Beleidsnota Wet maatschappelijke ondersteuning 2008-2011

Bijzondere groepen waarbij de uitgangspositie compensatie behoeft

mensen met:

lichamelijke beperkingen

Verstandelijke beperkingen

Dementie

Psychische aandoeningen

Verslavingsproblematiek

Huiselijk geweld

Psycho-sociale en materiele problemen

Daarnaast zijn er risicogroepen te onderscheiden, onder deze groepen bestaat er meer risico op situaties die ondersteuning behoeven.

Kinderen en jongvolwassenen

Ouders met opvoedingsproblemen

Ouderen

Mantelzorgers

Burgerparticipatie

In september 2006 is de Wmo-raad geïnstalleerd. Er is gekozen voor een gemengde samenstelling van burgers ( belangenbehartigers ) en vertegenwoordigers van externe (welzijns)organisaties.

De volgende organisaties zijn in de Wmo-raad vertegenwoordigd:

• -

  Werkgroep belangenbehartiging ouderen Alphen-Chaam

• -

  De gezamenlijke vrouwenorganisaties uit de gemeente

• -

  Katholieke Bonden van Ouderen , Chaam, Galder-Strijbeek en Alphen

• -

  Stichting Gehandicaptenplatform Alphen-Chaam

• -

  Zorgbelang Brabant

• -

  Stichting Ouderenwerk Breda

• -

  Mee West-Brabant

• -

  Hoom (mantelzorgorganisatie)

Een vertegenwoordiging vanuit de jeugd ontbreekt nog. Gezocht wordt nog naar een oplossing hiervoor. In ieder geval zal er vanuit het jeugdbeleid inspanningen worden verricht jeugd te betrekken.

De Wmo-raad adviseert het college - gevraagd en ongevraagd - over de voorbereiding, de uitvoering en de evaluatie van het gemeentelijk Wmo-beleid. Er is, sinds zijn installatie, intensief samengewerkt . De Wmo-raad heeft niet alleen zijn inbreng gehad bij de totstandkoming van deze nota. Ook de Wmo-verordering is uitvoerig beoordeeld en van advies voorzien.

De Wmo-raad kan gebruik maken van een budget van €5.000,00 voor deskundigheidsbevordering.

Als bijlage bij deze nota vindt u de inbreng van de Wmo-raad op deze nota.

Een paar in het oog springende adviezen van de Wmo-raad:

- Stel per wijk/kern een (buurt)vertrouwenspersoon aan voor fysieke inrichting en voor sociale samenhang

- Het servicepunt in Chaam zou gerealiseerd moeten worden

Kunnen we als Wmo-raad een sterkte/zwakte analyse maken van de drie pijlers: sterke kernen, zorg en participatie?

Wanneer er tussentijds rapportages gemaakt worden, zoals bijvoorbeeld, van de aanvragen bij het Wmo-loket zal de Wmo-raad hiervan een afschrift krijgen. Op deze manier kunnen zij de ontwikkelingen hierbij volgen en advies uitbrengen.

Wij zullen de Wmo-raad blijven vragen om ons te helpen bij het actief naar boven halen van de verwachtingen van hun achterban en hun oordeel vragen over plannen en resultaten.

Laagdrempelig:

Aanvragen voor ondersteuning zijn laagdrempelig en hebben een eenvoudige bereikbaarheid.

Eigen verantwoordelijkheid en vertrouwen:

Mensen aanspreken op de eigen verantwoordelijkheid en het benutten van de eigen mogelijkheden. Daar waar mogelijk de zelfredzaamheid versterken voordat professionele zorg en ondersteuning wordt ingezet.

Vertrouwen geven aan de burger als individu en als samenleving als geheel en vertrouwen bieden dat de ondersteuning wordt gegeven die nodig is.

Keuzevrijheid:

De klant, die ondersteuning nodig heeft, zelf laten kiezen welke vorm het beste past. Dit kan zijn zorg of ondersteuning in natura, zelf inkopen met behulp van een persoonsgebonden budget of met een voucher. Uitgangspunt is de zelfredzaamheid van de burger, ook bij het regelen van zorg en ondersteuning.

Sociale samenhang versterken:

Sociale samenhang is de basis voor welbevinden en zelfredzaamheid.

De inrichting van wijken en dorpen en het voorzieningenniveau dragen bij aan het versterken van de sociale samenhang in de dorpen. Vanuit deze visie de inrichting van de wijken en dorpen vormgeven.

Samen met de burger:

Zorg- en ondersteuning sluiten aan bij de vraag van de burger en is het resultaat van een gezamenlijke verantwoordelijkheid.

Burgerparticipatie:

De burger wordt betrokken bij de beleidsontwikkeling en in het bijzonder die burger die het direct aangaat. Overleg en beleidsparticipatie vinden niet plaats vanuit bestaande doelgroepen maar op basis van een breed samengestelde WMO-raad.

Kwaliteit:

Professionele ondersteuningis gecertificeerd.

Rechtsgelijkheid:

Bij de toegang tot zorg en ondersteuning aandacht voor kwetsbare burgers.

Regie:

De gemeente voert de regie door het stimuleren van samenwerken, enthousiasmeren, afstemmen en de realisering van ketenzorg met alle relevante partijen. Er is sprake van een samenhangend beleid dicht bij de burger.

Om de kwaliteit te bewaken verrichten we jaarlijks de volgende inspanningen

Verantwoording

Op grond van art. 9 van de Wmo publiceren B en W jaarlijks voor 1 juli over de prestaties op het gebied van maatschappelijke ondersteuning over het voorgaande kalenderjaar.

Daarmee legt het college verantwoording af over de resultaten van beleid en de uitvoering aan de gemeenteraad, de inwoners en de Minister. Voor inwoners en belanghebbenden is er de mogelijkheid op de verantwoording te reageren. De gemeenteraad kan op basis van deze verantwoording en de reacties die daarop vanuit de samenleving komen het beleid aanpassen. De Wmo-raad speelt hierbij een belangrijke rol en heeft al aangegeven op de hoogte te willen blijven middels tussentijdse managementrapportages van het Wmo-loket.

Tevredenheid van cliënten

Het is belangrijk dat burgers en vertegenwoordigende organisaties vaker dan eens in de vier jaar hun mening kunnen geven over het Wmo-beleidsplan. Zij moeten hun tevredenheid over het loket, de gehandicaptenvoorzieningen, hulp bij het huishouden, afstemming met mantelzorgers regelmatig kunnen uiten. In overeenstemming met de wet zullen we jaarlijks voor 1 juli de uitkomsten van het klanttevredenheidsonderzoek over het voorgaande jaar publiceren.

Prestatieveld 1 : Bevorderen van de sociale samenhang in en

leefbaarheid van dorpen, wijken en buurten

Dit prestatieveld is breed geformuleerd. In het kader van de Wmo wordt het begrip civil society gehanteerd om daarmee aan te geven dat de wijze van functioneren van de samenleving vooral ook een zaak is van de burger. Sociale verbanden en netwerken binnen de samenleving spelen hierbij een grote rol. De gemeente heeft hier veel meer een stimulerende en begeleidende rol dan een sturende.

Doelstelling voor Alphen-Chaam

Inwoners wonen prettig samen en zij zijn tevreden over hun contacten met andere bewoners. Zij helpen zelf mee naar vermogen om de leefbaarheid en het samenleven in het dorp te bevorderen. In het dorp is een passend woon- en voorzieningenniveau.

Beschrijving van de huidige situatie:

Inleiding

Sociale samenhang en cohesie in buurten en wijken is al langer een gemeentelijke taak (Welzijnswet). Er zijn veel manieren om sociale samenhang te bevorderen en de concrete behoefte is mede afhankelijk van bevolkingssamenstelling en lokale tradities. Het gaat altijd over het samenwonen in de dorpen, wijken en buurten, dat wil zeggen de betrokkenheid en inzet voor elkaar. Bevorderen van de sociale samenhang kan door te zorgen voor aantrekkelijke plekken waar burgers elkaar kunnen ontmoeten, wijkcentra met zorg- en welzijnsfuncties maar ook door sportdeelname te bevorderen. Leefbaarheid is wonen in een prettige en veilige omgeving, met de mogelijkheid om (thuis of in de buurt) gebruik te maken van zorg-, welzijns- en gemaksdiensten.

Bewoners en de buurt

In Alphen-Chaam wordt niet gewerkt met wijk of buurtgerichte aanpakken. In het verleden waren in de kernen tal van wijk- en buurtverenigingen actief. Daar zijn er nu nog een aantal van over. Deze verenigingen hebben geen contact met de gemeentelijke organisatie. In het bevorderen van contacten van bewoners van de buurt met elkaar spelen deze buurtverenigingen een belangrijke rol. Wanneer men elkaar kent is men ook eerder bereid voor elkaar en de buurt klaar te staan. Dit beleidsonderdeel zal in de komende vier jaar verder uitgewerkt moeten worden vanuit de gedachte: wat hebben we al en hoe kunnen we het bestaande versterken en mogelijk uitbreiden?

Ruimtelijke inrichting

Voor de ruimtelijke inrichting en bevorderen van de leefbaarheid zijn diverse ruimtelijke visies en plannen opgesteld. Te denken valt aan de interactief opgestelde Structuurvisie Plus en de dorps- en centrumvisies voor de kernen Alphen, Chaam en Galder. Op basis van deze visies is de planontwikkeling voor het centrum van Chaam en Alphen deels al gerealiseerd en zijn de kruisingen van de St. Jacobsstraat te Galder heringericht. Daarnaast zijn voor de nieuwe woongebieden de Ligt II, de Landerij, Den Brabander en Middeltiend III inrichtingsplannen opgesteld en zijn of worden planologische procedures gevolgd. Dit geldt ook voor de ontwikkeling van vier woonzorgcomplexen (voor huisvesting van senioren/zorgvragers en mensen met een lichamelijke of geestelijke beperking) in de kernen Chaam en Alphen. Voor al deze ruimtelijke ontwikkelingen geldt dat inwoners zijn betrokken bij de plannen door middel van een interactief planvormingsproces of door informatiebijeenkomsten en inspraak. Dit geldt ook bij de herinrichting van openbare ruimte, wegen en groen.

Wonen

In 2005 is de Woonvisie vastgesteld waarin een visie op wonen is gegeven met een doorzicht tot en met 2014. Naast voldoende aantal en kwalitatief passende enbetaalbare woningen gaat het in deze visie tevens over de relatie tussen wonen en leefbaarheid, wonen en zorg. De volgende beleidskeuzes zijn in de Woonvisie gemaakt: De gemeente bouwt voor eigen behoefte en speelt in op de autonome bevolkingsontwikkeling. Ze zet hierbij in op de doelgroepen senioren en starters en werkt aan vitale kernen waarin het goed wonen is voor iedereen. De gemeente werkt aan wonen, welzijn en zorg door de bouw van nultredenwoningen en flankerende maatregelen. Ze doet dit door te regisseren en samen te werken met alle bij wonen, welzijn, zorg en leefbaarheid betrokken partijen. Daarnaast stuurt de gemeente op grond van algemeen belang en de schaarse ruimte door middel van grondbeleid en woningbouwprogramma. In 2007 is gestart met het opstellen van een notitie inbreidingslocaties en wordt een onderzoek naar een woningmarktonderzoek onder onze inwoners uitgevoerd. In het kader van Ouderenproof is reeds een behoefteonderzoek onder de ouderen uitgevoerd. Op basis hiervan wordt het woningbouwprogramma geactualiseerd.

In de Woonvisie is een planning opgenomen voor het woningbouwprogramma per locatie en de beoogde woningtypen. Op basis van het woningprogramma zijn er in totaal 183 nultredenwoningen tot en met 2014 gepland. Daarnaast worden in deze periode totaal 66 intramurale woningen en 27 beschermd wonen voor bijzondere doelgroepen gerealiseerd in de vier woonzorgcomplexen. Op basis van de Woonvisie zijn in 2006 de verkavelingen van de woongebieden en herstructureringslocaties aangepast.

Woon-zorg-welzijn aan huis In de Woonvisie zijn in het kader van flankerend beleid tevens een viertal maatregelen voorgesteld om aan de (toekomstige) vraag te voldoen, namelijk:

• 1.

  De gemeente bekijkt met Laurentius, Leyakkers en Vitalis welk deel van de huurvoorraad aangepast en/of opgeplust kan worden.

• 2.

  Aanbod van een flankerend pakket aan diensten in zorg en welzijn.

• 3.

  Het stimuleren van de totstandkoming van zorggaranties, met name voor niet planbarezorg op afroep.

• 4.

  Doorsoepelere (bestemmingsplan)regelgeving meer ontwikkelingsmogelijkheden bieden voor oplossingen in de eigen woning.

In de nota “ouderen doen mee in Alphen-Chaam” is het welzijns- en ondersteuningsaanbod verder uitgewerkt.

Sluitende keten van ondersteuning

De Wmo-consulenten ervaren steeds vaker dat een sluitende keten van cliëntondersteuning niet altijd bereikt wordt met de ondersteuning die gespecialiseerde organisaties bieden. Iedere professionele welzijn-of zorgorganisatie heeft een afgebakend werkgebied waarbij veelal precies is omschreven wat wel en niet gedaan wordt. Een cliëntsituatie is echter soms weerbarstiger: de ene dag is de andere niet, de ene situatie is de andere niet. Plotseling opkomende ondersteuningsvragen kunnen door professionele aanbieders in de meeste gevallen niet gehonoreerd worden, het eigen sociale netwerk wordt dan ingeschakeld . Wanneer ook dit eigen netwerk niet toereikend is, is de cliënt verstoken van noodzakelijke ondersteuning.

Het project Woon-Zorg-Service in de Wijk gecombineerd met een servicepunt kan een oplossing zijn voor deze leemte. Een woon-zorg-serviceverlener kan ingeschakeld worden bijv. vanuit een centraal gelegen servicepunt. Onder prestatieveld 5 kunt u meer lezen over dit project.

Uitgangspunten uit de kadernota

wonen

• •

  stimuleren en verder ontwikkelen van woonzorgcombinaties

• •

  levensloopbestendig bouwen en woningaanpassingen financieren

• •

  zo lang mogelijk veilig thuis kunnen blijven wonen

• •

  ontwikkelen van een netwerk met ondermeer sociale alarmering

leefbaarheid

• •

  voldoende accommodaties voor alle doelgroepen

• •

  welzijnsaspecten per kern bekijken

• •

  regisserende rol als gemeente bij basisvoorzieningen (gebouwen en ruimte)

• •

  een goed wijkbeheer

• •

  samenhangend beleid voor wonen-zorg-welzijn, ontwikkelen van woonservice-zones

• •

  inzicht ontwikkelen welke voorzieningen inwoners op termijn nodig hebben

• •

  voorwaarden scheppen op het gebied van mobiliteit

• •

  realiseren van een veilige woon en leefomgeving

Resultaten themabijeenkomst gemeenteraad en Wmo-raad van 30 oktober 2007.

Onderstaande resultaten krijgen de prioriteit voor de komende vier jaar (wat betreft nieuwe acties):

De drie belangrijkste prioriteiten zijn:

• 0.

  Inzet van bewoners voor elkaar in de wijk/buurt is toegenomen (geen nulmeting, dus beginnen met 0-meting).

• 1.

  Er is inzicht in de vraag naar zorg- en welzijnsproducten per kern en er is een besluit genomen over de aanpak van knelpunten.

• 2.

  Klachten over onveiligheid en vervuiling verminderen met 10 %. (gezondheidsmonitor 2005: 8% onveilig gevoel overdag, 20% onveilig gevoel ’s nachts.).

• 3.

  Toegankelijkheid van openbare ruimten en openbare gebouwen is in orde voor alle doelgroepen (ook materieel toegankelijk).

Overig

• Eenzaamheid is niet verder toegenomen bij de volgende gezondheidsmonitor volwassenen van de GGD in 2009.

• Tevredenheid met en tussen buurtgenoten is toegenomen (gezondheidsmonitor 2005, 25% ontevreden).

• Er is een wijkbeheerplan opgesteld in 2011 waarin zowel de fysieke als sociale elementen zijn opgenomen.

• Knelpunten op het gebied van mobiliteit zijn inzichtelijk en er is een besluit genomen over de aanpak van knelpunten.

Naast voorstaande prioriteiten gaf de themabijeenkomst de volgende aandachtspunten mee:

- Regie van de gemeente bij bouwen en wonen met extra aandacht voor starters en mensen met een beperking.

- Eenzaamheid is een belangrijk aandachtspunt

- Inzet van burgers voor de buurt en elkaar is een voorwaarde

- Mensen weten vaak niet goed de weg naar voorzieningen en ondersteuning.

Bovenstaande taken kunnen wij als gemeente niet alleen uitvoeren. In veel gevallen voeren wij de regie en laten we de uitvoering over aan externe partijen.

In het kort de aanpak:

Bouwen en regie wonen en zorg

Met wie doen we het?

Samen met woningstichtingen en ontwikkelaars, zorgkantoor en zorg- en welzijnsleveranciers.

Hoe wordt de kwaliteit gewaarborgd?

Door prestatieafspraken te maken met woonstichtingen en ontwikkelaars.

Door woningbouwprogramma’s regelmatig te actualiseren.

Door samen te werken en af te stemmen op elkaar en op de vraag van de burger.

Welke maatregelen worden genomen om keuzevrijheid te bieden aan de burgers?

Gedifferentieerd bouwen voor de verschillende doelgroepen.

Is de behoefte van de kleine doelgroep hier vastgesteld?

Kleine doelgroepen worden uitgenodigd hun specifieke wensen kenbaar te maken zodat bij het bouwen van woningen en accommodaties hiermee rekening gehouden kan worden.

Waar doen we het van?

Grondexploitatie woongebieden.

Wijkbeheer, toegankelijkheid, veiligheid voorzieningenniveau, welzijnsproducten en mobiliteit.

Met wie doen we het?

Op deze terreinen zal steeds meer samen met de burger gewerkt gaan worden. De burger krijgt de gelegenheid mee te praten of betrokken te worden bij de plannen van nieuwe projecten. De Stichting gehandicaptenplatform is een belangrijke partner als het om toegankelijkheid gaat.

Hoe wordt de kwaliteit gewaarborgd?

Landelijke normen hanteren bij veiligheid en toegankelijkheid. Tevredenheid van de bewoners vragen.

Welke maatregelen worden genomen om keuzevrijheid te bieden aan de burgers?

Betrekken bij nieuwe projecten.

Is de behoefte van de kleine doelgroep hier vastgesteld?

Vooraf inventariseren bij projecten.

Waar doen we het van?

Budget van Civiele en Cultuurtechniek voor inrichting etc.

Bij welzijnsproducten budget van o.a. ouderenbeleid, jeugdbeleid, etc.

Betrokken bij de buurt

Met wie doen we het?

Welzijnsinstellingen leveren deskundigheid en voeren acties uit.

Hoe wordt de kwaliteit gewaarborgd?

Door vooraf afspraken te maken over kwaliteit en resultaat

Welke maatregelen worden genomen om keuzevrijheid te bieden aan de burger s?

Betrokkenheid en inzet is een persoonlijke keuze

Is de behoefte van de kleine doelgroep hier vastgesteld?

Is onderdeel van actie

Waar doen we het van?

Nieuw budget voor vrijmaken.

Prestatieveld 2: op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen met

problemen met opgroeien en van ouders met problemen met opvoeden

Doelstelling Alphen-Chaam:

Ontwikkelingsachterstanden en (school)uitval en strafbare feiten onder jeugdigen wordt voorkomen. Er zijn geen jeugdigen of ouders meer die ongezien buiten de boot vallen. Jeugdigen en ouders leveren een actieve bijdrage aan de samenleving.

Beschrijving van de huidige situatie:

Integraal jeugd- en onderwijsbeleid neemt de laatste jaren een steeds prominentere rol in op de agenda van het Rijk en derhalve ook van de gemeenten. Het is dan ook geen nieuwe taak die nu is ondergebracht in de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (prestatieveld 2).

Het prestatieveld gaat specifiek over jeugdigen (en hun ouders/verzorgers) bij wie sprake is van een verhoogd risico als het gaat om ontwikkelingsachterstand of uitval zoals schooluitval of strafbare feiten, en voor wie specifieke zorg op grond van de Wet op de jeugdzorg niet nodig is of voorkomen kan worden.

Dit beleidsterrein geldt als aanvulling op andere wetgeving zoals de Leerplichtwet, de Wet primair Onderwijs, de R.M.C-wet en de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid (WCPV). Concreet betekent prestatieveld 2 dat, onder verantwoordelijkheid van de gemeente, invulling plaatsvindt van de vijf gemeentelijke functies van het preventief Jeugdbeleid welke landelijk zijn afgesproken door de rijksoverheid, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en het Interprovinciaal overleg.

Informatie en advies verstrekken aan ouders, kinderen en jongeren;

Signalering van problemen door lokale instellingen zoals jeugdgezondheidszorg, onderwijs en peuterspeelzalen

Toegang tot het (gemeentelijk) hulpaanbod, namelijk beoordeling en toeleiding naar voorzieningen zoals Voor- en Vroegschoolse Educatie

Pedagogische hulp (advisering en lichte hulpverlening) zoals (school)maatschappelijk werk, Home Start en Opstap(je)

Coördinatie van zorg in het gezin. Dit betreft het regelen en afstemmen van zorg door één persoon als in het gezin meerdere vormen van zorg nodig zijn.

Op 22 februari 2001 heeft de gemeenteraad de kadernota jeugdbeleid 0-18 jaar “Alphen-Chaam kiest voor de jeugd” vastgesteld. Deze nota is tot op heden de basis geweest van het (preventief) jeugdbeleid.

Op 6 oktober 2005 heeft de gemeenteraad ingestemd met de aanbevelingen voor het jeugdbeleid in 2006 en in het kader van de vaststelling van de begroting 2007 is door de gemeenteraad besloten om in 2007 het jeugdbeleid van 2006 voort te zetten ten behoeve van de continuïteit binnen het jeugdbeleid en de positieve ervaringen en reacties hieromtrent vanuit het “veld”.

In de concept gemeentebegroting 2008 zijn middelen opgenomen voor het actualiseren van de kadernota jeugdbeleid van 2001 met daarin een directe participatie van de jeugd zelf (conform voorschriften vanuit de WMO).

De aanbevelingen voor het jeugdbeleid in 2006 en 2007 zijn nagenoeg allemaal opgestart of daadwerkelijk uitgevoerd. Het merendeel hiervan heeft een structureel karakter. Deze vindt u terug in onderstaande tabel onder “huidige stand van zaken”.

Het jeugdbeleid van de gemeente Alphen-Chaam heeft als algemene doelstelling “het bieden van optimale ontwikkelingskansen aan de jongeren tot 23 jaar”. Om dit te kunnen realiseren is een integrale aanpak vereist op de volgende beleidsvelden: jeugdbeleid, onderwijsbeleid, jeugdgezondheidsbeleid en openbare orde en veiligheid. In de praktijk is hiervan ook sprake.

Deze lokale doelstelling sluit exact aan bij de opvatting van het kabinet, dat ieder kind de kans moet krijgen om gezond en veilig op te groeien, zijn talenten te ontwikkelen, plezier te hebben en zich goed voor te bereiden op de toekomst. Door de vorming van Centra voor Jeugd en Gezin in de gemeenten, moeten gemeenten in staat worden geacht om een stevige impuls te kunnen geven aan het opvoed- en opgroeiproces

van kinderen. In deze centra dienen door de gemeenten reeds bestaande functies en taken op het gebied van opvoeden en opgroeien te worden gebundeld en in een samenhangend pakket van dienstverlening te worden aangeboden.

Op dit moment lopen enkele pilots met betrekking tot deze centra en eind 2007 worden de uitkomsten hiervan bekend. Wij wachten de uitkomsten hiervan af en zullen op basis daarvan in 2008 komen tot een voorstel omtrent de inrichting van het (lokale) Centrum voor jeugd en Gezin te Alphen-Chaam, afgestemd op de specifieke problemen van deze gemeente met jongeren en de omvang van de gemeente. Zonodig zullen wij opteren voor een regionale opzet hiervan.

Uitgangspunten uit de kadernota Wmo 2006

• •

  Continueren van samenhang en afstemming in de initiatieven van opvoedingsondersteuning

• •

  Continueren van een netwerk rondom het kind en zijn of haar opvoedingssituatie

• •

  Sluitende jeugdketen

• •

  Actief betrekken van jeugd

Resultaten themabijeenkomst gemeenteraad en wmo-raad van 30 oktober 2007.

Onderstaande resultaten krijgen de prioriteit voor de komende vier jaar (wat betreft nieuwe acties):

De drie belangrijkste prioriteiten zijn:

• 1.

  Ouders, jeugdigen en professionals zijn tevreden over de beschikbare ondersteuning bij opvoedenen opgroeien.

• 2.

  In 2011 zijn er gerichte acties ondernomen om jeugd mee te laten helpen in de buurt (jeugdgezondheidsmonitor 2003 wil 9% meehelpen t.o.v. regio 13%)..

• 3.

  Rapportcijfer voor de buurt is niet gedaald onder de 85.

Overig

• •

  In 2011 is het rapportcijfer voor de gemeente bij de 12-19-jarigen gestegen van 56 naar het regionale gemiddelde van 64. (jeugdgezondheids monitor 2003).

• •

  In 2011 is het rapportcijfer voor de buurt niet gedaald onder de 85 (jeugdgezondheidsmonitor)

• •

  Actief betrekken van jeugd bij ontwikkeling en uitvoering van beleid

Overige aandachtspunten themabijeenkomst 30 oktober 2007

Jeugdparticipatie bij maken van beleid en bij uitvoeren ervan. De jeugd is vluchtig, hoe krijg je ze erbij?

Belangrijk jeugd te betrekken bij de buurt

Preventie is belangrijk. Direct aan de slag gaan.

Met wie doen we het?

Alle betrokken instellingen op het gebied van jeugd en welzijn en zorg waarvan de belangrijkste partners zijn:

Thuiszorg, GGD, basisscholen, peuterspeelzalen,politie, schoolbegeleidingsdienst.

Hoe wordt de kwaliteit gewaarborgd?

Middels de netwerken 12-min en 12-plus wordt de kwaliteit bewaakt, dit netwerk ziet erop toe dat signalering, verwijzen en behandeling adequaat en naar tevredenheid gebeurt.

Welke maatregelen worden genomen om keuzevrijheid te bieden aan de burgers?

Behandeling is altijd maatwerk en wanneer ouders of jeugdigen niet akkoord gaan met de voorgestelde aanpak zal in overleg gezocht worden naar alternatieven voor zover die voorhanden zijn.

Is de behoefte van de kleine doelgroep hier vastgesteld?

Iedereen van 0-23 jaar valt onder het beleid van jeugdzorg. De ervaring zal leren welke specifieke kleine doelgroepen extra aandacht behoeven.

Waar doen we het van?

Budget voor jeugdbeleid en jeugdgezondheidszorg

Prestatieveld 5 : bevorderen van de deelname aan het maatschappelijke verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem.

Doelstelling Alphen-Chaam:

Mensen met een beperking kunnen volwaardig meedoen aan en in de samenleving in Alphen-Chaam en kunnen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen.

In dit het prestatieveld wordt gedoeld op algemene maatregelen die, zonder dat men zich tot de gemeente hoeft te wenden, ten goede kunnen komen aan een ieder die daaraan behoefte heeft. In die zin hoeft de maatregel dus niet bij uitsluiting gericht te zijn op mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem of een psychosociaal probleem, zolang zij er in ieder geval maar baat bij hebben. Het gaat hier om een breed scala van mogelijke maatregelen.

Het ouderenbeleid valt onder dit prestatieveld. Een nadere uitwerking van het ouderenbeleid vindt u terug in de nota “Ouderen doen mee in Alphen-Chaam”.

Een aantal producten van sociale zaken vallen hieronder.

Beschrijving van de huidige situatie:

Dit prestatieveld moet vooral worden gezien in relatie met de andere prestatievelden, met name Prestatieveld 1,3 en 6. Het uitgangspunt is om beleidsontwikkeling vooral mee te nemen bij de ontwikkelingen rondom de wonen-zorg-welzijn en de individuele voorzieningen. Een belangrijk project wat op dit terrein loopt is: Wonen zorg service in de wijk.

Wonen zorg service in de wijk.

In samenwerking met 10 Brabantse gemeenten loopt het innovatieve project Wonen zorg service in de wijk (WZSW). Dit project koppelt de vraag naar zorg aan aanbod dichtbij waarbij getracht wordt om daarvoor bijstandsklanten in te zetten. Hierdoor wordt de Wet werk en bijstand (Wwb) en de Wmo gekoppeld. Het is de bedoeling om het project Wonen zorg service in de wijk onder te brengen in een servicepunt . Dit servicepunt combineert de functies informatie, advies, cliëntondersteuning en vraag en aanbod op een nieuwe manier. Dat wil zeggen het servicepunt speelt in op de leemtes in het voorzieningenaanbod. Het servicepunt wordt een laagdrempelige voorziening en wil oplossingen bieden in het brede veld van dienstverlening. Goede afstemming met bestaande voorzieningen is hierbij het uitgangspunt.

Wanneer bovengenoemde combinatie gerealiseerd kan worden wordt dit project als zeer kansrijk gezien en biedt het tal van mogelijkheden om de Wmo-visie “Iedereen doet mee in Alphen-Chaam” neer te zetten.

De kansen voor dit project:

Sluitende keten van ondersteuning (leefbaarheid)

Inzet van bewoners uit de gemeente voor elkaar (sociale cohesie)

Een extra informatie- en adviespunt in de gemeente (naast het wmo-loket)

Aanvulling op het voorzieningenniveau in de kernen (leefbaarheid)

Het resultaat van dit project moet zijn dat:

• 1.

  mensen met beperkingen langer thuis kunnen blijven wonen zonder dat zij verstoken blijven van de benodigde ondersteuning.

• 2.

  de leemtes in het voorzieningenniveau opgevuld worden

• 3.

  de leemtes op het gebied van zorg- en ondersteuningsvragen opgevuld worden

• 4.

  mensen terecht kunnen voor allerhande vragen niet alleen op het gebied van ondersteuningsvragen, informatie en advies maar ook op het gebied van andere diensten (o.a. gemaksdiensten). Het servicepunt is laagdrempelig.

• 5.

  Vraag en aanbod dicht bij huis gekoppeld gaat worden door inzet van woonzorgserviceverleners en vrijwilligers uit de gemeente.

• 6.

  de vraag van de bewoners in beeld komt en dat structurele knelpunten aangepakt kunnen worden.

• 7.

  Ketensamenwerking tussen lokale partijen actief op het gebied van wonen, zorg en welzijn.

De projecleider maar ook de Wmo-consulenten ervaren steeds vaker dat een sluitende keten van cliëntondersteuning niet altijd bereikt wordt met de ondersteuning die professionele organisaties bieden. Iedere professionele welzijn-of zorgorganisatie heeft een afgebakend werkgebied waarbij veelal precies is omschreven wat wel en niet tot de taak behoort. Een cliëntsituatie is echter vaak weerbarstiger: de ene dag is de andere niet, de ene situatie is de andere niet. Plotseling opkomende ondersteuningsvragen bijvoorbeeld kunnen door professionele aanbieders in de meeste gevallen niet direct gehonoreerd worden, het eigen sociale netwerk wordt dan ingeschakeld. Wanneer ook dit eigen netwerk niet toereikend is, is de cliënt verstoken van noodzakelijke ondersteuning.

De projectleider constateerde al in de tijd dat zij het dorpspunt in Chaam runde dat de vraag naar allerhande ondersteuningsdiensten groot is.

WZSW in combinatie met servicepunt Alphen-Chaam wordt onderdeel van het lokale netwerk van aanbod op gebied van zorg en welzijn. Hierbij worden ook niet-professionele (vrijwillige) organisaties betrokken. Dat wil zeggen dat er nauw samengewerkt gaat worden en dat men elkaar weet te vinden. Immers daar waar leemtes ontstaan is het servicepunt de oplossing.

Naar verwachting kan de projectleider in november 2007 haar intrek nemen in het gebouw van de Rabobank te Chaam en kan zij hier het project verder ontwikkeling.

In de kadernota zijn geen uitgangspunten opgenomen vanwege de raakvlakken met prestatieveld 1,3, en 6.

Resultaten themabijeenkomst gemeenteraad en wmo-raad van 30 oktober 2007.

Onderstaande resultaten krijgen de prioriteit voor de komende vier jaar (als het gaat om nieuwe acties):

De drie belangrijkste prioriteiten zijn:

• 1.

  Mensen met en ondersteuningsvraag weten waar zij terecht kunnen voor ondersteuning

• 2.

  Ouderen en mensen met een beperking zijn tevreden over de woonomgeving (alle burgers)

• 3.

  Ouderen zetten zich meer in ten behoeven van elkaar en van de omgeving.

Overig:

Mensen met een ondersteuningsvraag zijn tevreden over het aangeboden welzijn-en zorgpakket

Mensen met een ondersteuningsvraag zijn tevreden over het beschikbare welzijns- en zorgpakket

Ouderen werken samen met de gemeente aan het oplossen van knelpunten

Innovatieve acties van bestaande verenigingen om mensen met een beperking mee te laten doen worden gesubsidieerd.

Overige aandachtspunten themabijeenkomst 30 oktober 2007

De doelgroep is breder dan alleen ouderen

Hoe bereik je mensen met schulden?

Ouderenbeleid:

Met wie doen we het?

De belangrijkste samenwerkende partners zijn SOB, KBO, verankeringsgroep ouderenproof, belangenbehartiging ouderen.

Hoe wordt de kwaliteit gewaarborgd?

Per actie afspraken maken over de gewenste kwaliteit en evalueren.

Welke maatregelen worden genomen om keuzevrijheid te bieden aan de burgers?

Zoveel mogelijk samenwerken met de ouderen en ouderen laten adviseren

Is de behoefte van de kleine doelgroep hier vastgesteld?

Individuele vragen serieus bekijken indien mogelijk

Waar doen we het van?

Budget ouderenbeleid, budget voor wonen en bouwen.

Producten sociale zaken

Met wie doen we het?

Stichting Ouderenwerk Breda, PRVMZ (Provinciale Raad voor de Volksgezondheid enMaatschappelijke Zorg in Noord-Brabant),, klantenpanel Wet Werk en Bijstand, partners van WoonZorgService in de Wijk, TNO Toegepast Natuurwetenschappelijk Onderzoeksinstituut en Gemeentelijke Krediet Bank. Waar mogelijk werken we samen met Baarle-Nassau en Hilvarenbeek.

Hoe wordt de kwaliteit gewaarborgd?

Voor de sociale zakenproducten via de single audit. Voor Wonen Zorg Service in de Wijk wordt een monitor ontwikkeld door TNO.

Welke maatregelen worden genomen om keuzevrijheid te bieden aan de burgers?

Door het bieden van maatwerk en het beleid steeds af te stemmen met het klantenpanel. Het Sociaal Cultureel Fonds doet een beroep op de eigen verantwoordelijkheid van de aanvrager en biedt daardoor maximale keuzevrijheid.

Is de behoefte van de kleine doelgroep hier vastgesteld?

De behoefte wordt afgestemd met het klantenpanel Wet Werk en Bijstand. V.w.b. de WZSW blijkt de behoefte uit het soort aanvragen.

Waar doen we het van?

WMO-uitvoeringsbudget; budget bijzondere bijstand; Werk-deel WWB; en vanaf 2008 de toevoegingen aan het gemeentefonds voor armoedebeleid en schuldhulpverlening.

Prestatieveld 6: Verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en aan mensen met een psychosociaal probleem ten behoeve van het behoud van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het maatschappelijke verkeer

Doelstelling Alphen-Chaam:

Mensen met een beperking nemen (weer) deel aan de samenleving en wonen door de verstrekking van voorzieningen (langer) zelfstandig. Iedereen die recht heeft op een individuele voorziening maakt hiervan gebruik.

Beschrijving huidige situatie

Het zesde prestatieveld betreft de verstrekking van specifieke, op de persoon toegesneden voorzieningen. Voor de hand liggende vormen zijn woonvoorzieningen, sportrolstoelen, maaltijdvoorziening, sociale alarmering, vervoersvoorzieningen. Uitgaande van enkele verplichtingen voor gemeenten is besloten om dit prestatieveld smal in te voeren met naar de toekomst verbreding naar bijv. maatschappelijk werk, dagbesteding voor ouderen etc. In de Wet voorzieningen gehandicapten (WVG) gold er een zorgplicht. Met de komst van de Wmo is dit gewijzigd in een compensatieplicht voor de gemeente (compensatiebeginsel). Wettelijk is vastgelegd dat tijdelijk (3 jaar) de zorgplicht voor een aantal individuele voorzieningen blijft (rolstoelen, scootmobielen en huishoudelijke verzorging). Verder is er de verplichting om de keuzemogelijkheid te bieden tussen zorg in natura en een persoonsgebonden budget (PGB).

Het aantal aanvragen hulp bij huishouding is hoger dan verwacht. Het systeem van eigen bijdragen loopt via het centraal administratiekantoor (landelijk geregeld). Ook het werken met de PGB-mogelijkheid is nieuw. Verder wordt er gewerkt aan de implementatie van een automatiseringspakket in samenwerking met Tilburg en wordt er onderzoek verricht inzake de invoering van een digitale sociale kaart. Alle nieuwe ontwikkelingen in combinatie met een onverwacht hoge toestroom van nieuwe klanten hebben achterstanden doen oplopen. Mede hierdoor is er nog geen start gemaakt met het uitvoeren van herindicaties.

Bestaand beleid

De verordening maatschappelijke ondersteuning (Vmo) houdt rekening met de wettelijke verplichtingen en is tijdig vastgesteld. Het Besluit- en Verstrekkingenboek maatschappelijke ondersteuning zijn eveneens vastgesteld. Er zijn afspraken met 10 thuiszorginstellingen over het leveren van hulp bij het huishouden (hbh) in onze gemeente. Het Centrum Indicatiestelling Zorg(CIZ) biedt ondersteuning in de vorm van coaching van de Wmo-consulente en het indiceren van hbh aanvragen. Met de Sociale verzekeringsbank (SVB) is een aansluitovereenkomst afgesloten inzake de ondersteuning van PGB-houders. Primaat van het Kleinschalig collectief vervoer (KCV)=de deeltaxi West-Brabant).

Wonen zorg service in de wijk.

WZSW is een belangrijke voorziening ook op het terrein van prestatieveld 6. Het project Wonen zorg en service in de wijk (WZSW) leidt bijstandsklanten die het juiste profiel hebben op tot woonzorgserviceverleners en helpt zo mee aan het bestrijden van de tekorten in de persoonlijke dienstverlening. Een belangrijk product van WZSW is de informatieverstrekking aan de burgers. WZSW helpt mee om mensen uit een sociaal isolement te trekken en kan in de toekomst wellicht uitgroeien tot een algemene voorziening in het kader van de Wmo. Het project loopt tot juli 2008. Dan moet duidelijk zijn of het kans van slagen heeft in Alphen-Chaam. Er zullen dan partners gevonden moeten zijn die bereid zijn om structureel te investeren in dit project.

Meer over dit project kunt u onder prestatieveld 5 meer lezen.

De verordening, het besluit en verstrekkingenboek Wmo gaan geëvalueerd worden. De Wmo-raad zal hierbij betrokken worden. Onderwerpen die nader onderzoek vragen zijn bijvoorbeeld: De verschillende hulp bij het huishouden (hbh 1,2,3,), bruto of netto persoonsgebonden budget (PGB),

domiciliekwesties, de financiële grens bij kleine woningaanpassingen, samenwerkingsafspraken met thuiszorgorganisaties en eigen bijdragesystematiek met bijbehorende inkomensgrenzen en drempelbedragen.

Uitgangspunten kadernota Wmo

• •

  scheiden van de huishoudelijke verzorging in een dienst en een ‘zorg’-deel

• •

  overwegen om de alpha hulp indicatie weer te gaan invoeren

• •

  nadere analyse van de hogere en ruimere indicatie binnen de HHV

• •

  nader onderzoek of ‘zorg-taken’ binnen HHV ook eventueel op andere wijze kunnen worden gerealiseerd

• •

  handhaven en uitbreiden mogelijkheden voor PGB

  • §

    eventueel ook voor andere WMO voorzieningen

  • §

    aandacht voor verantwoording en rechtmatigheidstoets

  • §

    introductie van een systeem van vouchers

• •

  onderzoek naar administratieve belasting van verschillende systemen

• •

  regionaal ontwikkelen van een indicatiemethodiek

• •

  bekijken welke mogelijkheden er zijn te koppelen met het CIZ mbt de AWBZ

• •

  ontwikkelen van een methodiek voor eigen bijdragen

Resultaten themabijeenkomst gemeenteraad en wmo-raad van 30 oktober 2007.

Onderstaande resultaten krijgen de prioriteit voor de komende vier jaar (als het gaat om nieuwe acties):

De drie belangrijkste prioriteiten:

• 1.

  Burgers weten waar zij terecht kunnen voor info, advies en ondersteuning

• 2.

  In 2010 zijn werkprocessen, regels, formulieren en protocollen zodanig gesaneerd dat met behoud van rechtmatigheid en gezonde verantwoording klanten sneller geholpen kunnen worden. Minder bureaucratie en meer tijd voor de klant.

• 3.

  Er zijn meer aangepaste woningen voor mensen met een beperking

Overig:

• •

  Voor de leemte op het gebied van mobiliteit (vooral in het buitengebied) is een vervoersvoorziening gerealiseerd.

• •

  Er zijn pools voor scootmobielen en rolstoelen gerealiseerd in 2011

• •

  In 2011 geeft 80% van de inwoners een 7 of meer voor dienstverlening en ondersteuning

Overige aandachtspunten van de themabijeenkomst 30 oktober 2007:

Werkprocessen op orde en naleven dan is de klant ook tevreden

Deeltaxi is niet altijd een oplossing

Met wie doen we het?

We werken bij de individuele verstrekkingen met tal van organisaties samen te weten:

10 thuiszorginstellingen

Wmo-raad

WoonZorgService in de Wijk

Centraal Indicatieorgaan Zorgtoewijzing

Centraal Administratiekantoor

Samenwerkingsverband gemeenten West-Brabant

Coördinatorenoverleg WMO-verstrekkingen in de regio

Inkoopbureau

Welzorg

Kleinschalig Collectief Vervoer (deeltaxi West-Brabant)

Diamantgroep

StimulanSZ

MEE

Hoom

Interne collega’s

Hoe wordt de kwaliteit gewaarborgd?

Aanvragen worden getoetst aan de hand van checklist

Voor WZSW wordt een monitor ontwikkeld door TNO.

Interne rechtmatigheidstoets.

Welke maatregelen worden genomen om keuzevrijheid te bieden aan de burgers?

De burger heeft steeds de keuze tussen een PGB of Zorg In Natura.

Is de behoefte van de kleine doelgroep hier vastgesteld

Die is niet vastgelegd, Het uitgangspunt bij de aanvragen is ondersteuning op maat met aandacht de klant het weer zelf te laten doen.

De praktijk zal leren welke kleine doelgroepen welke specifieke vragen hebben.

Waar doen we het van

WMO-uitvoeringsbudget

Prestatieveld 7 : bieden van maatschappelijke opvang, waaronder vrouwenopvang en het voeren van beleid ter bestrijding van geweld dat door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer is gepleegd.

Doelstelling Alphen-Chaam

Voorkomen dat kwetsbare burgers buiten de boot vallen (preventie) en door middel van bemoeizorg en een ketenaanpak ervoor zorgdragen dat zij zo zelfstandig mogelijk leven en zoveel mogelijk deelnemen aan de samenleving (vangnet).

Beschrijving van de huidige situatie:

Maatschappelijke opvang omvat activiteiten bestaande uit het tijdelijk bieden van onderdak, begeleiding, informatie en advies aan personen die, door een of meerdere problemen, al dan niet gedwongen de thuissituatie hebben verlaten en niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving. Het gaat meestal om mensen met veelsoortige problemen (rond huisvesting, financiën, gedrag/ziekte/verslaving, problemen met maatschappelijke deelname).

Onder vrouwenopvang verstaan we het tijdelijk bieden van onderdak, begeleiding, informatie en advies aan vrouwen die, al dan niet gedwongen, de thuissituatie hebben verlaten in verband met problemen van relationele aard of geweld. Het bekendste voorbeeld van vrouwenopvang zijn de Blijf-van-mijn-lijf-huizen. Huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de huiselijke kring (partners, gezins- of familieleden en huisvrienden) van het slachtoffer is gepleegd. Geweld is de aantasting van de persoonlijke integriteit. Er wordt onderscheid gemaakt tussen geestelijk en lichamelijk (waaronder seksueel) geweld. Sinds 1 januari 2007 vallen maatschappelijke opvang, vrouwenopvang en de bestrijding van huiselijk geweld onder de Wet maatschappelijke ondersteuning.

Het Advies- en Steunpunt Huiselijk Geweld (ASHG) West-Brabant is een samenwerking van gemeenten, politie en diverse hulpverleningsorganisaties binnen West-Brabant met als doel om het huiselijk geweld gericht aan te pakken. Het ASHG geeft advies over huiselijk geweld en is er voor slachtoffers en hun omgeving maar ook voor daders. Aansluitend op de landelijke campagne in het kader van stop huiselijk geweld, wordt ook bij het ASHG West-Brabant extra aandacht besteed aan voorlichting en publiciteit. Gelet op de omvang van de problematiek is blijvende aandacht noodzakelijk.

In de Volwassenenenquête 2005 geeft 1% van de 19 t/m 64 jarigen in Alphen-Chaam aan in de afgelopen vijf jaar slachtoffer te zijn geweest van huiselijk geweld (omgerekend naar absolute aantallen zijn dat 58 personen).

Voor de maatschappelijke opvang en vrouwenopvang wordt een Brede doeluitkering beschikbaar gesteld aan de centrumgemeente Breda. Zij ontwikkelt beleid en maakt afspraken in nauwe afstemming met de regiogemeenten, waaronder Alphen-Chaam.

Met name in de sfeer van preventie en herstel zijn lokale activiteiten van belang. Er zijn daartoe belangrijke raakvlakken met onder meer sociale zaken, wonen, welzijn en openbare orde. Er is een sterke relatie met prestatieveld 8 en ook 9.

Uitgangspunten kadernota 2006

In de kadernota Wmo zijn geen uitgangpunten vastgelegd.

Resultaten themabijeenkomst gemeenteraad en wmo-raad van 30 oktober 2007.

Onderstaande resultaten krijgen de prioriteit voor de komende vier jaar (als het gaat om nieuwe acties):

• 1.

  Samenwerking tussen beleidsterreinen is vastgelegd

• 2.

  Visie van Alphen-Chaam t.a.v. aanpak huiselijk geweld is vastgelegd

• 3.

  Lokale herstelactiviteiten zijn vastgelegd

Overige aandachtspunten uit de themabijeenkomst van 30 oktober 2007:

• Samenwerken op de verschillende beleidsterreinen, dan bereik je al veel.

Met wie doen we het?

In samenwerking met centrumgemeente Maatschappelijke Opvang Breda, het Advies- en Steunpunt huiselijk geweld, de GGZ regio Breda, GGD West-Brabant.

Hoe wordt de kwaliteit gewaarborgd?

De gezamenlijke regiogemeenten moeten hierover nog afspraken maken.

Welke maatregelen worden genomen om keuzevrijheid te bieden aan de burgers?

Ondersteuning is maatwerk

Is de behoefte van de kleine doelgroep hier vastgesteld?

Het betreft hier een kleine doelgroep specifieke behoefte worden zoveel mogelijk met maatwerk behandeld.

Waar doen we het van?

Centrumgemeente Breda ontvangt hiervoor een uitkering.

Belangrijke aandachtspunten bij het voeren van regie zijn:

• o

  weten wie wat doet en wie wat moet doen en partijen op hun verantwoordelijkheden aanspreken

• o

  ervoor zorgen dat de benodigde informatie beschikbaar is

• o

  zorgen voor draagvlak en zoeken naar consensus

• o

  zorgen voor voldoende capaciteit om de regiefunctie uit te oefenen

• o

  ervoor zorgen dat deelname interessant blijft

• o

  kennis van de onderlinge verhoudingen tussen de partijen en de context

Bron: Gezondheid telt! In West-Brabant

Prestatieveld 8 : Bevorderen van openbare geestelijke gezondheidszorg, met uitzondering van het bieden van psychosociale hulp bij rampen

Doelstelling Alphen-Chaam

Voorkomen dat kwetsbare burgers buiten de boot vallen (preventie) en door middel van bemoeizorg en een ketenaanpak ervoor zorgdragen dat zij zo zelfstandig mogelijk leven en zoveel mogelijk deelnemen aan de samenleving (vangnet).

Beschrijving van de huidige situatie.

Mensen die meerdere problemen hebben door een psychische ziekte, verslaving, schulden, werkloosheid of eenzaamheid kunnen in een neerwaartse spiraal terecht komen. Ze zakken steeds dieper weg, verwaarlozen zichzelf en veroorzaken soms overlast. De weg naar hulp is dan moeilijk te vinden. De hulpverlening aan deze kwetsbare mensen heet 'openbare geestelijke gezondheidszorg' (OGGZ). De openbare geestelijke gezondheidszorg wil kwetsbare mensen bereiken en begeleiden. In de OGGZ staat het vinden en binden van zorgmijders en het toeleiden naar zorg staat centraal. Daarna is nazorg en het voorkomen van terugval van belang. Uiteraard is preventie van het grootste belang voor de oggz.

Tot 1-1-2007 viel de openbare geestelijke gezondheidszorg onder de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid. Onder OGGZ wordt verstaan:

• -

  het signaleren en bestrijden van risicofactoren op het gebied van de openbare geestelijke gezondheidszorg

• -

  het bereiken en begeleiden van kwetsbare personen en risicogroepen

• -

  het functioneren als meldpunt voor signalen van crisis of dreiging van crisis bij kwetsbare personen en risicogroepen

• -

  het tot stand brengen van afspraken tussen betrokken organisaties over de uitvoering van de openbare geestelijke gezondheidszorg.

Het bieden van psychosociale hulp bij rampen is niet in de Wmo ondergebracht.

De openbare geestelijke gezondheidszorg is al jaren een vast onderdeel van het gemeentelijke beleid. Voor de uitvoering van de Wmo-Oggz taak ontvangt de gemeente middelen in het gemeentefonds. Deze middelen zijn niet geoormerkt. Tot de invoering van de Wmo vielen deze activiteiten onder de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten, de Wet Collectieve Preventie Volksgezondheid en specifieke subsidieregelingen

Een van de kernboodschappen volksgezondheid uit ‘Gezondheid telt! In Alphen-Chaam’ luidt als volgt: ‘de rol van gemeente rond zorg nog verder ontwikkelen’. Daarin wordt gewezen op het belang van het ontwikkelen van een lokale visie op zorg. De gemeente heeft een duidelijke rol aan het begin van de zorgketen (Preventie) en krijgt ook steeds meer een rol aan het einde van de zorgketen (Care). Daarnaast staat de gemeente ook aan de zijkant van de keten: gemeenten vangen kwetsbare groepen op die de weg naar de zorg niet zelf kunnen vinden of die er buiten vallen (Vangnet).

In dit kader is het belangrijk vast te leggen wie voor de gemeente Alphen-Chaam kwetsbare burgers zijn.

Nederland kent verschillende kwetsbare inwoners. Dit komt doordat zij niet zelfredzaam zijn. Diverse zaken kunnen hier de oorzaak van zijn: werkeloosheid, slechte beheersing van het Nederlands, slechte woning, schulden, psychische problemen, verslaving, gebrek aan plekken om anderen te ontmoeten, beperkte sociale competenties enz. Kwetsbare personen hebben vaak een combinatie van deze problemen. Gezondheidsklachten zijn hier meestal een onderdeel van. De overheid en andere instellingen benaderen deze problemen vaak afzonderlijk. Maar de verschillende problemen hebben met elkaar te maken. Mensen kunnen worden geholpen met problemen rond overgewicht, maar als dit het gevolg is van eenzaamheid, komt het probleem vanzelf weer terug. Het vergt daarom bijzondere inspanning om met een effectieve oplossing voor de problemen te komen.

(Bron: VNG, Lokaal gezondheidsbeleid en WMO in samenhang).

Onderstaande cijfers zijn afkomstig uit een onderzoeksrapport van het SGBO, ‘Aard en omvang Wmo-doelgroep’,juni 2006:

Tabel 1. Aantal kwetsbare personen in Nederland en schatting aantal kwetsbare personen in Alphen-Chaam

Nb: de cijfers mogen niet opgeteld worden, omdat vaak sprake is van overlappende problematiek.

Bij tabel 1, - Nb: Het voor Alphen-Chaam geëxtrapoleerde cijfer voor betrokken zijn bij huiselijk geweld ligt veel hoger dan het door de 19 t/m 64 jarigen gerapporteerde cijfer (zie prestatieveld 7). Het gaat hier om verschillende meetmethoden. Bovendien zullen alle geëxtrapoleerde cijfers voor Alphen-Chaam naar verwachting te hoog zijn omdat de bevolking in Alphen-Chaam naar verhouding een betere psychische gezondheid heeft.

Tabel 2. Prevalentie psychische stoornissen.

Wat betreft Alphen-Chaam zijn de volgende cijfers bekend:

- 9% van de 12- t/m 17-jarigen ervaart een slechte psychische gezondheid (In West-Brabant: 13%). De situatie in Alphen-Chaam is significant gunstiger.

- 12% van de 12- t/m 64-jarigen ervaart een slechte psychische gezondheid (In West-Brabant: 18%). De situatie in Alphen-Chaam is significant gunstiger.

De cijfers over de 65+-ers komen eind 2007 beschikbaar. In ‘Gezondheid telt! In Alphen-Chaam’ wordt wel gewezen op de gevolgen van vergrijzing. Tussen 2005 en 2015 zal de groep 65+ers toenemen met 15%. Dit heeft gevolgen voor het beroep dat gedaan wordt op cure en care en het voorkomen van bepaalde gezondheidsproblemen waaronder dementie. Een van de kernboodschappen volksgezondheid luidt dat ‘Hart- en vaatziekten en psychische stoornissen de belangrijkste gezondheidsproblemen zijn’. Depressie is één van de vijf prioritaire preventiethema’s uit de landelijke preventienota ‘Kiezen voor gezond leven’.

In regionaal verband functioneert er onder regie van de gemeenten een OGGZ-platform. In 2005 zijn er afspraken vastgelegd in het OGGZ convenant. Dit heeft een vervolg gekregen in een regionale OGGZ-nota. De centrumgemeente Breda heeft op grond hiervan het “Stedelijk kompas”ontwikkeld.

Onderstaande tekst is overgenomen uit de regionale OGGZ-nota:

De doelstelling is:

“Zorgdragen voor en ondersteuning bieden aan kwetsbare personen en risicogroepen zodat deze in staat zijn om (weer) deel te nemen aan de samenleving en waarbij een aanvaardbare kwaliteit van leven gerealiseerd wordt. Gemeenten en organisaties willen dit bereiken door te komen tot een goede uitvoering van de OGGZ”.

De kwetsbare personen en risicogroepen zijn mensen, die zich in een toestand van uitsluiting bevinden. Het betreft sociaal kwetsbaren, die

- niet of onvoldoende in staat zijn om in de eigen bestaansvoorwaarden te voorzien;

- meerdere problemen tegelijkertijd hebben;

- vanuit het perspectief van de professionele hulpverleners niet de zorg krijgen die ze nodig hebben om zich in de samenleving te handhaven;

- geen hulpvraag stellen waar reguliere hulpverlening een antwoord op heeft; derden vragen meestal om hulp waardoor er vaak sprake is van ongevraagde bemoeienis of hulpverlening.

Een aanvaardbare kwaliteit van leven is een relatief begrip. Het is een samenspel tussen de cliënt, zijn omgeving en de hulpverlener. Gemeenten en organisaties formuleren hierover een visie en maken afspraken met elkaar. Het gaat vaak om de basale levensbehoeften, zoals stabiele huisvesting, toegang tot zorg, een zorgverzekering, een verzekerd inkomen, een vorm van dagbesteding.

De OGGZ omvat diverse activiteiten, zoals:

- het signaleren en bestrijden van risicofactoren op het gebied van de OGGZ;

- het bereiken en begeleiden van kwetsbare personen en risicogroepen;

- het functioneren als meldpunt voor signalen van crisis of dreiging van crisis bij kwetsbare personen en risicogroepen;

- het tot stand brengen van afspraken tussen betrokken organisaties over de uitvoering.

Om een goede OGGZ te bieden is een vraaggerichte, outreachende werkwijze noodzakelijk. Deze werkwijze vindt plaats bij de uitvoering van tal van activiteiten en binnen de beschikbare voorzieningen, die bijdragen aan de realisatie van de OGGZ. Een veelheid van partijen is bij deze uitvoering, maar ook bij de beleidsontwikkeling en financiering betrokken. Om tot een goede zorg te komen is ketensamenwerking en ketenregie nodig: op bestuurlijk en beleidsniveau (centrumgemeente en individuele gemeenten), op instellingsniveau (afstemming activiteiten- en voorzieningenaanbod) en op uitvoerend niveau (trajectbegeleiding en casemanagement).

In Alphen-Chaam en Baarle-Nassau wordt op initiatief van de GGZ regio Breda momenteel een Maatschappelijk Steunsysteem (MASS) ontwikkeld. Een MASS is een gecoördineerd netwerk van personen, diensten en voorzieningen, waarvan mensen met een (ex) ggz-problematiek zelf deel uitmaken, en dat hen op vele manieren ondersteunt om te participeren in de samenleving. Daaraan gekoppeld wordt een casuïstiekoverleg opgezet: een niet vrijblijvende samenwerking in situaties waarin meerdere instellingen of organisaties nodig zijn om een situatie op te lossen of hanteerbaar te maken. Het lokaal casuïstiekoverleg heeft het doel complexe problematiek te signaleren en te voorzien in adequate hulpverlening. Er wordt samengewerkt door GGZ, Novadic/Kentron, thuiszorg, gemeente,

GGD, maatschappelijk werk, politie, woningbouwvereniging en de ouderenadviseur van Stichting Ouderenwerk Breda. Melding geschiedt rechtstreeks in dit Mass-overleg of via het meldpunt bij de GGD. Dit Meldpunt Complexe Zorgvragen West-Brabant heeft als doel vastgelopen of ontbrekende hulp op gang te brengen en goede afstemming van de noodzakelijke hulp door de hulpverlenende instellingen te bevorderen.

Het Mass-project voorziet in

• een Meldpunt voor complexe (vastgelopen) problematiek en

• een Afstemmingsoverleg waarin instellingen zich gezamenlijk buigen over de problematiek.

Aan de gemeente wordt gevraagd de regierol te vervullen.

Met de inwerkingtreding van de Wmo zijn vanuit de AWBZ middelen overgeheveld naar het gemeentefonds voor de collectieve ggz-preventie. Met deze middelen voeren GGZ Regio Breda en Novadic-Kentron preventieve activiteiten uit voor kwetsbare groepen. In regionaal verband wordt een regionaal uitvoeringsprogramma collectieve GGZ uitgewerkt, met deelovereenkomsten per gemeente.

Er zijn belangrijke raakvlakken met andere beleidsterreinen, zoals sociale zaken, werk, openbare orde, wonen en welzijn.

Er is een belangrijke relatie met prestatieveld 2 (Jeugd; o.a. opvoedingsondersteuning) en de prestatievelden 1, 7 en 9.

Uitgangspunten

In de kadernota Wmo zijn geen uitgangpunten vastgelegd.

Resultaten themabijeenkomst gemeenteraad en wmo-raad van 30 oktober 2007.

Onderstaande resultaten krijgen de prioriteit voor de komende vier jaar (als het gaat om nieuwe acties):

Alphen-Chaam participeert in Mass-overleg en tussen Mass en andere relevante netwerken en gemeentelijke afdelingen wordt er samengewerkt.

De visie oggz is vastgelegd en verantwoordelijken zijn aangewezen.

Overige aandachtspunten uit de themabijeenkomst van 30 oktober 2007:

• Samenwerken op de verschillende beleidsterreinen, dan bereik je al veel.

Met wie doen we het?

Met een breed scala van partners. In elk geval de GGZ regio Breda, de GGD West-Brabant, Novadic/Kentron, het maatschappelijk werk, woningbouwverenigingen, ouderenadviseur van stichting ouderenwerk Breda en gemeentelijke afdelingen.

Hoe wordt de kwaliteit gewaarborgd?

Een evaluatie zal in 2008 plaatsvinden

Welke maatregelen worden genomen om keuzevrijheid te bieden aan de burger s?

Ondersteuning is maatwerk

Is de behoefte van de kleine doelgroep hier vastgesteld?

Het betreft hier een kleine doelgroep. Specifieke behoefte wordt zoveel mogelijk met maatwerk behandeld.

Waar doen we het van?

Centrumgemeente Breda ontvangt hiervoor een uitkering. Een klein bedrag voor collectieve preventie GGZ zit in het Wmo-budget.

Prestatieveld 9 : Verslavingsbeleid

Doelstelling Alphen-Chaam

Voorkomen dat kwetsbare burgers buiten de boot vallen (preventie) en door middel van bemoeizorg en een ketenaanpak ervoor zorgdragen dat zij zo zelfstandig mogelijk leven en zoveel mogelijk deelnemen aan de samenleving (vangnet).

Beschrijving van de huidige situatie.

Lokaal verslavingsbeleid is breed. Het omvat de preventie van verslavingsproblemen, ambulante verslavingszorg (activiteiten bestaande uit ambulante hulpverlening aan verslaafden) én activiteiten in het kader van bestrijding van overlast door verslaving. Sinds 1 januari 2007 valt de verslavingszorg, die eerder onder de Welzijnswet viel, onder de Wmo.

Mensen kunnen aan verschillende zaken verslaafd zijn. De meest voorkomende zijn verslaving aan:

- alcohol

- drugs

- roken

- medicijnen.

Enkele gegevens over Alphen-Chaam:

Genoemde cijfers zijn vooral uit preventief oogpunt van belang.

Het verslavingsbeleid heeft directe raakvlakken met onder meer het gezondheidsbeleid, het veiligheidsbeleid, het evenementenbeleid en het jeugdbeleid. Ook in de nieuwe nota “Gezondheidsbeleid Alphen-Chaam, 2008-2011 kerngezond” ligt één van de prioriteiten bij terugdringen van alcoholgebruik onder de jeugd. De GGD West-Brabant heeft een boekje ‘Gezondheid telt! In Alphen-Chaam’ uitgebracht met daarin kernboodschappen voor het lokale gezondheidsbeleid. Een van de kernboodschappen luidt als volgt: ‘Ongezond gedrag jongeren baart zorgen’ en specifiek voor Alphen-Chaam: ‘Alcoholgebruik van jongeren is zorgwekkend’.

Alcoholgebruik onder de 16 jaar is extra schadelijk. Deze jongeren verdragen alcohol slechter omdat ze nog in de groei zijn, minder wegen en kleiner zijn. Hierdoor voelen ze de effecten sneller en heviger. Er zijn sterke aanwijzingen dat alcoholgebruik een negatief effect heeft op de ontwikkeling

van de hersenen en de kans op latere verslaving toeneemt. De ontremmende werking van alcohol kan leiden tot meer verkeersongevallen, risicovol seksueel gedrag en geweld.

Het alcoholgebruik onder jongeren heeft de aandacht van de gemeente Alphen-Chaam. In het preventieproject ‘Be cool, feel good’, een breed samenwerkingsproject gericht op de groepen 7 en 8 van het basisonderwijs, komt het aan de orde. Gezien het gesignaleerde relatief hoge alcoholgebruik onder de jeugd in Alphen-Chaam is door de gemeente een integraal projectplan ontwikkeld om het alcoholgebruik onder jongeren (vanaf 10 jaar) terug te dringen. Hiervoor is in het kader van Sociale Veiligheid, subsidie verkregen van de Provincie.

De gemeente streeft naar een meer integrale aanpak (d.w.z. beleid waarbij de belangrijkste relevante sectoren binnen en buiten de gemeente samenwerken aan een gemeenschappelijk gezondheidsdoel, RIVM). Een integrale aanpak omvat ook regelgeving (o.a. drank- en horecaverordening en evenementenbeleid), handhaving, facetbeleid en activiteiten gericht op de ouders.

Het alcoholgebruik onder jongeren is in 2006 uitgebreid aan de orde geweest in een interne bijeenkomst voor gemeenteambtenaren en een themabijeenkomst voor de gemeenteraad.

In het verslavingsbeleid spelen gemeente, Novadic/Kentron en GGD West-Brabant een rol, maar ook andere participanten zijn van groot belang. Te denken is bijvoorbeeld aan de horeca, het onderwijs en de politie.

De ambulante verslavingszorg wordt verzorgd door Novadic/Kentron. De financiering hiervan verloopt via de centrumgemeente Breda, die voor beleid en het maken van afspraken overleg voert met de regiogemeenten, waaronder Alphen-Chaam.

Uitgangspunten

In de kadernota Wmo zijn geen uitgangpunten vastgelegd.

Resultaten themabijeenkomst gemeenteraad en wmo-raad van 30 oktober 2007.

Onderstaande resultaten krijgen de prioriteit voor de komende vier jaar (als het gaat om nieuwe acties):

Er is een integraal plan van aanpak alcoholgebruik jongeren in het bijzonder en verslaving in het algemeen.

Integraal beleid op gebied van alcoholverslaving is vastgelegd

Overige aandachtspunten uit de themabijeenkomst van 30 oktober 2007:

• Samenwerken op de verschillende beleidsterreinen, dan bereik je al veel.

Met wie doen we het?

Met in elk geval Novadic/Kentron, GGD West-Brabant, gemeentelijke afdelingen, organisaties zoals scholen, jongerenwerk en politie, maar bijvoorbeeld ook horeca en verenigingsleven.

Hoe wordt de kwaliteit gewaarborgd?

Evalueren van de bereikte resultaten

Welke maatregelen worden genomen om keuzevrijheid te bieden aan de burgers?

Ondersteuning is maatwerk

Is de behoefte van de kleine doelgroep hier vastgesteld?

Het betreft hier een “kleine” doelgroep. Specifieke behoefte wordt zoveel mogelijk met maatwerk behandeld.

Waar doen we het van?

Centrumgemeente Breda ontvangt hiervoor een uitkering