beëindigen van een account. Bijvoorbeeld bij uitdiensttreding, dan verzoekt het lid van de concerndirectie om beëindiging. Andere redenen om een account te beëindigen zijn het ontbreken van een geldige VOG of als er sprake is van misbruik.

Artikel 8Algemene vereisten administratieve organisatie betalingsorganisatie

De nadere uitwerking van de betalingsorganisatie in AO/IC-procedures waarborgt dat:

• 1.

  de uitvoering van het geldstromenbeheer rechtmatig en doelmatig is;

• 2.

  de activiteiten van het geldstromenbeheer adequaat worden uitgevoerd en bijgestuurd;

• 3.

  de financiële risico’s worden beheerst;

• 4.

  de juistheid, tijdigheid en volledigheid van de informatie is verzekerd.

In het concern zijn maatregelen getroffen voor een goede werking van de interne controle. Een zeer belangrijke maatregel daarvoor is het tot stand brengen van functiescheidingen. De scheiding dient zich te richten op de activiteiten met een feitelijk extern gevolg zoals de betaling. Maar er dienen ook waarborgen binnen het te gebruiken systeem te zijn. Dit geldt voor personen die zich bezighouden met de invoer van stamgegevens (crediteurenadministratie en dergelijke). Via de EB-systemen worden betaalopdrachten naar de bank verstuurd. Een betaalopdracht is een opdracht aan de bank om ten laste van de opgegeven bankrekening een bedrag over te boeken naar een andere bankrekening. Een functioneel (systeem) beheerder die in staat is om alle lokale instellingen tot functiescheiding te wijzigen, mag geen bevoegdheid hebben om betaalopdrachten in te voeren, te autoriseren of te verzenden. Een gebruiker met de bevoegdheid tot functioneel beheer krijgt dan geen autorisatie met tekenbevoegdheid of de bevoegdheid tot verzenden van betaalopdrachten. Dit is ook van toepassing op de plaatsvervangers.

In het kader van het vier-ogen principe moet het altijd zo zijn dat twee verschillende functionarissen tekenen in het EB-systeem voor een betaling. Daarbij zijn er twee groepen van tekeningsbevoegden. Een tekenings-bevoegde is ingedeeld in één van de twee groepen en is dus ofwel geautoriseerd om de eerste elektronische handtekening ofwel de tweede elektronische handtekening te plaatsen. Er is alleen geen indeling in twee aparte groepen als dat om technische (het EB-systeem heeft niet die optie) dan wel organisatorische redenen niet mogelijk is.

Bij saldoregulatie worden gelden van de ene gemeentelijke bankrekening naar de andere gemeentelijke bankrekening overgemaakt. De technische inrichting van dit proces kan zo zijn dat er bij saldoregulatie geen betalingen kunnen plaatsvinden naar niet-gemeentelijke bankrekeningen. In verband met de benodigde korte tijdlijnen volstaat dan bij uitzondering één handtekening van een tekeningsbevoegde.

Artikel 9Kas en kluis

Met kas wordt hier bedoeld een voorraad contante gelden. Het hier gehanteerde begrip van kluis is breder dan het begrip kluis ter uitvoering van het verzekeringsbeleid. Het is een door het betreffende lid van de concerndirectie voor zijn organisatieonderdeel aangewezen bewaarplaats voor contante gelden en waardepapieren. Het is aan de directeur FINK om het risico ten aanzien van de kluis goed in te schatten. Het spreekt immers voor zich dat de eisen te stellen aan een kluis voor het bewaren van enkele ‘ov-chipkaarten’ geheel andere zijn dan de eisen ten aanzien van een kluis waarin aanzienlijke sommen geld en grote aantallen verhandelbare waardepapieren zijn opgeborgen. De kluis is nadrukkelijk niet een kas. Het beheer van kas en kluis en de daaraan te stellen eisen zullen nader uitgewerkt worden in de kasinstructie.

De kassier is verantwoordelijk voor het beheer van contante geldmiddelen en waardepapieren. Onder beheer is hier te verstaan enerzijds de bewaarfunctie en anderzijds de betaalfunctie. Bij uitsluiting van alle andere functionarissen is de kassier bevoegd tot dergelijke handelingen. Dit laat overigens onverlet dat deze betaalfunctie gebonden is aan procedures. Naast de kassier kunnen eventueel één of meer subkassiers worden aangewezen, die onder de verantwoordelijkheid van de kassier de kassiersfunctie uitoefenen.

De kassier oefent de beschikkingsbevoegdheid uit over de hem in beheer gegeven kassen en waardepapieren. Beschikkingsbevoegdheid is in dit verband de feitelijke uitname uit de kas of de daadwerkelijke storting in de kas. De kassier is daarom nooit tekeningsbevoegd (geen bevoegdheid tot autoriseren) en moet de registratie aan een andere functionaris overlaten.

Voorts ziet hij toe op de rechtmatigheid binnen het kasverkeer. Dit impliceert dat betalingen niet geschieden dan nadat de betrokken budgetbeheerder opdracht heeft geven en autorisatie is verkregen van minimaal twee tekeningsbevoegden. Bij de ontvangsten stelt hij vast of de ontvangst een functionele grond heeft. Ontvangsten worden niet gerealiseerd dan tegen afgifte van een ontvangstbewijs (kwijting).

Artikel 10Contant geld

Het heeft de voorkeur om contant geld en cheques dagelijks af te storten, tenzij de kosten van transport, logistieke en/of risicoaspecten hier niet tegen opwegen. De procedures voor het aanhouden en storten van contant geld en cheques worden vastgelegd in de kasinstructie.

Artikel 11Verklaring omtrent het gedrag

Gebruikers van een EB-systeem, kassiers, subkassiers en gebruikers van betaalkaarten dienen een geldige (niet ouder dan vijf jaar) VOG te kunnen overleggen die in ieder geval is gericht op functieaspect 21 (“met contante en/of girale (digitale) waardepapieren omgaan”).

Artikel 12Incassomachtigingen

Er zijn twee soorten machtigingen tot incasso: Standaard Europese incasso en Zakelijke Europese incasso. Voor een zakelijke incasso geldt dat de machtiging bij de bank wordt aangemeld ter registratie, voorzien van een handtekening van de rekeninghouder. Incasso’s onder deze machtiging kunnen niet gestorneerd worden. Storno staat voor “storting terug op rekeningnummer opdrachtgever” en is het terugdraaien van een automatische incasso nadat het geld al op de rekening van de ontvanger is gestort. Een Standaard Europese machtiging kan ook door niet-rekeninghouders getekend worden en wordt alleen naar de incassant gestuurd. Hierbij is storneren wel mogelijk.

Het afgeven van een machtiging is in wezen gelijk aan een betaalbaarstelling. Dit geldt zeker in het geval van een zakelijke machtiging die niet gestorneerd kan worden. Daarom dienen de budgethouder en een tweede functionaris de machtiging te tekenen.

In het machtigingenregister dienen per machtiging in ieder geval de volgende gegevens vastgelegd te worden: datum afgifte, NAW gegevens incassant, doel incasso, bedragen incasso, termijnen incasso, looptijd incasso.

Artikel 13Gebruik betaalkaarten

Een betaalkaart is een pas om betalingen te verrichten. Er is een onderscheid tussen kredietkaarten (creditcards) en debetkaarten (debetcards). Bij een kredietkaart worden betalingen op een later moment verrekend en wordt in feite op het moment van betaling krediet opgenomen bij de uitgever van de kredietkaart. Hieronder vallen ook de aankoopkaarten (purchasing cards) die worden toegepast om bepaalde goederen bij specifieke leveranciers te verkrijgen tot een afgesproken maximum. Dit betreft bijvoorbeeld een kaart waarmee men kantoorartikelen kan afnemen bij een specifieke leverancier tot een afgesproken maximum per te factureren periode.

Een debetkaart is een pinpas of een bankkaart, waarmee bij betaling een directe verrekening plaatsvindt met de bankrekening. Debetkaarten zijn ook de kaarten die kunnen worden opgeladen vanuit een bankrekening en waarmee men dan later betalingen kan doen, zoals een ov-chipkaart.

Het verzoek aan de directeur FINK voor de aanvraag of gebruik van een kredietkaart dient via het standaard 'Aanvraagformulier kredietkaarten' plaats te vinden. Hierin dient minimaal de volgende informatie verstrekt te worden:

• •

  soort kredietkaart;

• •

  doel kredietkaart;

• •

  gewenste kredietruimte;

• •

  gebruiker(s) van de kredietkaart;

• •

  de wijze van bewaring van de kredietkaart;

• •

  de verantwoordingsprocedure van de betalingen.

Voor debetkaarten, bedoeld als alternatief voor het gebruik van contant geld, geldt dat deze altijd gevoed moeten worden vanuit een gemeentelijke bankrekening op basis van een goedgekeurde transactie in enig gemeentelijk 'expert' systeem. Voorbeelden zijn betaalkaarten voor een specifieke groep uitkeringsgerechtigden (zonder vaste woon- of verblijfplaats), betaalkaarten inzake maatwerkbudget door 'wijkmanagers' en betaalkaarten die gebruikt worden voor het testen van parkeersystemen.

Artikel 14Digitale betaaldiensten

Voor het betalingsverkeer komen regelmatig nieuwe mogelijkheden en producten op de markt. Voorbeelden hiervan zijn Tikkie en het versturen van digitale betaallinks. Tikkie is een betalingsverzoek dat digitaal wordt verstuurd met een app van de ABNAMRO Bank. Een digitale betaallink is een link die verstuurd kan worden via diverse kanalen (zoals e-mail, sms, of WhatsApp) waarmee klanten digitale facturen of abonnementsgelden kunnen betalen. De directeur FINK besluit of dergelijke innovatieve betaalproducten in aanmerking komen voor gebruik door de gemeente.

Artikel 15Bankgaranties

Een verstrekte bankgarantie komt ten laste van de kredietfaciliteit van de gemeente, wat wil zeggen dat de gemeente minder kredietruimte heeft. De kosten betreffen eenmalige kosten voor het opmaken en versturen van de bankgarantie en een periodieke fee. Voor het indienen van het verzoek dient gebruik gemaakt te worden van het “Aanvraagformulier bankgarantie”.

Artikel 16Bevoegdheden en verantwoordelijkheden geld- en kapitaalmarkttransacties

De rente op de geld- en kapitaalmarkt heeft een zeer volatiel karakter en offertes hebben een korte duur. De meeste overeenkomsten komen in eerste instantie mondeling tot stand. Het is noodzakelijk om ook aan de tegenpartijen te kunnen aangeven wie namens de gemeente transacties kan afsluiten op de geldmarkt. Er is een onderscheid tussen kortlopende leningen met een looptijd tot 1 jaar en langlopende leningen met een langere looptijd. De treasurer of zijn plaatsvervanger kan transacties uitvoeren op de kapitaalmarkt in de vorm van langlopende leningen, uitzettingen en derivaten. De concerncontroller wijst handelaren aan die transacties op de geldmarkt mogen uitvoeren. Dit betreft kortlopende leningen en uitzettingen. Hierbij kan hij voorwaarden stellen. De voorwaarden betreffen gewenste deskundigheid, te gebruiken instrumenten en het bedrag per transactie. Van belang is dat alle transacties goed worden vastgelegd. Het transactieformulier vermeldt bij aantrekken of uitzetten van gelden in ieder geval het type transactie, de tegenpartij, datum en tijdstip van de transactie, stortingsdatum, looptijd, hoofdsom, rente of koers waartegen de transactie is afgesloten, transactiekosten en de functionaris die de transactie heeft gedaan. Bij koop of verkoop van derivaten moet op het transactieformulier in ieder geval vastgelegd worden het soort derivaat, de datum en tijdstip van de transactie, tegenpartij, looptijd, onderliggende waarde van het instrument, uitoefendatum/periode, valutadatum, bijkomende kosten en de functionaris die de transactie heeft gedaan.

Artikel 17Tegenpartijen en intermediairs bij transacties

De gemeente doet alleen zaken met partijen van goede naam en faam. Dat wil zeggen dat tegenpartijen integer zijn en geen doelen nastreven of activiteiten verrichten die strijdig zijn met de wet, het algemeen belang of de openbare orde. Bancaire partijen en partijen waarmee derivaten worden afgesloten moeten onder toezicht staan van instellingen zoals de Europese Centrale Bank, De Nederlandse Bank, andere centrale banken of andere door een overheid aangewezen toezichtsorganen.

Intermediairs, zoals geldmakelaars, moeten ingeschreven zijn bij de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en een vergunning hebben. Hierdoor is er toezicht op deze partijen door de AFM.

Artikel 18Financieringsinstrumenten

De instrumenten genoemd onder de letters a. tot en met c. zijn kortlopende financieringsmiddelen. De instrumenten genoemd onder de letters d. tot en met g. zijn langlopende financieringsmiddelen.

Een daggeldlening is een door de geldgever en de geldnemer dagelijks opzegbare kortlopende lening waarbij de rente gedurende de looptijd vast staat.

Een kasgeldlening is een kortlopende lening tot maximaal 12 maanden waarbij de rente gedurende de looptijd vast staat. Commercial paper is door een niet-kredietinstelling uitgegeven verhandelbare schuldbekentenis aan toonder met een looptijd korter dan twee jaar, die onderdeel uitmaakt van een commercial paper programma met daarin de voorwaarden en de maximale omvang van de aan te trekken commercial papers over een bepaalde periode. Medium Term Note is een verhandelbare schuldbekentenis aan toonder met een minimumlooptijd van 1 jaar die onderdeel uitmaakt van een medium term note programma met daarin de voorwaarden en de maximale omvang van de aan te trekken medium term notes over een bepaalde periode. Onder onderhandse lening wordt een lening verstaan waarbij de geldgevende en de geldnemende partij de voorwaarden in onderling overleg vaststellen. Een repo, of repurchase agreement, is een verkoop en levering van waardepapieren waarbij tegelijkertijd de verkoper zich verplicht op termijn dezelfde waardepapieren terug te kopen tegen een van te voren vastgestelde prijs.

Artikel 19Instrumenten voor uitzetten overtollige middelen

De instrumenten genoemd onder lid 1 letters a. tot en met d. zijn kortlopende uitzettingen. De instrumenten genoemd onder de letters e. tot en met h. zijn langlopende uitzettingen. Een deposito is een niet-verhandelbare belegging voor een vaste periode tegen een vast rentepercentage. Een obligatie is een openbaar verhandelbare schuldbekentenis aan toonder, waarvan de voorwaarden in een prospectus zijn vastgelegd. Voor nadere uitleg van de overige in het artikel genoemde instrumenten, zie de toelichting op artikel 18. De gemeente mag alleen op rekening-courant gelden aanhouden als het gemiddelde saldo over een kwartaal het drempelbedrag dat geldt voor het verplichte schatkistbankieren niet overschrijdt. Dit drempelbedrag is een bepaald percentage van het begrotingstotaal. Volgens de Wet fido mogen de uitzettingen genoemd onder het eerste lid letter b. tot en met h. alleen plaatsvinden bij de schatkist of bij medeoverheden.

Artikel 20Toegestane derivaten

Derivaten zijn financiële instrumenten waarbij een transactie op een bepaald moment zal of kan plaatsvinden en waarvan de waarde afhankelijk is van één of meer onderliggende activa, referentieprijzen of indices. In het verleden is, vooral vanwege affaires rond corporaties, een negatief sentiment ontstaan rond derivaten. Dat zou de vraag op kunnen werpen of derivaten voor overheden al dan niet tot een onbegaanbaar terrein behoren. Dit is niet waar: de wetgever erkent dat derivaten een rol kunnen spelen bij de beheersing van renterisico’s en staat het gebruik ervan dus toe. Voorwaarde is wel dat financiële derivaten alleen dienen ter beperking van financiële risico’s. Daarvoor zijn 3 soorten derivaten toegestaan, de rentecap, de payer swap en in specifieke gevallen de receiver swap. Een rentecap is een financieel instrument waarbij de koper gedurende een in de overeenkomst overeengekomen renteperiode van de verkoper een geldsom ontvangt indien de variabele rente zich boven een overeengekomen rentepercentage beweegt. Een payer swap is een financieel instrument waarbij de betaler een vaste rente over de nominale waarde betaalt en een variabele rente over de nominale waarde ontvangt.

Bij een receiver swap is het andersom, de betaler betaalt een variabele rente over de nominale waarde en ontvangt een vaste rente over de nominale waarde ontvangt.

Alvorens over te gaan tot het afsluiten van derivaten moet dit inzichtelijk worden gemaakt, zie ook artikel 29. Daarnaast is het gemeenten niet toegestaan om een niet-effectieve positie in te nemen omdat in dat geval de risico’s toenemen in plaats van afnemen. Een niet-effectieve positie ontstaat als er wel een derivaat is afgesloten, maar dit derivaat niet toe te wijzen is aan een lening, groep leningen of financieringsbehoefte. Mocht die positie toch ontstaan, dan dienen er noodzakelijke maatregelen genomen te worden om dit binnen redelijke termijn weer ongedaan te maken.

Artikel 21Vervroegde aflossing leningen

De voorwaarden van een (onderhandse) lening kan een clausule bevatten dat de geldnemer op van tevoren vastgestelde momenten het recht heeft om gebruik te maken van vervroegde aflossing. Hiervoor dient deze meestal een boeterente te betalen, waarbij de hoogte van de boeterente afhangt van de resterende looptijd van de lening. Bij vervroegde aflossing is er een voordeel te behalen wanneer het rentepercentage van een nieuwe lening met dezelfde modaliteiten voor de resterende looptijd lager is dan het rentepercentage van de bestaande lening. Als het rentevoordeel aanmerkelijk groter is dan de boeterente, is het interessant om de lening vervroegd af te lossen.

Artikel 22Herstructurering of afkoop leningen, uitzettingen of derivaten

Bij herstructurering vinden buitencontractuele aanpassingen van contracten van opgenomen of uitgezette leningen of derivaten plaats. Omdat dit buitencontractuele wijzigingen betreffen, dienen geldgever en geldnemer allebei akkoord te gaan. Een voorbeeld is voortijdige afkoop van leningen. Een ander voorbeeld is een herstructurering door het wijzigen van het aflossingsschema of de looptijd. Ook kan tegen betaling van een eenmalige vergoeding het rentepercentage van bestaande opgenomen geldleningen worden verlaagd.

Artikel 23Instemming concerncontroller

Transacties op de kapitaalmarkt hebben een looptijd van 1 jaar of langer. De bedragen die met deze transacties gepaard gaan en de bijbehorende renteverrekeningen zijn over het algemeen hoog. Daarom legt de treasurer voordat hij een transactie op de kapitaalmarkt afsluit een voorstel voor aan de concerncontroller. In dit voorstel komen de specifieke aspecten van de voorgestelde transactie (zoals doel, omvang, looptijd en ander bijzondere bepalingen) aan de orde. Na instemming van de concerncontroller kan de treasurer de transactie op de kapitaalmarkt afsluiten.

Artikel 24Offertes leningen

Nadat is vastgesteld wat de omvang van de financieringsbehoefte is, voor welke looptijd, in welke vorm en wat het gewenste verloop is, vraagt de treasury offertes op de geld- of kapitaalmarkt. Dit kan direct bij banken of andere geldgevers, maar ook via intermediairs (geldmakelaars). Wanneer het kortlopende geldleningen betreft gebeurt dit telefonisch. Voor langlopende geldleningen doet de treasurer een aankondiging met daarin de voorwaarden van de betreffende lening. De offertes worden in dat geval per e-mail uitgebracht. De opzet van de offertes is zodanig dat de geoffreerde rentetarieven direct vergelijkbaar zijn (effectief percentage inclusief eventuele provisies tegen dezelfde renteconventie). De offertes worden geregistreerd op een transactieformulier.

Artikel 25Register leningen, uitzettingen en derivaten

Vastlegging van alle leningen, uitzettingen en derivaten vindt plaats in een beheersysteem, dat voortdurend actueel dient te zijn.

Artikel 26Renterisicobeheer

Een belangrijk uitgangspunt van de Wet fido is het vermijden van grote fluctuaties in de rentelasten van gemeenten. Om een grens te stellen aan korte financiering (rentetypische looptijd tot één jaar) is in de Wet fido de kasgeldlimiet opgenomen. Juist voor korte financiering geldt dat het renterisico aanzienlijk kan zijn, aangezien fluctuaties in de rente bij korte financiering direct een relatief grote invloed hebben op de rentelasten. De kasgeldlimiet is gelijk aan een percentage (voor gemeenten 8,5%) van het totaal van de oorspronkelijke jaarbegroting van de gemeente bij aanvang van het jaar. Elk kwartaal vindt toetsing plaats van de gemiddelde korte financiering (de netto vlottende schuld) aan de kasgeldlimiet. Hiertoe wordt het gemiddelde genomen van de korte financiering op de eerste dag van de drie kalendermaanden in een kwartaal.

De ontvangsten en uitgaven van de gemeente zijn niet optimaal gespreid over het jaar. Daarom is een tijdelijke overschrijding (meestal één of twee kwartalen) van de kasgeldlimiet soms onvermijdelijk en ook toegestaan in de wet. Pas als de netto vlottende schuld de kasgeldlimiet voor het derde achtereenvolgende kwartaal overschrijdt, dan moet een kwartaalrapportage en een plan om binnen de kasgeldlimiet te blijven ter goedkeuring aan de provincie worden gestuurd.

In dit artikel wordt geregeld dat de concerncontroller voorafgaand toestemming moet geven voor een overschrijding van de kasgeldlimiet in een tweede achtereenvolgende kwartaal. Het college moet voorafgaande toestemming geven om de kasgeldlimiet voor een derde achtereenvolgende kwartaal te overschrijden.

Bij de structurering van de lange schuld moet de gemeente rekening houden met de renterisiconorm. Het totale renterisico mag niet groter zijn dan 20% van het begrotingstotaal van de oorspronkelijke begroting. Het renterisico op de vaste schuld wordt in de Wet fido gedefinieerd als de mate waarin het saldo van rentelasten en rentebaten van de gemeente verandert door wijzigingen in het rentepercentage op leningen en uitzettingen met een oorspronkelijke rentetypische looptijd van één jaar of langer. Het renterisico bestaat uit twee componenten: herfinanciering van de aflossingen op de vaste schuld en renteherzieningen op de vaste schuld. Naast de reguliere aflossingen op de bestaande schuld wordt in deze berekening ook betrokken de jaarlijks doorrollende herfinanciering onder de renteswaps. Hoewel deze laatste categorie tot zeer beperkte renterisco’s leidt (de renterisico’s worden namelijk bijna geheel afgedekt door de renteswaps), wordt uit voorzichtigheidsoverwegingen toch deze benadering gekozen. Hiermee is de berekening van het renterisico prudenter dan de Wet fido voorschrijft.

Artikel 27Intern liquiditeitsrisicobeheer

Om te kunnen bepalen welke transacties de treasury moet verrichten op de geld- en kapitaalmarkt, is inzicht nodig in de toekomstige liquiditeitsposities. Hierbij is een liquiditeitenplanning een noodzakelijk instrument. De liquiditeitenplanning dient inzicht te geven in de liquiditeitspositie en -behoefte van een gemeente. Op basis van een zo nauwkeurig mogelijke voorspelling van de in- en uitgaande geldstromen kan de treasury tijdig actie ondernemen om tekorten aan te vullen en overschotten uit te zetten. Naast deze functie is de liquiditeitenplanning een hulpmiddel om de rente-exposure te bepalen en het dagelijkse saldo te beheren. De informatie met betrekking tot betalingen en ontvangsten is voor de treasury ook van belang in het kader van benodigde saldoregulatie (zie artikel 6).

Artikel 28Valutarisicobeheer

Om valutarisico’s uit te sluiten mogen geen transacties plaatsvinden in andere valuta dan euro’s.

Artikel 29Toepassing derivaten

Zie toelichting artikel 20.